Του Γιώργου Μοσχόπουλου,
Η περιβαλλοντική κρίση είναι εδώ και έχει αφήσει ένα ξεκάθαρο αντίκτυπο. Ανάμεσα στις πολλές ειδικότητες επιστημόνων που προσπαθούν να συνεισφέρουν στην αντιμετώπιση αυτής της κρίσης, οι οικονομολόγοι, με διαμόρφωση πολιτικών και προσπάθεια αποτίμησης των φυσικών πόρων, βάζουν το δικό τους λιθαράκι στη μεγάλη αυτή προσπάθεια. Μετά την κρίση του κορωνοϊού, που θα αφήσει υπερβολικά πολλούς τόνους απορριμμάτων μεταξύ πολλών άλλων προβλημάτων, οι προκλήσεις και τα ζητήματα που θα προκύψουν θα είναι μεγάλα και θα χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης, αντισταθμίζοντας τις όποιες, αν και λίγες, θετικές επιδράσεις της πανδημίας.
Πιο συγκεκριμένα, με μελέτη του Cazcarro και άλλων συναδέλφων του υπολογίζεται ότι η προσωρινή παύση της βιομηχανίας και της οικονομικής δραστηριότητας έφερε καλύτερης ποιότητας πόσιμο νερό, καθαρότερους ωκεανούς, λιγότερη ατμοσφαιρική ρύπανση και ηχορρύπανση. Μετά τα πρώτα δύο μεγάλα κύματα του ιού, η οικονομική δραστηριότητα επανήλθε, με πλήθος επιχειρήσεων να ζητούν ένα πιο ευέλικτο πλαίσιο για την εκπομπή ρύπων, ώστε να αντισταθμίσουν τις συνέπειες του COVID στην παραγωγική δραστηριότητα.
Ένα ενδιαφέρον, ακόμα, στοιχείο έγκειται στο ότι αυτό το “rebound effect” υπάρχει περίπτωση να επαναφέρει τις χώρες σε ακόμα χειρότερο σημείο μόλυνσης του περιβάλλοντος από τις προ-covid εποχές, κάτι που μόνο θετικό δε μπορεί να είναι. Σύμφωνα με έρευνα του Cojoianu, αυτό το “rebound effect”, εν μέρει, έχει χρηματοδοτηθεί από το πρόγραμμα Pamdemic Emergency Purchase Programme (PEPP), παραθέτοντας εμπειρικά στοιχεία σύμφωνα με τα οποία η αγορά αυτή ομολόγων αναμένεται να εκδοθεί από εταιρείες που κάνουν εκτεταμένη χρήση άνθρακα.
Φεύγοντας από την Ευρώπη και εξετάζοντας την επίδραση του κορωνοϊού στη Λατινική Αμερική, το “rebound effect”, που επισημάνθηκε προηγουμένως, θα επιβαρύνει, κυρίως, στην αποψίλωση των δασών και την ατμοσφαιρική ρύπανση, ενώ για άλλες μεγάλες δυτικές χώρες με εξαγωγές πετρελαίου, η υγειονομική κρίση αυξάνει το κόστος ευκαιρίας μεταπήδησης σε πιο πράσινες εναλλακτικές και επενδύσεις. Ο Ξεπαπαδέας δείχνει με έρευνά του ότι o κορωνοϊός, εκτός από μια βραχυχρόνια κρίση που θα μειώνει τον παγκόσμιο πλούτο, θα έχει μεγάλο αντίκτυπο και στη μακροχρόνια προσπάθεια για μια πιο βιώσιμη μεγέθυνση των οικονομιών.
Πέρα, όμως, από όλα αυτά τα αρνητικά σενάρια είναι μεγάλη η κοινότητα επιστημόνων που υποστηρίζουν ότι η πανδημία μπορεί να λειτουργήσει σαν αρχή για μια σειρά ευκαιριών, μέσα από την υιοθέτηση και δέσμευση των κυβερνήσεων σε πολιτικές που στοχεύουν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Είναι σαφώς δύσκολο να σχεδιαστεί μια αμιγώς πράσινη μετάβαση στη μετά-COVID εποχή, αλλά το τι διακυβεύεται είναι κάτι μη διαπραγματεύσιμο και αυτό θα πρέπει να βρίσκεται ξεκάθαρα στο μυαλό των κυβερνήσεων και των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, διότι ένας πλούσιος πλανήτης που δεν είναι πράσινος ή βιώσιμος, σίγουρα δεν θα είναι πλούσιος για πολύ.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Banerjee, A., & Duflo, E. (2019). Good Economics for Hard Times. PublicAffairs.
- Bretschger, L., & Pittel, K. (2020). Twenty Key Challenges in Environmental and Resource Economics. Environmental and Resource Economics, 77(4), 725–750.
