Της Σοφίας Χρηστακίδου,
Η Κίνα αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα κράτη του κόσμου και το μεγαλύτερο κράτος της Ασίας. Συνορεύει με μία πληθώρα χωρών: Καζακστάν, Ρωσία, Μογγολία, Βόρεια Κορέα, Βιετνάμ, Λάος, Μυανμάρ, Μπουτάν, Νεπάλ, Ινδία και το Κιργιστάν. Όπως καταλαβαίνει κανείς, η διαχείριση των διεθνών και γειτονικών σχέσεων της χώρας είναι πολύ δύσκολη, λόγω του ότι συνορεύει με τόσες πολλές χώρες. Επίσης, η Κίνα αποτελεί την τρίτη χώρα η οποία ασκεί τη μεγαλύτερη επιρροή στα διεθνή τεκταινόμενα. Το γεγονός αυτό περιπλέκει ακόμη περισσότερο τα πράγματα όσον αφορά τις σχέσεις της με τρίτες χώρες. Είναι μέλος διαφόρων οργανισμών, όπως του Συμβουλίου Ανατολικής Ασίας, της Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας κ.α. Παράλληλα, αποτελεί και ένα από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Επίσημο νόμισμα της χώρας είναι το Γιουάν, το οποίο εκδίδεται από την κεντρική τράπεζα της χώρας. Πρόκειται για ένα νόμισμα με πολύ μεγάλη επιρροή, καθώς χρησιμοποιείται από πολλές χώρες, όπως η Βόρεια Κορέα, καθώς και πολλές γειτονικές, αλλά και αφρικανικές χώρες (ως δεύτερο νόμισμα). Ο πληθυσμός της χώρας ανέρχεται περίπου σε 1,4 δις, καθιστώντας την Κίνα τη μεγαλύτερη χώρα όσον αφορά τον πληθυσμό. Οι κάτοικοί της αποτελούν το ένα πέμπτο περίπου του παγκόσμιου πληθυσμού. Βέβαια, η πυκνότητα των κατοίκων διαφέρει από περιοχή σε περιοχή. Υπάρχουν κομμάτια της Κίνας, τα οποία ασφυκτιούν από την πυκνοκατοίκηση, ενώ κάποια άλλα είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου ακατοίκητα. Η Κίνα είχε υιοθετήσει πολιτική γέννησης παιδιού, σύμφωνα με την οποία επέτρεπε στους κατοίκους της να κάνουν μόνο ένα παιδί, προσπαθώντας έτσι να λύσει το πρόβλημα των μεγάλων αστικών περιοχών. Η πολιτική αυτή καταργήθηκε το 2015 και πλέον οι πολίτες μπορούν να κάνουν μέχρι δύο παιδιά.
Το μεγαλύτερο μέρος των κατοίκων της Κίνας προέρχονται από τη φυλή Χαν. Μάλιστα, θεωρείται μία από τις πιο ομοιογενείς χώρες παγκοσμίως, όσον αφορά τη σύσταση του πληθυσμού της. Επίσης, τα κινεζικά αποτελούν την επίσημη γλώσσα του κράτους και ομιλούνται από όλους τους πολίτες, όμως είναι χαρακτηριστική η ύπαρξη πληθώρας διαλέκτων σε όλη την έκταση της χώρας. Βέβαια, από την άλλη, η κινεζική γραφή δεν γνωρίζει τόσες πολλές διαφοροποιήσεις. Όσον αφορά τον γραπτό λόγο, υπάρχουν τα παραδοσιακά κινεζικά και τα απλοποιημένα κινεζικά. Μειονότητες σαφώς και υπάρχουν, αλλά αποτελούν ένα εξαιρετικά μικρό ποσοστό του πληθυσμού. Όλα αυτά διευκολύνουν τις συναλλαγές και αποτελούν παράγοντα σταθερότητας στο εσωτερικό της χώρας.
Πρόεδρος της Κίνας είναι ο Xi Jinping, ο οποίος είναι στην εξουσία από τον Μάρτιο του 2013. Ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος εκλέγονται έμμεσα από το Εθνικό Λαϊκό Κογκρέσο για πενταετή θητεία. Ωστόσο, μια συνταγματική αλλαγή, η οποία εγκρίθηκε από την ετήσια συνεδρίαση του κοινοβουλίου του 2018, ενέκρινε την κατάργηση του διετούς ορίου για την ανάληψη της προεδρίας από ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, επιτρέποντας ουσιαστικά στον Xi Jinping να παραμείνει στην εξουσία για όσο επιθυμεί.
Συνολικά, η πολιτική κατάσταση στην Κίνα είναι σταθερή, χωρίς αυτό να σημαίνει, όμως, ότι η σταθερότητα επιτυγχάνεται με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και μέσω δημοκρατικών διαδικασιών, με το κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (Κ.Κ.Κ.) να είναι σταθερά στην εξουσία. Ο σημερινός ηγέτης της Κίνας κατέχει τριπλό τίτλο ως Γενικός Γραμματέας του ΚΚΚ, Πρόεδρος της χώρας και Πρόεδρος της Κεντρικής Στρατιωτικής Επιτροπής. Μετά την κατάργηση του ορίου των προεδρικών θητειών, στις αρχές του 2018, θεωρείται ως ο ισχυρότερος Κινέζος ηγέτης από τον Deng Xiaoping.
Η αποσιώπηση από τις κινεζικές αρχές των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των δημοσιογράφων και των ακτιβιστών, καθώς και οι περιορισμοί στο διαδίκτυο καθιστούν δύσκολη τη λήψη ακριβών πληροφοριών σχετικά με τις πολιτικές και τις ενέργειες της κινεζικής κυβέρνησης. Τρίτες χώρες και αξιωματούχοι των Ηνωμένων Εθνών εξέφρασαν αυξανόμενη ανησυχία για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της κινεζικής κυβέρνησης το 2020.
Οι αρχές συνέλαβαν αρκετούς πολίτες για τις διαδικτυακές τους αναρτήσεις και τα ιδιωτικά μηνύματά τους, τα οποία ήταν επικριτικά για την κυβέρνηση, κατηγορώντας τους για εγκλήματα, όπως «διάδοση φημών», «διαμάχες» και «προσβολή των ηγετών της χώρας». Η κυβέρνηση συνέχισε να διώκει τους Κινέζους χρήστες του Twitter, το οποίο έχει ήδη αποκλειστεί στην Κίνα. Ακόμη, αποκαλύφθηκε πρόσφατα, ότι ένας φοιτητής καταδικάστηκε σε έξι μήνες φυλάκιση, τον Νοέμβριο του 2019, για επικριτικά tweet για τον Πρόεδρο Xi, που δημοσίευσε, όταν ήταν στις Η.Π.Α. και φοιτούσε στο Πανεπιστήμιο της Minnessota.
Οι αρχές επέκτειναν το καθεστώς λογοκρισίας στο Διαδίκτυο, για να καταστείλουν το περιεχόμενο, το οποίο δεν είναι σύμφωνο με τις «βασικές σοσιαλιστικές αξίες». Τον Μάρτιο, η «Διοίκηση του Κυβερνοχώρου» εφάρμοσε ένα σύνολο νέων κανονισμών για τη βελτίωση της «διαδικτυακής διακυβέρνησης του οικολογικού συστήματος ειδήσεων». Η διακυβέρνηση αυτή περιλαμβάνει την απαγόρευση μιας συνεχώς διευρυνόμενης γκάμας «αρνητικού» ή παράνομου περιεχομένου.
Οικονομία
Η χώρα βρίσκεται υπό καθεστώς μετάβασης από το 1970, όταν και εγκατέλειψε το σοβιετικού τύπου κοινωνικό-οικονομικό σύστημα, που είχε μέχρι τότε. Ωστόσο, κάποια βασικά σημεία της οικονομίας και της κοινωνίας εξακολούθησαν να περιορίζουν την ανάπτυξη. Η διαθέσιμη ενέργεια δεν ήταν αρκετή, για να λειτουργήσει όλη η βιομηχανία της χώρας στο μέγιστο των δυνατοτήτων της, το σύστημα μεταφορών παρέμεινε ανεπαρκές για τη μεταφορά επαρκών ποσοτήτων κρίσιμων εμπορευμάτων, όπως ο άνθρακας, και το σύστημα επικοινωνιών δεν μπόρεσε να καλύψει τις ανάγκες μιας κεντρικά σχεδιασμένης οικονομίας του μεγέθους και της πολυπλοκότητας της Κίνας.
Η Κίνα έχει αποκτήσει πολύ εξελιγμένες εγκαταστάσεις παραγωγής μέσω ξένων επενδύσεων και κοινοπραξιών με ξένους εταίρους. Το τεχνολογικό επίπεδο και τα πρότυπα ποιότητας πολλών από τις βιομηχανίες της χώρας έχουν βελτιωθεί σε πολύ σημαντικό βαθμό.
Το εργατικό δυναμικό και το σύστημα τιμολόγησης εξακολουθούν να αποτελούν τομείς, οι οποίοι προκαλούν ανησυχία στους ειδικούς. Η υποαπασχόληση είναι συχνή τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές και υπάρχει έντονος φόβος για τις διαταραχές, που μπορεί να προκαλέσει η εκτεταμένη ανεργία. Οι τιμές ορισμένων βασικών εμπορευμάτων, ιδίως των βιομηχανικών προϊόντων και των πρώτων υλών, εξακολουθούν να καθορίζονται από το κράτος. Βέβαια, από την άλλη, το ποσοστό των εμπορευμάτων που τελούν υπό κρατικό έλεγχο συνεχίζει να μειώνεται.
Οι πρακτικές αυτές αποτελούν απομεινάρι του σοβιετικού καθεστώτος και η εξάλειψή τους αποτελεί ένα από τα βασικότερα στοιχήματα της Κίνας. Εδώ, θα πρέπει να σημειώσουμε, ότι κανείς δεν τάσσεται υπέρ του μηδενισμού της κρατικής παρέμβασης, καθότι κάτι τέτοιο δεν είχε ποτέ θετικά αποτελέσματα για καμία χώρα και καμία οικονομία. Πάντα θα πρέπει το κράτος να επιβλέπει τον ιδιωτικό τομέα και να διασφαλίζει ότι δεν καταπατώνται τα δικαιώματα όσων δεν έχουν διαπραγματευτική ισχύ στα χέρια τους (π.χ. ανειδίκευτοι εργάτες). Στην περίπτωση της Κίνας, όμως, η κρατική παρέμβαση γίνεται πολλές φορές ασφυκτική, περιορίζοντας τις ελευθερίες του επιχειρηματικού κόσμου (και όχι μόνο), πράγμα το οποίο μπορεί να είναι πολλές φορές αποτρεπτικό για την ανάπτυξη. Ιδιαίτερη περίπτωση είναι, επίσης, ο τομέας της ενέργειας, ο οποίος συνεχίζει να ρυθμίζεται εξ ολοκλήρου από την κυβέρνηση.
Η αυξανόμενη επαφή της Κίνας με τη διεθνή οικονομία και η αυξανόμενη χρήση των δυνάμεων της αγοράς για τη διαχείριση της εγχώριας κατανομής αγαθών έχουν επιδεινώσει αυτό το πρόβλημα. Το σοβιετικό καθεστώς συνήθιζε να δίνει επιδοτήσεις προς τις κρατικές επιχειρήσεις, προκειμένου οι τελευταίες να μπορούν να καλύψουν κάποιες από τις βασικές τους ανάγκες. Οι επιδοτήσεις αυτές καταργήθηκαν τυπικά το 1990, ουσιαστικά όμως ενσωματώθηκαν στις τιμές των προϊόντων. Με απλά λόγια, η κυβέρνηση θέτει ένα πλαφόν τιμών για τα προϊόντα συγκεκριμένων επιχειρήσεων, έτσι ώστε οι τελευταίες να μπορέσουν να διατηρήσουν ένα δεδομένο περιθώριο κέρδους, το οποίο έχει υποκαταστήσει ουσιαστικά την άμεση επιδότηση των επιχειρήσεων αυτών.
Ουσιαστικά, λοιπόν, η εν μέρει φιλελευθεροποίηση της χώρας λειτούργησε αρνητικά. Θα πρέπει οι πρακτικές αυτές να σταματήσουν, προκειμένου να μπορέσει να υπάρξει ουσιαστική ανάπτυξη. Ένας σημαντικός παράγοντας, που επιτάχυνε την φιλελευθεροποίηση της χώρας, ήταν η είσοδος της Κίνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) το 2001, γεγονός το οποίο έθεσε τις βάσεις για περαιτέρω οικονομική ελευθέρωση.
Από το διάγραμμα του κατά Κεφαλήν ΑΕΠ, βλέπουμε, ότι δεν μία φτωχή χώρα, αλλά δεν θα μπορούσε κανείς να πει, ότι οι κάτοικοί της είναι πλούσιοι. Οι ακαδημαϊκοί κύκλοι έχουν μία διφορούμενη άποψη για το αν θα πρέπει να συμπεριλάβουμε την Κίνα στις αναπτυσσόμενες χώρες ή όχι. Εμείς εδώ ακολουθούμε την άποψη της Παγκόσμιας Τράπεζας, η οποία θεωρεί ότι, για να είναι μία χώρα ανεπτυγμένη, θα πρέπει να έχει κατά Κεφαλήν ΑΕΠ πάνω από 14,000 δολάρια. Σε κάθε περίπτωση, η Κίνα αποτελεί μία χώρα μεσαίου εισοδήματος και συνεχίζει να αναπτύσσεται συνεχώς.
Η εισοδηματική εικόνα της άλλαξε άρδην από το 1994 και έπειτα. Μέχρι εκείνη την περίοδο, είχε ένα από τα χαμηλότερα κατά Κεφαλήν ΑΕΠ στον κόσμο, χωρίς να διαφαίνεται κάποια αλλαγή στην τάση εκείνη. Το 1994, λοιπόν, η Κίνα κατάργησε την επίσημη συναλλαγματική ισοτιμία του Γιουάν και καθόρισε την πρώτη κυμαινόμενη ισοτιμία της από το 1949. Αυτό αποτέλεσε το πρώτο από τα γεγονότα που συνέβαλαν στην οικονομική της ανάπτυξη. Από εκεί και πέρα, η συνεχής υιοθέτηση μεταρρυθμίσεων και η φιλελευθεροποίηση της οικονομίας έχουν λειτουργήσει θετικά για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Βέβαια, η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η κρατική επεμβατικότητα συνεχίζουν να αποτελούν σημαντικό εμπόδιο για την ευημερία των πολιτών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- China, Encyclopedia Britannica, Retrieved from here
- The most powerful countries on earth in 2020 ranked, Business Insider, Retrieved from here
- China: Economic and Political Outline, Santander, Retrieved from here
- China Report, Human Rights Watch, Retrieved from here
- Δύο παιδιά ανά κινεζική οικογένεια, Εφημερίδα Καθημερινή, Διαθέσιμο εδώ
- China Timeline, BBC, Retrieved from here
