Της Δήμητρας Παναγιωτακοπούλου,
Τα προβλήματα υγείας απασχολούν τον κόσμο σήμερα περισσότερο από ποτέ. Αυτό σχετίζεται με την πρόοδο στον τομέα της ιατρικής και την τεχνολογική εξέλιξη, καθώς πλέον είναι πολύ πιο εύκολο να διαγνωστεί κάποιο πρόβλημα υγείας σε σχέση με παλαιότερα. Επιπλέον, ο τρόπος ζωής των σύγχρονων ανθρώπων γίνεται όλο και πιο ανθυγιεινός, επιδρώντας αρνητικά στον οργανισμό τους.
Οι κύριες αιτίες των συχνότερων προβλημάτων υγείας είναι: η κακή διατροφή, η έλλειψη άσκησης, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος, τα υψηλά επίπεδα άγχους και οι γενετικοί παράγοντες. Ενώ στο παρελθόν οι μεταδοτικές ασθένειες αποτελούσαν κύριο ζήτημα, τα βασικότερα προβλήματα αφορούν, πλέον, τις μη μεταδοτικές ασθένειες. Ποια είναι, όμως, τα πιο διαδεδομένα μη μεταδοτικά νοσήματα σήμερα;
Καρδιακές παθήσεις
Οι καρδιακές παθήσεις, όπως το έμφραγμα του μυοκαρδίου, η στηθάγχη και η καρδιακή ανεπάρκεια, έχουν συσχετιστεί με υψηλό ποσοστό θνησιμότητας, σκοτώνοντας στις Ηνωμένες Πολιτείες περισσότερους ανθρώπους (659.041) από όλες τις μορφές καρκίνου συνολικά.
Το κάπνισμα, η διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, η έλλειψη άσκησης και η καθιστική ζωή είναι οι πιο κοινές αιτίες, ενώ άλλες σωματικές παθήσεις, όπως η αθηροσκλήρωση, ο διαβήτης, η υπέρταση και οι λοιμώξεις, επιδεινώνουν την κατάσταση.
Καρκίνος
Ο καρκίνος αποτελεί μια από τις σημαντικότερες ανησυχίες για την υγεία τον 21ο αιώνα. Το περασμένο έτος, στις Η.Π.Α., 599.601 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας κάποιας μορφής του. Η εμφάνισή του αυξάνεται με τον εκσυγχρονισμό και την πρόοδο, ίσως λόγω της περιβαλλοντικής επιδείνωσης, της αυξημένης έκθεσης σε χημικές ουσίες και την ακτινοβολία.
Αν και δεν υπάρχει συγκεκριμένη αιτία εμφάνισής του, διάφοροι παράγοντες συμβάλλουν στη γένεση συγκεκριμένων ειδών του. Ο καπνός και το κάπνισμα, η παχυσαρκία, ο αλκοολισμός, η υπερβολική έκθεση στον ήλιο και η ακτινοβολία θέτουν το άτομο σε κίνδυνο, ενώ οι γενετικοί παράγοντες παίζουν, εξίσου, καθοριστικό ρόλο.
Διάφορες λοιμώξεις, όπως ο ιός της ηπατίτιδας Β και ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων, μπορούν, επίσης, να οδηγήσουν στην εμφάνιση καρκίνου. Ο καρκίνος του προστάτη και ο καρκίνος του μαστού είναι οι πιο συνηθισμένες μορφές καρκίνου σε άνδρες και γυναίκες αντίστοιχα.
Ενώ ορισμένα αντικαρκινικά φάρμακα, η χημειοθεραπεία, η ακτινοθεραπεία και η χειρουργική επέμβαση χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπισή του, η πλήρης θεραπεία εξακολουθεί να απέχει αρκετά για πολλά νεοπλάσματα. Για τον λόγο αυτό, η έγκαιρη ανίχνευσή του είναι ζωτικής σημασίας.
Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
Το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο οφείλεται για 150.005 θανάτους ετησίως στις Η.Π.Α. και είναι μια κατάσταση, που προκαλείται, όταν διακόπτεται η παροχή αίματος στον εγκέφαλο, οδηγώντας έτσι στον θάνατο των εγκεφαλικών κυττάρων. Μπορεί να προκληθεί από ισχαιμία, λόγω αποκλεισμένης αρτηρίας, ή μπορεί να είναι αιμορραγική, λόγω έκρηξης των αιμοφόρων αγγείων.
Οι παράγοντες κινδύνου εμφάνισής του περιλαμβάνουν την παχυσαρκία, τη σωματική αδράνεια, την υπέρταση, τον διαβήτη και τα γονίδια. Δεδομένου ότι μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά επιπλοκών, όπως παράλυση, απώλεια γνωστικής λειτουργίας, συναισθηματικά προβλήματα και μη φυσιολογικές συμπεριφορές, καθώς επίσης και λόγω του ότι η θεραπεία για οποιαδήποτε εγκεφαλική ασθένεια είναι περίπλοκη, θα πρέπει να έχει κανείς επαρκή γνώση σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου και να αναπτύξει υγιεινό τρόπο ζωής.
Νόσος Αλτσχάιμερ
H νόσος Αλτσχάιμερ συναντάται συχνότερα στις γυναίκες και επηρεάζει τη γνωστική λειτουργία του εγκεφάλου. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η νόσος Αλτσχάιμερ οδηγεί σε 121.499 θανάτους ετησίως. Ενώ η ακριβής αιτία της νόσου παραμένει άγνωστη, είναι ευρέως γνωστό, όμως, ότι η αύξηση της ηλικίας και το οικογενειακό ιστορικό είναι συνηθισμένοι παράγοντες κινδύνου μαζί με την παχυσαρκία, την υπέρταση και το σύνδρομο Down.
Διαβήτης
Ο διαβήτης οδηγεί κάθε χρόνο σε σχεδόν 88.000 θανάτους στις Η.Π.Α. και είναι μια χρόνια πάθηση, που σχετίζεται με ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα: επίπεδο σακχάρου στο αίμα νηστείας μεγαλύτερο από 110 mg/dl, τυχαίο επίπεδο γλυκόζης στο αίμα μεγαλύτερο από 200 mg/dl.
Το επίπεδο γλυκόζης στο αίμα διατηρείται σε φυσιολογικό εύρος 70-110 mg/dl από την ινσουλίνη, μια ορμόνη που εκκρίνεται από τα β κύτταρα του παγκρέατος. Οποιαδήποτε ανωμαλία προκαλεί βλάβη των κυττάρων αυτών και συνεπώς, μειωμένη ή καθόλου ινσουλίνη, προκαλεί παθογένεση του διαβήτη τύπου Ι, που διαγιγνώσκεται συνήθως σε παιδιά και νέους. Ο διαβήτης τύπου ΙΙ, ωστόσο, προκύπτει, όταν τα κύτταρα του σώματος γίνονται ανθεκτικά στη δράση της ινσουλίνης και επηρεάζει συνήθως μεγαλύτερους σε ηλικία ανθρώπους.
Ο διαβήτης οδηγεί σε πολλές οξείες και χρόνιες επιπλοκές, που επηρεάζουν σχεδόν όλα τα μέρη του σώματος: τον εγκέφαλο (εγκεφαλικό επεισόδιο, γνωστική εξασθένηση), τα μάτια (γλαύκωμα, αμφιβληστροειδοπάθεια), την καρδιά (καρδιακή προσβολή, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια), τα αυτιά (βλάβη στην ακοή), το δέρμα (αυξημένος κίνδυνος λοιμώξεων) και τα νεύρα (περιφερική νευροπάθεια). Όλα αυτά την καθιστούν ως μια από τις πιο εξουθενωτικές ασθένειες.
Νεφροπάθειες
Η νεφρική ανεπάρκεια παραμένει ένα από τα κύρια παγκόσμια ιατρικά προβλήματα, οδηγώντας ετησίως σε 51.565 θανάτους στις Η.Π.Α. Η νεφρική νόσος αξιολογείται με τη μέτρηση του ρυθμού σπειραματικής διήθησης (GFR), που είναι η ικανότητα των νεφρών να φιλτράρουν το αίμα. Η κανονική του τιμή είναι 125 ml/min και εξ ορισμού η μείωσή του σημαίνει νεφρική ανεπάρκεια.
Η αφυδάτωση, η απώλεια αίματος και το σοκ είναι προ-νεφρικά αίτια οξείας νεφρικής βλάβης, ενώ οι νεφρικές αιτίες περιλαμβάνουν λοιμώξεις των νεφρών. Όταν τα νεφρά δεν λειτουργούν για περισσότερο από 3 μήνες, η διάγνωση αφορά χρόνια νεφρική νόσο, με τα συμπτώματα να περιλαμβάνουν: μειωμένο όγκο ούρων, ναυτία, απώλεια όρεξης και μυϊκές κράμπες, σε αντίθεση με την οξεία νεφρική βλάβη, που είναι έντονη κατά την έναρξη.
Ο κίνδυνος εμφάνισης αυτών των μη μεταδοτικών νόσων μπορεί να μειωθεί δραστικά με τις κατάλληλες αλλαγές στον τρόπο ζωής. Η σωματική άσκηση και γενικότερα μια δραστήρια ζωή, απαλλαγμένη από το κάπνισμα και από τις ανθυγιεινές συνήθειες κατανάλωσης αλκοόλ, ενισχύουν την υγεία του ατόμου. Θα πρέπει να αποφεύγεται η λήψη μεγάλης ποσότητας αλατιού και λιπαρών και να προτιμώνται οι φυτικές ίνες στη διατροφή. Οι τακτικές εξετάσεις υγείας μπορούν, επίσης, να βοηθήσουν στην έγκαιρη ανίχνευση κάποιου επικείμενου προβλήματος υγείας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Leading causes of Death, CDC/National Center for Health Statistics, Διαθέσιμο εδώ
- 8 Major Health Problems in The World Today. Lifehack. Διαθέσιμο εδώ
