Της Δήμητρας Σαρούδη,
Τα τελευταία χρόνια, οι φυσικοί ομιλητές της ελληνικής τείνουμε να λησμονούμε την αξία της γλώσσας που ομιλούμε. Πολλοί οι λόγοι, όμως ακόμα περισσότεροι, για να αντιληφθούμε πως το μέσο επικοινωνίας που χρησιμοποιούμε έχει τόσο μεγάλη ιστορική και πολιτισμική σημασία.
Η ελληνική γλώσσα έχει αδιάλειπτη συνέχεια και εξέλιξη, στον ίδιο γεωγραφικό χώρο περίπου 3.500 χρόνια. Καμία άλλη γλώσσα ή διάλεκτος (με εξαίρεση τη κινεζική), δεν έχει καταφέρει το συγκλονιστικό της ελληνικής γλώσσας. Σε οποιαδήποτε μορφή της, κατάφερε να κυριαρχήσει και να συνεισφέρει πολιτισμικά το ίδιο, από την Αίγυπτο (με την ιδιαίτερη συμβολή του Μεγάλου Αλεξάνδρου) έως και τη Ρώμη, βοηθώντας με αυτόν τον τρόπο στη γένεση των λατινικών (μετέπειτα σταδιακή εξέλιξη των σημερινών ιταλικών) και του πολιτισμού των Ρωμαίων συλλήβδην, εξαπλώνοντας την ισχύ της σε μεγάλο μέρος του Δυτικού κόσμου.
Επίσης, είναι μια γλώσσα με τεράστια γραμματεία, στην οποία από την αρχαιότητα διατυπώθηκε η επιστημονική, λογοτεχνική, φιλοσοφική και θεολογική σύλληψη και σκέψη και δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη των σύγχρονων επιστημών με τον σχηματισμό του απαραίτητου εννοιολογικού εξοπλισμού, από τον οποίο δανείζεται μέχρι σήμερα η διεθνής επιστημονική ορολογία. Σπουδαία πανεπιστήμια, όπως το Κέιμπριτζ της Αγγλίας, στήριξαν το πρόγραμμα σπουδών τους μέχρι και τον 19ο αιώνα στις επιταγές της ελληνικής φιλοσοφίας του Αριστοτέλη.
Πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν πως η νέα ελληνική είναι μία εντελώς ξένη γλώσσα, σε αντιδιαστολή με τα αρχαία ελληνικά .Η τοποθέτηση του Οδυσσέα Ελύτη ίσως πείσει όσους θεωρούν πως κάτι τέτοιο αν και αναληθές, ισχύει: «Εγώ δεν ξέρω να υπάρχει παρά μια γλώσσα, η ενιαία Ελληνική γλώσσα. Το να λέει ο Έλληνας ποιητής, ακόμα και σήμερα, ο ουρανός, η θάλασσα, ο ήλιος, η σελήνη, ο άνεμος, όπως το έλεγαν η Σαπφώ και ο Αρχίλοχος, δεν είναι μικρό πράγμα. Είναι πολύ σπουδαίο. Επικοινωνούμε κάθε στιγμή μιλώντας με τις ρίζες που βρίσκονται εκεί. Στα Αρχαία». Ο διαχωρισμός σε νέα και αρχαία ελληνική είναι εκείνος που προκαλεί τη σύγχυση. Δεν θα έπρεπε. Ο διαχωρισμός προκύπτει ως προς τη μορφή, προκειμένου να ανταποκρίνεται στο συνεχές της αλλαγής από τους φυσικούς ομιλητές της, κάτι απολύτως φυσιολογικό για οποιαδήποτε γλώσσα στο κόσμο. Υπακούει σε νόμους προσαρμοστικότητας. Ακόμα και σήμερα, όμως, ανταποκρίνεται στα χαρακτηριστικά της ακριβολογίας, της κυριολεξίας, της δυνατότητας να δημιουργεί νέες λέξεις, της μουσικότητας και της μεθοδικότητας.
Ανά τον κόσμο, η ελληνική γλώσσα και ο πολιτισμός φαίνεται να έχουν κερδίσει επάξια τη θέση που τους αξίζει. Έδρες και τμήματα ελληνικής φιλολογίας, ανά την υφήλιο, αποδεικνύουν πως είναι ζωτικής σημασίας να συνεχίζει να ερευνάται και να μεταδίδεται ο όγκος γνώσης που περικλείει στους κόλπους της. Επί παραδείγματι:
- Έδρα Σεφέρη (Seferis Chair), Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ (ΗΠΑ)
- Έδρα Καβάφη (C.P. Cavafy), Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν (ΗΠΑ)
- Center of Greek Studies (Νίκος Καζαντζάκης), Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο (ΗΠΑ)
- King’s College London Classics (Greek & Latin), Έδρα Κοραή (Ηνωμένο Βασίλειο)
- Φλαγγίνειος Σχολή-Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών (Βενετία, Ιταλία)
- Ίδρυμα Μαρία Τσάκου για την ελληνική γλώσσα (Λατινική Αμερική, Ουρουγουάη)
- Classical Greek Studies, Northeast Normal University (Κίνα)
- Τμήμα Κλασικών Σπουδών, Boston University (ΗΠΑ)
- Πρόγραμμα Ελληνικών Σπουδών, State University of Sacramento (ΗΠΑ)
- Πρόγραμμα Ελληνικών Σπουδών, Stockton University (ΗΠΑ)
- Κέντρο Ελληνικών Σπουδών, McGill University Montreal (ΗΠΑ)
- Κέντρο Ελληνικών Σπουδών, Κονέκτικατ (ΗΠΑ)
- Κέντρο Ελληνικών Σπουδών, Stony Brook Long Island (ΗΠΑ)
- Τμήμα Κλασικών και Μεσογειακών Σπουδών, University of Illinois (ΗΠΑ)
- Michigan University, Ίδρυμα Ελληνικών Σπουδών (ΗΠΑ)
- Κέντρο Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών, Queen’s College New York (ΗΠΑ)
Τα παραπάνω οδηγούν σε ένα και μοναδικό συμπέρασμα. Το μεγαλείο συνεισφοράς της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού της, ανά τον κόσμο, είναι μοναδικό. Αυτό αποδεικνύει και η πιστοποίηση των αρχαίων ελληνικών σε επίπεδο Α1 και Α2 που ισχύει από το Μάιο, για όσους επιθυμούν να ασχοληθούν διεξοδικότερα με το αντικείμενο, ακόμα και όσοι δεν είχαν ποτέ ιδιαίτερη επαφή μαζί του. Στο σημείο αυτό, τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι έχει καθιερωθεί, μάλιστα, Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας. η οποία εορτάζεται την 9η Φεβρουαρίου κάθε έτους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Από τον Μάιο η διεθνής πιστοποίηση για την Αρχαία Ελληνική γλώσσα!, gr-news.de, διαθέσιμο εδώ
- Η Ελληνική γλώσσα ως στοιχείο και μέσο ανάπτυξης, culturepoint.gr, διαθέσιμο εδώ
- Οι σπουδαιότερες Έδρες ελληνικών σπουδών στο εξωτερικό και η συμβολή τους στον Ελληνικό πολιτισμό, athinodromio.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ισχυρή η παρουσία του ελληνικού πνεύματος στα πανεπιστήμια των ΗΠΑ, pentapostagma.gr, διαθέσιμο εδώ
- Παγκόσμια ημέρα ελληνικής γλώσσας η 9η Φεβρουαρίου, duth.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η ιστορία της νεότερης επιστήμης – Bowler P. & Morus R.M., Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2020 (μτφ. Β. Σπυροπούλου)
