Του Αλέξανδρου Κίφορ,
Όπως είναι ευρέως γνωστό, τα τελευταία χρόνια ή πιο σωστά, τα χρόνια διακυβέρνησης του σύγχρονου «Σουλτάνου» Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δεν είναι και τα καλύτερα χρόνια τόσο για τη δημοκρατία της Τουρκίας, όσο και για την τουρκική οικονομία. Είναι πολλές οι περιπτώσεις κατά τις οποίες ο Τούρκος Πρόεδρος έχει αποτελέσει το επίκεντρο συζητήσεων λόγω των πολιτικών του αποφάσεων και ακόμα περισσότερες οι περιπτώσεις κατά τις οποίες ο ίδιος έχει επέμβει άμεσα στο οικονομικό γίγνεσθαι της χώρας. Πάμε, λοιπόν, να δούμε ποια είναι τα αποτελέσματα αυτών των πράξεων.
Αρχικά, ο Τούρκος Πρόεδρος, μας έχει συνηθίσει στην ξαφνική αλλαγή του εκάστοτε διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας. Κάθε φορά ο διοικητής χάνει τη θέση του, είτε επειδή δεν μείωσε τα επιτόκια, είτε επειδή δεν αύξησε τα επιτόκια και η ιστορία συνεχίζεται με το ίδιο ακριβώς μοτίβο. Σε κάθε περίπτωση, ο κάθε διοικητής της κεντρικής τράπεζας είναι απλά ένα πειθήνιο όργανο του «Σουλτάνου», καθώς στην πραγματικότητα ο ίδιος αποφασίζει προσωπικά τη νομισματική πολιτική την οποία θα ακολουθήσει η χώρα. Ποια λοιπόν τα αποτελέσματα αυτών των πράξεων;
Οι επιπτώσεις είναι καταστροφικές για τη χώρα, με την πιο χαρακτηριστική τη διολίσθηση της τουρκικής λίρας. Αυτό είναι και το πρόβλημα το οποίο καλείται να λύσει ο εκάστοτε διοικητής, ωστόσο οι προσπάθειες όχι απλώς είναι μάταιες, αλλά το κακό εξακολουθεί να μεγαλώνει. Και αυτό διότι, σύμφωνα με τη Goldman Sachs, εκτιμάται πως έχουν σπαταληθεί πάνω από 100 δις δολάρια από τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της Τουρκίας, «καταπονώντας» με αυτόν τον τρόπο ακόμα περισσότερο την εγχώρια οικονομία. Βέβαια, η λίστα με τις επιπτώσεις δε θα μπορούσε να σταματήσει σε αυτό το σημείο. Ένα ακόμη τίμημα αυτής της πολιτικής είναι ένας διψήφιος πληθωρισμός ο οποίος φτάνει στο 17,1% για τον μήνα Απρίλιο, αλλά και η δυσαρέσκεια των ξένων επενδυτών οι οποίοι υπολογίζεται πως μόνο κατά το έτος 2020, απέσυραν περίπου 14 δις δολάρια από την Τουρκία. Επιπλέον, κρίνεται απαραίτητο να βγουν στην επιφάνεια και προβλήματα για τα οποία δε γίνεται συχνή συζήτηση. Σύμφωνα, λοιπόν, με έρευνες εντός της Τουρκίας, φαίνεται πως η φτώχεια είναι αυτή η οποία συνεχίζει να αυξάνεται, αποτελώντας ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα της οικονομικής αυτής κρίσης.
Τον Απρίλιο του 2021 μια ερεύνα της Metropoll Research Company, ήρθε να κρούσει τον κώδωνα για την αύξηση της φτώχειας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας, το 26,6% δήλωσε πως δεν μπορεί να καλύψει τις βασικές του ανάγκες, ενώ το 53,6% δήλωσε πως μπορεί να καλύψει τις βασικές του ανάγκες, αλλά με δυσκολία. Στοιχεία τα οποία συμπίπτουν με αυτά της TURKSTAT, σύμφωνα με τα οποία τουλάχιστον 1 στους 4 Τούρκους ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Η σοβαρότητα της κατάστασης, προκύπτει και από την απόφαση του Τούρκου Προέδρου να μοιράσει πατάτες και κρεμμύδια στις φτωχές και άπορες οικογένειες της χώρας. Χαρακτηριστικά είχε δηλώσει: «Αποφασίσαμε να αγοράσουμε τις πατάτες και τα κρεμμύδια που παραμένουν στις αποθήκες και να τα διανείμουμε στους ανθρώπους που έχουν ανάγκη». Επίσης, σε άλλη μια προσπάθειά του να σώσει την οικονομία της χώρας, ο ίδιος κάλεσε τους Τούρκους να καταθέσουν τα χρήματά τους και τον χρυσό τους στις τράπεζες.
Ωστόσο, ο Τούρκος Πρόεδρος, όλο αυτό το διάστημα προσπαθεί να επιρρίψει τις ευθύνες στην ΕΕ και την Αμερική, αφού έπειτα από την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων από τον Αμερικανό Πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν, η τούρκικη λίρα υποχώρησε εκ νέου σε επίπεδα ρεκόρ, φτάνοντας στην ισοτιμία 8,48 λίρες ανά δολάριο, κοντά δηλαδή, στο αρνητικό ρεκόρ των 8,58 λιρών (Νοέμβριος 2020). Συνοψίζοντας, η κατάσταση δεν αναμένεται να βελτιωθεί σύντομα, αφού φαίνεται πως όλα εξακολουθούν να αυξάνονται. Χαρακτηριστικά, οι τιμές αυξήθηκαν κατά 1,7% τον Μάρτιο. Οι τιμές της ενέργειας σημείωσαν αύξηση 18,4% σε ετήσια βάση σε αντίθεση με το 12,4% του Μαρτίου, ενώ και ένας ακόμη βασικός δείκτης πληθωρισμού έδειξε πως οι τιμές, εξαιρούμενων των πτητικών ειδών, όπως τρόφιμα και ενέργεια, αυξήθηκαν επίσης 17,8% έως τον Απρίλιο, από 16,9% τον Μάρτιο.
Τέλος, δε θα μπορούσαν να λείπουν και προβλέψεις οι οποίες έγιναν από ειδικούς του κλάδου, αλλά και από διάφορους χρηματοπιστωτικούς οίκους και όχι μόνο. Για παράδειγμα, η Φίνιξ Κάλεν, αναλυτής αναδυόμενων αγορών στη Société Générale, πιθανολογεί το σενάριο μια συνεχούς υποχώρησης της λίρας μέσα στους επόμενους μήνες φτάνοντας στην ισοτιμία 9,7 λίρες ανά δολάριο. Επίσης, ο Χένρικ Γκιούλμπεργκ, μελετητής της ιστορίας της τουρκικής λίρας την τελευταία δεκαετία, προβλέπει μια πτώση στις 9,27 λίρες ανά δολάριο μέσα στους επόμενους έξι μήνες. Και η Commerzbank προβλέπει μια υποτίμηση της λίρας, η οποία, σύμφωνα με την ίδια, μπορεί να φτάσει και στην ισοτιμία 10 λίρες ανά δολάριο. Πέρα από προβλέψεις, πολλοί είναι αυτοί οι οποίοι θεωρούν πως αν η τουρκική λίρα φτάσει σε νέα αρνητικά ρεκόρ, τότε η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας θα κληθεί να επέμβει με αυστηρότερα μέτρα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Συνταγή καταστροφής από τον Ερντογάν, Καθημερινή. Διαθέσιμο εδώ.
- Τουρκία: Πατάτες και κρεμμύδια στους φτωχούς με εντολή Ερντογάν, Καθημερινή. Διαθέσιμο εδώ.
- Τις ΗΠΑ δείχνει ο Ερντογάν για τη βουτιά της λίρας, Ναυτεμπορική. Διαθέσιμο εδώ.
- Ο Ερντογάν καλεί τους Τούρκους να καταθέσουν χρήματα και χρυσό, Καθημερινή. Διαθέσιμο εδώ.
- Τουρκία: Αύξηση πληθωρισμού για έβδομο μήνα, Ναυτεμπορική. Διαθέσιμο εδώ.
- Son araştırma: Dört kişiden biri temel ihtiyaçlarını karşılayamıyor, TR724. Διαθέσιμο εδώ.
