Της Μαρίας Τζανοπούλου,
«Λέμε αυτό που σκέφτεστε» υποστηρίζουν έμμεσα ή άμεσα οι εκπρόσωποι του ακροδεξιού χώρου. Αυτή η διατύπωση παραπέμπει τόσο σε πολιτικό σύνθημα όσο και πολιτική τακτική η οποία είναι αποτελεσματική για αυτά τα κόμματα. Το φαινόμενο της άκρας δεξιάς ενυπάρχει σχεδόν σε κάθε πολιτικό σύστημα και εμφανίζεται σε περιόδους κρίσεων όπως οικονομικών, ιδεολογικών, αξιών, ακόμα και κρίσεις της δημοκρατίας. Τα ακροδεξιά κόμματα κερδίζουν εκλογικά από τη δυσαρέσκεια και τη διαμαρτυρία των εκλογέων. Η ραγδαία ανάδειξη ακροδεξιών σχηματισμών σε όλο τον κόσμο είναι γεγονός και σε ό,τι αφορά την Ελλάδα καταφέραμε και αντιμετωπίσαμε αυτή την απειλή που ουδεμία σχέση έχει με μία δημοκρατική κοινωνία.
Ωστόσο, για να κατανοήσουμε την ακροδεξιά επιρροή στην χώρα πρέπει να σκιαγραφήσουμε το προφίλ των υποστηρικτών της. Εν γένει, λοιπόν, ψηφίζεται θετικά από τα λαϊκά και εργατικά στρώματα που βιώνουν την κοινωνικοοικονομική ανασφάλεια. Ειδικότερα, όμως, βρίσκει θετική ανταπόκριση από νέους και μεγάλους σε ηλικία άνδρες με χαμηλό μορφωτικό και εκπαιδευτικό επίπεδο, από εκείνους που νιώθουν εργασιακή ανασφάλεια. Ακόμη, ψηφίζεται από αγρότες, ανεξάρτητους επαγγελματίες, εργάτες και γενικότερα από μεσαία και χαμηλά κοινωνικά στρώματα. Στον αντίποδα, δεν ψηφίζεται από ομάδες εκλογέων που ανήκαν ή ανήκουν ακόμα στον πυρήνα των παραδοσιακών συντηρητικών και χριστιανοδημοκρατικών κομμάτων. Έτσι, αρνητικά διακείμενες και επιφυλακτικές είναι οι γυναίκες, άνθρωποι που ανήκουν σε συνδικάτα, καθώς ο οργανωτικός και συναισθηματικός δεσμός που χαρακτηρίζει τα συνδικάτα λειτουργεί ως ανάχωμα στις πιέσεις των άκρων.
Αλλά ας μιλήσουμε πιο συγκεκριμένα, στην Ελλάδα, το πρώτο επιτυχές πολιτικό μόρφωμα αυτού του χώρου ήταν το ΛΑΟΣ, εν συνεχεία, όμως, η ακροδεξιά εκπροσωπήθηκε από το κόμμα της Χρυσής Αυγής. Η Χρυσή Αυγή μεσουράνησε από το 2012 έως το 2019, όπου βρίσκεται εκτός κοινοβουλίου, ενώ το 2020 δικάζεται ως «εγκληματική οργάνωση». Έλαβε το «πράσινο φως» των εκλογέων το 2012 για να εισέλθει στην βουλή, αφού έως τότε δρούσε παρασκηνιακά εκτός κοινοβουλίου. Η χρονική περίοδος εκλογής τους δεν είναι τυχαία, καθώς τότε η χώρα αντιμετώπιζε σοβαρή οικονομική κρίση, το κόμμα εμφανίστηκε ως αντιμνημονιακό, επωφελήθηκε από την διάλυση του ΛΑΟΣ, ενώ τόνισε την μεταναστευτική κρίση στην ατζέντα του, επιδιδόμενη σε ένα ρεπερτόριο μίσους. Με κάθε ευκαιρία εμφανίζονταν ως «σωτήρες» και «εθνικοί απελευθερωτές».
Τα μέλη της αυτοαποκαλούνται «εθνικιστές», αρνούμενοι τις ναζιστικές τους καταβολές, οι οποίες ήταν τόσο εμφανείς στις δηλώσεις, στα καταστατικά της οργάνωσης, αλλά και στις δράσεις τους. Το φαινόμενο «Χρυσή Αυγή» δεν είναι καινούργιο, καθώς ξεκίνησε την πορεία του το 1980 υπό την αρχηγεία του Νίκου Μιχαλολιάκου. Η πορεία του κόμματος ακολουθεί ανοδική πορεία ήδη από το 2010, όπου η χώρα αποκτά το πρώτο μνημόνιο στο ενεργητικό της. Το κόμμα τάσσεται κατά της λαθρομετανάστευσης και σημειώνει την πρώτη εκλογική επιτυχία στο δημοτικό συμβούλιο της Αθήνας. Στο κοντινό 2011, διατείνεται ξανά αρνητικά προς τους μετανάστες, αλλά αυτή την φορά χρησιμοποιεί ένα αντιμνημονιακό προσωπείο, προσπαθώντας να προσαρμοστεί εμφανώς στα νέα δεδομένα. Το 2012 αποτελεί το έτος «σταθμός» για τη Χρυσή Αυγή, αφού στις εκλογές του Μαΐου κερδίζει 21 έδρες στο κοινοβούλιο με ποσοστό 6,97% και γίνεται το έκτο κόμμα ,ενώ στις επαναληπτικές του Ιουνίου κερδίζει 6,92% και 18 έδρες και ανέρχεται σε πέμπτη δύναμη.
Αξιοσημείωτη είναι η επόμενη εκλογική επιτυχία του κόμματος, καθώς στις εθνικές εκλογές του Ιανουαρίου 2015 με ποσοστό 6,28% γίνεται το τρίτο κόμμα εκλέγοντας 17 βουλευτές, ενώ στις εκλογές Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους κερδίζει 18 έδρες με ποσοστό 6,99% διατηρώντας την τρίτη θέση στην κοινοβουλευτική ιεραρχία. Στο μεσοδιάστημα, δεν είναι λίγες οι φορές που οι βουλευτές του κόμματος αλλά και ο αρχηγός έχουν έρθει σε ρήξη και έχουν δημιουργήσει αναστάτωση και φωνές στον χώρο της βουλής, όπως και σε τηλεοπτικά πάνελ που έχουν προσκληθεί. Πέρα από το σερί των εκλογικών επιτυχιών και της ανόδου του κόμματος, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τις εξωκοινοβουλευτικές δράσεις των μελών και βουλευτών του κόμματος και τις δικαστικές περιπέτειες τους. Πολλά είναι τα περιστατικά βίας, ρατσισμού και τραμπουκισμού στα οποία προέβησαν. Κάποια βρήκαν το φως της δημοσιότητας, κάποια έμειναν άγνωστα, αλλά το αποκορύφωμα της βίαιης συμπεριφοράς τους είναι η δολοφονία του μουσικού Παύλου Φύσσα στις 18 Σεπτεμβρίου 2013 από μέλος του κόμματος.
Η εμπλοκή του κόμματος και όλων των βουλευτών αλλά και του ίδιου του αρχηγού σε τέτοιου είδους υποθέσεις και δίκες, αμαύρωσαν την ιδεατή εικόνα που κάθε κόμμα θέλει να παρουσιάζει προς τα έξω. Η δίκη για τη δολοφονία Φύσσα έμελλε να είναι και ο σταθμός, η αφορμή για την αποκαθήλωση της ακροδεξιάς δύναμης στην χώρα. Η δίκη Φύσσα αποτέλεσε μία δίκη ορόσημο για την πολιτική καθαρότητα, μία δίκη επίπονη για την οικογένεια του θύματος, αλλά και μία δίκη «εγερτήριο» για όλο τον υπόλοιπο λαό. Το τέλος εποχής ήρθε στις 7 Οκτωβρίου 2020, όπου το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων αποφάνθηκε ομόφωνα πως η Χρυσή Αυγή αποτελεί εγκληματική οργάνωση, με βουλευτές και λοιπά μέλη να φυλακίζονται για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης.
Αυτή η καταδικαστική απόφαση συνιστά το τέλος εποχής για μία ακροδεξιά παράταξη, λυτρωτική απόφαση για την οικογένεια Φύσσα και ιδίως για την μητέρα του που αποτέλεσε, θα έλεγε κανείς, το σύμβολο του αγώνα κατά της ακροδεξιάς. Τα λόγια της μετά την ανακοίνωση του Εφετείου: «τα κατάφερες γιε μου», επισφράγισαν αυτό το κεφάλαιο της νεότερης πολιτικής ιστορίας του τόπου, αποδίδοντας δικαιοσύνη για όλα τα θύματα της Χρυσής Αυγής και αφήνοντας κοινοβουλευτικό χώρο για δημοκρατικές δυνάμεις. Η Ελληνική Δημοκρατία έδωσε την απάντησή της και το αίμα των θυμάτων «έπνιξε» τους ενορχηστρωτές των επιθέσεων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Γεωργιάδου, Β., (2008) Η άκρα δεξιά και οι συνέπειες της συναίνεσης. Δανία, Νορβηγία, Ολλανδία, Ελβετία, Αυστρία, Γερμανία. Αθήνα, Εκδόσεις Καστανιώτη
- Εκλογικά αποτελέσματα, εκλογικών αναμετρήσεων 2012, 2015, Βουλή των Ελλήνων, διαθέσιμο εδώ
- Χρυσή Αυγή, Σαν σήμερα, διαθέσιμο εδώ
