Της Μυρτούς Πιπεράκη,
Ο Πρόεδρος Biden υποστήριξε δημόσια την Τετάρτη την πρόταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, σχετικά με την άρση της πνευματικής ιδιοκτησίας από τις φαρμακοβιομηχανίες για τα εμβόλια, που καταπολεμούν τον κορωνοϊό, απομακρύνοντας έτσι ένα σημαντικό εμπόδιο για τις χώρες που επιθυμούν να παράγουν οι ίδιες τα εμβόλια και να μην εξαρτώνται από άλλες χώρες και εταιρίες. Τα δικαιώματα που απορρέουν από την παρουσία πνευματικής ιδιοκτησίας αποτελούν ένα πολύ σημαντικό εμπόδιο για τη διασφάλιση της ίσης πρόσβασης στα εμβόλια.
Ο Πρόεδρος είχε υποσχεθεί να μοιραστεί την τεχνολογία εμβολίων με άλλες χώρες κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του και ήδη κατηγορείται ότι δεν έκανε αρκετά για να βοηθήσει τα φτωχά έθνη να αποκτήσουν γρήγορη πρόσβαση στα αποθέματα εμβολίων. Παρατηρείται ότι το τελευταίο διάστημα ο ρυθμός εμβολιασμού κατά της COVID-19 επιβραδύνεται στις ΗΠΑ. Σε ορισμένα μέρη υπάρχουν περισσότερες δόσεις εμβολίων από όσους τα θέλουν, ενώ άλλες χώρες τα έχουν ανάγκη.
Αν και ο Πρόεδρος υποστηρίζει έντονα τα δικαιώματα που απορρέουν από τη προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας και τη κατοχύρωση διπλώματος ευρεσιτεχνίας, αναγνωρίζει πως πρόκειται για μια παγκόσμια κρίση της δημόσιας υγείας και έτσι απαιτούνται ειδικοί χειρισμοί. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, λοιπόν, εξετάζει μια πρόταση για την αντιμετώπιση αυτής της ανισότητας, καθώς η Ινδία, η Νότια Αφρική και ακόμη 100 έθνη υποστηρίζουν την παραίτηση από τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για τα εμβόλια και τα φάρμακα COVID-19, τα οποία θα μπορούσαν να επιτρέψουν στους κατασκευαστές άλλων χωρών να κάνουν τα δικά τους. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υποστηρίζει ότι εάν υπάρξει μια περιορισμένη και στοχευμένη παραίτηση κάποιων δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, ώστε να διασφαλιστεί η αύξηση της παραγωγής σε διάφορα μέρη του κόσμου, θα αυξανόταν θεαματικά ο ρυθμός εμβολιασμού και θα περιοριζόταν θεαματικά ο ρυθμός μετάδοσης του κορωνοϊού. Υποστηρίζουν, ακόμη, ότι τα ιδιωτικά κέρδη δεν πρέπει να υπερισχύουν της ανταλλαγής κριτικών γνώσεων που θα μπορούσαν να σώσουν εκατομμύρια ζωές.
Οι συνέπειες από τη μη παραίτηση των πνευματικών δικαιωμάτων είναι ανυπολόγιστες όχι μόνο στο επίπεδο της απώλειας ανθρώπινων ζωών, αλλά και σε οικονομικό επίπεδο .Η Ινδία αποτελεί τώρα το επίκεντρο της πανδημίας με χιλιάδες νέα κρούσματα και θανάτους να ανακοινώνονται καθημερινά, ωστόσο μόλις το 2% του πληθυσμού της είναι πλήρως εμβολιασμένο. Χώρες, οι οποίες κατατάσσονται στη κατηγορία των υποανάπτυκτων και των αναπτυσσομένων χωρών, δεν έχουν τη ίδια δυνατότητα πρόσβασης στα εμβόλια, με αποτέλεσμα τα κρούσματα του ίου να μην μειώνονται και οι νέοι θάνατοι να αυξάνονται καθημερινά.
Ανάλογη απόφαση είχε παρθεί και κατά τη διάρκεια της κρίσης του HIV, όταν και τέθηκε το προηγούμενο για τη δυνατότητα χαλάρωσης των περιορισμών που απορρέουν από τη καταχώρηση διπλώματος ευρεσιτεχνίας και τα πνευματικά δικαιώματα που απορρέουν από αυτό.
Η άλλη όψη του νομίσματος
Στον αντίποδα του θετικού αντίκτυπου που θα είχε η απόφαση αυτή, βρίσκονται οι φαρμακοβιομηχανίες, όπου υποστηρίζουν ότι μια τέτοια κίνηση βρίσκεται σε αντίθεση με τη πολιτική που ακολουθούν οι ΗΠΑ σταθερά αρκετά χρόνια τώρα σχετικά με τα διπλώματα για ιατρικές ευρεσιτεχνίες και τονίζουν ότι έτσι θα δημιουργηθεί προηγούμενο με κίνδυνο να ξανά υιοθετηθεί μια τέτοια απόφαση και στο μέλλον. Η κίνηση αυτή θα υπονομεύσει την ανταπόκριση στο κόσμο των αμερικανικών γιγάντων στο τομέα της φαρμακοβιομηχανίας και η δυνατότητα πρόσβασης στα δεδομένα των εμβολίων του Covid-19 θα έδινε εμπορικά μυστικά αμερικανικών εταιρειών, όπως της Pfizer και της Moderna, γεγονός που θα λειτουργούσε ως αντικίνητρο για τις εταιρείες να κυνηγήσουν θεραπείες και εμβόλια για άλλες πανδημίες.
Υποστηρίζουν, ακόμα, ότι η κίνηση αυτή δεν θα επιταχύνει στη πραγματικότητα την άμεση ροή εμβολίων στον κόσμο που βρίσκεται σε πανικό, λόγω της πολυπλοκότητας της διαδικασίας παραγωγής, αντίθετα θα έθετε σε κίνδυνο το ήδη πιεσμένο σύστημα και θα αυξανόταν ο κίνδυνος για διακίνηση πλαστών εμβολίων. Όλα τα παραπάνω υποστηρίζουν ότι θα διακινδύνευαν τη δημόσια ασφάλεια και υγεία και δεν θα είχαν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Τέλος, τονίζουν ότι η απόφαση θα τεθούν σε κίνδυνο θέσης εργασίας και η δυνατότητα δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ και θα αμφισβητηθεί η θέση της χώρας ως ηγέτη στη βιοϊατρική καινοτομία.
Η πανδημία κυριαρχεί και καθορίζει τις ζωές μας πάνω από περίπου ένα χρόνο. Εκατομμύρια άνθρωποι έχουν νοσήσει και έχουν καταγραφεί εκατομμύρια θάνατοι ανά τον κόσμο. Έχει διαδοθεί σε όλα τα σημεία του κόσμου. Η ανακάλυψη των εμβολίων έφερε την ελπίδα ότι επιτελούς η πανδημία θα περιοριστεί και θα «σβήσει». Από τη στιγμή που άρχισαν να μοιράζονται τα εμβόλια, ξεκίνησε ένας αγώνας δρόμου με στόχο να εμβολιστούν όσοι περισσότεροι άνθρωποι γίνεται όσο πιο σύντομα γίνεται. Ωστόσο, πρόκειται για έναν άνισο αγώνα, καθώς κάποιες χώρες έχουν μεγαλύτερη δυνατότητα πρόσβασης στα εμβόλια, ενώ άλλες χώρες έχουν πολύ μεγαλύτερα αποθέματα. Οι εταιρίες καθημερινά παράγουν νέες δόσεις εμβολίων, παρ’ όλα αυτά υπάρχουν χώρες, οι οποίες είναι πολυπληθείς και καταγράφουν πολύ χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού. Στις χώρες αυτές η πανδημία δεν σβήνει, αλλά συνεχίζει να διαδίδεται με έντονος ρυθμούς.
Τελικά, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η διάθεση περισσότερων εμβολίων σε άλλες χώρες με χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού, η δυνατότητα παραγωγής του εμβολίου και από άλλες χώρες και η πρόσβαση στη γνώση θα ωφελήσει τους ίδιους τους Αμερικανούς πολίτες, καθώς κανείς δεν είναι ασφαλής από τον κορωνοϊό, έως ότου είναι όλοι.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- In a decision on Covid- 19 vaccine patents, Joe Biden chose humanity, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Biden backs waiving international patent protections for Covid- 19 vaccines, NPR, διαθέσιμο εδώ
