Του Γιάννη Μπαλαμώτη,
Η περιοχή της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, ήδη από τις αρχές του χρόνου, φαίνεται να περνάει σε μία νέα φάση κλιμακούμενης βίας. Τα γεγονότα, που συντελούνται αυτή τη στιγμή, συνιστούν την κορύφωση μίας γενικευμένης έντασης που έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό. Σύμφωνα με μία έκθεση για τα ανθρώπινα δικαιώματα του Ο.Η.Ε., κατά τη διάρκεια των τριών πρώτων μηνών του 2021 έχουν καταγραφεί πάνω από 210 περιστατικά επιθέσεων και βίας από Ισραηλινούς εποίκους σε Παλαιστίνιους πολίτες στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη. Μάλιστα, κατά το Γραφείο για το Συντονισμό των Ανθρωπιστικών Ζητημάτων των Ηνωμένων Εθνών (OCHA: Office for the Coordination of Humanitarian Affairs), μέσα στο 2020 σημειώθηκαν 771 περιστατικά έποικης βίας, που προκάλεσαν τον τραυματισμό 133 Παλαιστινίων. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά οι ειδικοί, η βία έχει ως κύριο στόχο τον εκφοβισμό και την τρομοκράτηση των Παλαιστινίων, με σκοπό την αποτροπή τους από την πρόσβαση στη Δυτική Όχθη και την εξώθησή τους σε οριστική αποχώρηση από την περιοχή.
Οι Παλαιστίνιοι, στον αντίποδα, επιθυμούν τη δημιουργία ενός κράτους στη Δυτική Όχθη, όπου συμπεριλαμβάνονται η Ανατολική Ιερουσαλήμ και η Λωρίδα της Γάζας, περιοχές που ο ισραηλινός στρατός είχε καταλάβει το 1967, κατά τη διάρκεια του αραβοϊσραηλινού «πολέμου των έξι ημερών». Οι Παλαιστίνιοι, οι οποίοι, έκτοτε, έχουν περιορισμένη κυριαρχία στη Δυτική Όχθη, υποστηρίζουν ότι οι Ισραηλινοί έποικοι τους εμποδίζουν και, ουσιαστικά, τους απαγορεύουν τη συγκρότηση ενός βιώσιμου κράτους. Σήμερα, δεκάδες οικογένειες Παλαιστινίων, που ζουν στην περιοχή Sheikh Jarrah στην κατεχόμενη Ανατολική Ιερουσαλήμ, αντιμετωπίζουν κίνδυνο έξωσης από τα σπίτια τους. Έτσι, πλέον πάνω από 70 οικογένειες αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο έξωσης, προκειμένου να δημιουργηθεί «χώρος» για νέους Εβραίους εποίκους.
Η ένταση άρχισε να αυξάνεται στην αρχή του μήνα του Ραμαζανιού, όταν οι Παλαιστίνιοι άρχισαν να διαδηλώνουν για την άρση των περιοριστικών μέτρων, που είχε επιβάλει η ισραηλινή αστυνομία στην Πύλη της Δαμασκού, την οποία είχε «σφραγίσει» για να αποφευχθούν πιθανές συγκρούσεις μεταξύ Παλαιστίνιων προσκυνητών και Ισραηλινών εθνικιστών. Επιπλέον, την Κυριακή, στις 9 Μαΐου, το Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ ανέβαλε την ανακοίνωση της απόφασης σχετικά με την έξωση 6 παλαιστινιακών οικογενειών από την περιοχή Sheikh Jarrah. Το γεγονός πυροδότησε ένα ξέσπασμα διαμαρτυριών που κατέληξε σε μεγάλη συγκέντρωση Παλαιστινίων το απόγευμα της ίδιας ημέρας και οι οποίοι τάχθηκαν ενάντια στις «κατοχικές» δυνάμεις του Ισραήλ.
Η ένταση κορυφώθηκε τη Δευτέρα στις 10 του μηνός και τελευταία ημέρα του Ραμαζανιού, καθώς ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας εισέβαλαν στο τζαμί Al Aqsa –τoν τρίτο ιερότερο χώρο του μουσουλμανικού κόσμου– πετώντας χειροβομβίδες κρότου λάμψης και πυροβολώντας με λαστιχένιες σφαίρες, τραυματίζοντας δεκάδες Παλαιστίνιους προσκυνητές. Η μέρα αυτή συνέπεσε με την Jerusalem Day, την εθνική εορτή του Ισραήλ για την επανένωση της Ιερουσαλήμ κατά τη διάρκεια του «πολέμου των έξι ημερών» το 1967, μία πράξη παράνομη σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Αναπόφευκτα, οι Παλαιστίνιοι διαδηλωτές άρχισαν να συγκρούονται με τις ισραηλινές αστυνομικές δυνάμεις, αφήνοντας πίσω εκατοντάδες τραυματίες. Κάθε χρόνο, η Jerusalem Day, που εκτός από εθνική εορτή έχει επισήμως και θρησκευτικό χαρακτήρα, γιορτάζεται με μία πορεία, την «πορεία των Σημαιών», στην οποία συμμετέχουν κυρίως Ισραηλινοί ακροδεξιοί εθνικιστές και περνάει μέσα από την Ανατολική Ιερουσαλήμ, χώρο σημαντικό τόσο για την εβραϊκή, όσο και τη μουσουλμανική κοινότητα. Η σύμπτωση των δύο γεγονότων, σε συνδυασμό με τις επιδιωκόμενες δικαστικά εξώσεις παλαιστινιακών οικογενειών από την περιοχή δημιούργησαν τις «ιδανικές» συνθήκες για το ξέσπασμα των αναταραχών.
Φυσικά, ακολούθησαν εκτενείς συγκρούσεις ανάμεσα στις δυνάμεις ασφαλείας και τους Παλαιστίνιους διαδηλωτές. Με τους τραυματίες να ξεπερνούν τους 700, το ένοπλο τμήμα της Hamas προχώρησε, από την Τρίτη έως την Πέμπτη, στην εκτόξευση 1.500 ρουκετών, οι οποίες προκάλεσαν το θάνατο 6 Ισραηλινών και ενός Ινδού υπηκόου. Από την πλευρά τους, ισραηλινά μαχητικά προέβησαν σε πλήθος βομβαρδισμών στη Λωρίδα της Γάζας, με το Υπουργείο Υγείας της τελευταίας να ανακοινώνει μέχρι στιγμής 87 νεκρούς, μεταξύ των οποίων 18 παιδιά και εκατοντάδες τραυματίες. Οι βομβαρδισμοί από τον ισραηλινό στρατό επικεντρώθηκαν κυρίως σε διοικητικά και αστυνομικά κτήρια. Ο ηγέτης της Hamas, Ismail Haniya, τόνισε ότι η ομάδα της Hamas είναι έτοιμη σε περίπτωση που το Ισραήλ αποφασίσει να οξύνει ακόμα περισσότερο την κατάσταση. Μάλιστα, υποστήριξε ότι η Παλαιστίνη είναι διατεθειμένη να σταματήσει τις επιθέσεις μόνο εφόσον το Ισραήλ εξομαλύνει την κατάσταση. Το βράδυ της Τετάρτης και κατά τη διάρκεια της Πέμπτης, η ισραηλινή αεροπορία συνέχισε τους βομβαρδισμούς, σε απάντηση στις εκτοξεύσεις ρουκετών από την Hamas, ενώ μεγάλος αριθμός στρατευμάτων και τεθωρακισμένων έχουν συγκεντρωθεί στη Λωρίδα της Γάζας.
Ήδη το θέμα, λόγω της σφοδρότητας και της κλιμάκωσης των συγκρούσεων, έχει πάρει διεθνείς διαστάσεις. Τα μέλη της διεθνούς κοινότητας, ανάλογα με την οπτική, την ισχύ, τις συμμαχίες, τις σχέσεις και τα συμφέροντά τους στην ευρύτερη περιοχή, έχουν προβεί σε δηλώσεις που ποικίλουν. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, στην ανακοίνωση που εξέδωσε το γραφείο του Ύπατου Εκπροσώπου της Ε.Ε. για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, Josep Borrell, ζήτησε, μεταξύ άλλων, να αποφευχθούν προκλητικές ενέργειες και να επιδειχθεί σεβασμός στο status quo. Μετά τις αεροπορικές επιθέσεις από την πλευρά του Ισραήλ, την εκτόξευση ρουκετών από την Hamas και την αύξηση των απωλειών, θέση πήρε και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Charles Michel, καλώντας τις δύο πλευρές να σταματήσουν τις συγκρούσεις, ώστε να αποφευχθούν περαιτέρω ανθρώπινες απώλειες. Τα Ηνωμένα Έθνη, μέσω του Γενικού Γραμματέα, António Guterres, και άλλων αξιωματούχων, εξέφρασαν τις βαθιές τους ανησυχίες και τόνισαν ότι οι συγκρούσεις στην περιοχή θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο. Για τον λόγο αυτό, οι ηγέτες των δύο πλευρών οφείλουν να διευθετήσουν λίαν συντόμως τις διαφορές τους.
Οι ευρωπαϊκές χώρες σε γενικές γραμμές καταδίκασαν τις επιθέσεις εκατέρωθεν και έκαναν δηλώσεις για αποκλιμάκωση των εντάσεων. Διαφοροποιημένη στάση, όμως, κράτησε η Γερμανία, η οποία καταδίκασε τις επιθέσεις ρουκετών στη Λωρίδα της Γάζας και τόνισε ότι το Ισραήλ έχει το δικαίωμα αυτοάμυνας έναντι αυτών των επιθέσεων. Παράλληλα, πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Γαλλία, απαγόρευσαν τις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας των Παλαιστινίων, προκειμένου να αποφευχθούν αντίστοιχα γεγονότα με αυτά που έλαβαν χώρα το 2014.
Υπό μία άλλη οπτική διατύπωσαν τις θέσεις τους οι μουσουλμανικές χώρες, γειτονικές ή μη. Το βασίλειο της Ιορδανίας, έχοντας καθεστώς εποπτείας μουσουλμανικών και χριστιανικών ιερών τοποθεσιών στην Ιερουσαλήμ, τόνισε πως το Ισραήλ θα πρέπει να σεβαστεί τους προσκυνητές και τη διεθνή νομοθεσία που προστατεύει τα δικαιώματα των Αράβων στην αμφιλεγόμενη περιοχή. Ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών της Ιορδανίας χαρακτήρισε «κατάφωρη παραβίαση και βάρβαρη συμπεριφορά» την έφοδο στο τέμενος Al Aqsa και την επίθεση εναντίον πιστών που προσεύχονταν ειρηνικά και καταδίκασε τις απαράδεκτες επιθέσεις. Ο Πρωθυπουργός της Λιβύης, σε μία προσπάθεια της χώρας να δηλώσει, μετά από χρόνια, την παρουσία της στη διεθνή σκηνή, καταδίκασε επίσης την επίθεση. Σε αντίστοιχες δηλώσεις προέβησαν το Πακιστάν, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, καλώντας όλους τους Μουσουλμάνους να ενοποιηθούν σε αυτόν τον αγώνα. Τέλος, έχοντας ήδη αναλάβει το ρόλο του προστάτη όλων των Μουσουλμάνων, η Τουρκία παρότρυνε το Ισραήλ να αποκλιμακώσει την κατάσταση και να σταματήσει τις παράνομες εποικήσεις στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, ενώ επιδιώκει διεθνή δράση κατά του Ισραήλ, έχοντας ήδη προσεγγίσει τη Ρωσία για τον σκοπό αυτό.
Τέλος, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής εξέφρασαν την ανησυχία τους και ζήτησαν τον τερματισμό των ειδεχθών πράξεων. Ωστόσο, με τον νεοεκλεγέντα Πρόεδρο, Joe Biden, να έχει ανακοινώσει ότι θα βασίσει την εξωτερική του πολιτική στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η στάση των Η.Π.Α. θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως αμφιλεγόμενη, μετά την τελευταία δήλωσή του, που κλίνει προς μία φιλοΐσραηλινή στάση, καθώς υποστήριξε ότι οι ενέργειες του Ισραήλ δεν είναι υπερβολικές, σε σχέση με την εκτόξευση ρουκετών από τη μεριά της Hamas.
Για πολλοστή φορά η ιστορία επαναλαμβάνεται, πιθανώς με έναν ακόμη δραματικότερο τρόπο. Η διεθνής κοινότητα φαίνεται διχασμένη και καθόλου αποφασισμένη να επέμβει για να βοηθήσει στη «δίκαιη» επίλυση ενός προβλήματος με πολύ βαθιές ρίζες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Jerusalem violence leads to rockets, air strikes, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Israel-Palestine conflict raises alarm across the world, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Gaza conflict intensifies with rocket barrages and air strikes, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- Israel threatens Gaza with ground attack amid air strikes: Live, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- What is happening in occupied East Jerusalem’s Sheikh Jarrah?, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Israel launches airstrikes after rockets fired from Gaza in day of escalation, CNN, διαθέσιμο εδώ
- Heavy artillery fire on Gaza escalates violence as clashes between Arabs and Jews rock Israeli cities, CNN, διαθέσιμο εδώ
