Της Μόνικα Κοράκη,
«Φύση!» Ακούγοντας αυτή τη λέξη σίγουρα μας έρχεται ένα πλήθος εικόνων στο μυαλό με απέραντα τοπία ,πρασινάδες, πλουσιοπάροχους κήπους, το μπλε του ουρανού και της θάλασσας, εικόνες που ενδεχομένως να μας κάνουν να αναπολούμε όμορφες στιγμές και αναμνήσεις! Η φύση είναι το σπίτι μας, το καταφύγιό μας, ενώ διαμορφώνει καθοριστικό ρόλο για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα μας και κατ’ επέκταση για την ποιότητα της ζωής μας. Ωστόσο, παρά το αναμφίβολο μεγαλείο της, τα τελευταία χρόνια με την εξέλιξη της τεχνολογίας, η οποία έχει κατακλύσει και έχει ενσωματωθεί βαθιά στην καθημερινότητά του ανθρώπου, όχι μόνο τον έχει κάνει να αποκοπεί-αποξενωθεί σημαντικά από αυτή αλλά έχει στραφεί και σε μεγάλο βαθμό εναντίον της. Για να φτάσουμε, όμως, και να κατανοήσουμε το τι συμβαίνει σήμερα, είναι πολύ σημαντικό να εξετάσουμε περεταίρω τη σχέση ανθρώπου-φύσης από την απαρχή της δημιουργίας του ανθρώπου και της ύπαρξής του σε αυτή τη γη.
Είναι γεγονός πως η σχέση του ανθρώπου και της φύσης πέρασε από πολλά στάδια, ώστε να διαμορφωθεί έτσι όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Όλα ξεκίνησαν από τον φόβο και τον θαυμασμό που ένιωθε απέναντι στη φύση. Φόβο, γιατί ένιωθε απροστάτευτος και ανασφαλής απέναντι στις δυνατότητές της και δέος απέναντι στον πλούτο που την περιβάλλει. Έπειτα, προέβη σε παρέμβαση των δυνάμεών της, προσπαθώντας να τις ελέγξει προς όφελός του, καλλιεργώντας τη γη και τιθασεύοντας τα ζώα, με σκοπό την απόκτηση των απαραίτητων πόρων για την επιβίωσή του. Στη συνέχεια, έφτασε στο σημείο να απομυζά τη φύση, προκειμένου να κερδίζει ολοένα και περισσότερα αγαθά. Αυτή η αποστράγγιση των φυσικών πηγών ενέργειας και των πρώτων υλών είχε ως απόρροια την δημιουργία και κατ’ επέκταση την όξυνση του, γνωστού σε όλους μας, ενεργειακού αδιεξόδου, με τη συνοδεία φυσικά πλήθους ακόμα προβλημάτων. Τέλος, εξαιτίας της κακομεταχείρισης και της αλαζονείας του, η φύση καταλήγει να τον εκδικείται, με γνωστά παραδείγματα την πλημμύρα της Μάνδρας, την πυρκαγιά στο Μάτι, η οποία βγήκε εκτός του ανθρώπινου ελέγχου και άλλα αντίστοιχα περιστατικά παγκοσμίως.
Γιατί φτάσαμε, όμως, σε αυτό το σημείο; Αρχικά, η αμέτρητη εκμετάλλευση της φύσης, ιδιαίτερα στις τριτοκοσμικές χώρες. Οι ανεπτυγμένες χώρες επιχειρούν μετεγκαταστάσεις των βιομηχανιών σε αυτές, kαι αυτό, διότι εκεί βρίσκονται κοντά στην πηγή των πρώτων υλών, δεν υπάρχει ούτε περιβαλλοντική νομοθεσία, ούτε φορολογικό σύστημα και τα εργατικά χέρια είναι πολύ πιο φθηνά. Με αυτόν τον τρόπο, η φύση λεηλατείται συστηματικά, ανεξέλεγκτα και χωρίς απόδοση ευθυνών. Την ίδια στιγμή, υπάρχει ελλιπής πολιτική βούληση, με τους πολιτικούς να αποδεικνύονται κατώτεροι των περιστάσεων. Παρά τα κροκοδείλια δάκρυα για τις καταστροφές στο φυσικό περιβάλλον, δεν παρεμβαίνουν με δραστικά μέτρα για να αποτρέψουν ή έστω να καταστείλουν την όποια φυσική καταστροφή. Τα διαπλεκόμενα συμφέροντά τους με ισχυρούς επιχειρηματίες δεν τους επιτρέπουν τη λήψη σοβαρών και δραστικών μέτρων υπέρ του φυσικού περιβάλλοντος.
Επιπλέον, η παντοδυναμία του υλικού ευδαιμονισμού στη σύγχρονη πραγματικότητα -δηλαδή η αντίληψη ότι ο άνθρωπος νιώθει τόσο πιο ευτυχισμένος όσο περισσότερα αγαθά έχει- οδηγεί στην υπερεξάντληση των πηγών πρώτων υλών και στην αύξηση της ζήτησης των αγαθών. Η ζήτηση των αγαθών σημαίνει αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής, η οποία με τη σειρά της οξύνει την αύξηση των ρύπων που διαχέονται στην ατμόσφαιρα, αλλά και την αύξηση του όγκου των μη ανακυκλώσιμων απορριμμάτων. Όλα αυτά έχουν ως τραγικό αποτέλεσμα τη διαμόρφωση ενός τεχνητού και αντι-ανθρώπινου περιβάλλοντος. Φυσικά, δεν θα ήταν δυνατόν να μη γίνει αναφορά στο γενικότερο χρησιμοθηρικό πνεύμα που διακατέχει την εποχή μας. Ο άνθρωπος έγινε ατομικιστής, άπληστος και πλεονέκτης, χωρίς να εμφορείται -ή ακόμα χειρότερα να αγνοεί- από περιβαλλοντικές ευαισθησίες και περιβαλλοντική παιδεία. Κέντρο της ζωής του έγινε η κερδολαγνεία. Στο πλαίσιο αυτό, μάλιστα, εξηγούνται φαινόμενα, όπως οι εμπρησμοί, η οικοπεδοποίηση, η κατάχρηση φυτοφαρμάκων και χημικών λιπασμάτων, η παράνομη αλιεία, το παράνομο κυνήγι, η κατάχρηση πλαστικών συσκευασιών…
Όλα τα παραπάνω μας δείχνουν πως η ίδια η φύση προασπίζεται το τρίπτυχο: μέτρο-ισορροπία -αρμονία. Τα πράγματα που αποκομίζει ο άνθρωπος από τη φύση καθίστανται κάτι παραπάνω από ανεκτίμητα, καθώς η ίδια αποτελεί πηγή ζωής! Μας παρέχει οξυγόνο, διατροφή, νερό, δομικά υλικά για στέγη, ένδυση και υπόδηση. Την ίδια στιγμή, μας προσφέρει ψυχική ισορροπία, γαλήνη, ηρεμία και ασφάλεια, υγεία και αρμονία. Και εκτός από τα βασικά εφόδια που μας καλύπτει για τη διαβίωσή μας σε αυτόν τον πλανήτη, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως μας παρέχει και κάτι ακόμα πιο ιδιαίτερο, κάτι ακόμα πιο μοναδικό. Μας προσφέρει έμπνευση, μας ωθεί να δημιουργήσουμε και να ζήσουμε μια ζωή γεμάτη από εμπειρίες. Διαφορετικά χρώματα, υφές, μυρωδιές, αισθήσεις! Καμία λέξη δεν μπορεί να περιγράψει την υπόσταση της φύσης και τι αυτή σημαίνει για τον άνθρωπο, και όχι μόνο.
Η φύση συνιστά μια αέναη διδασκαλία για τον άνθρωπο, αποτελεί ένα είδος ζωής από μία διαφορετική οπτική. Μας δείχνει πως οτιδήποτε σε αυτόν τον κόσμο μπορεί να είναι όμορφο και ξεχωριστό με τον δικό του μοναδικό τρόπο, μας δείχνει πως πολλά και διαφορετικά είδη μπορούν να συνυπάρχουν μεταξύ τους, μας δείχνει τι πάει να πει αγάπη, φροντίδα, στοργή, τρυφερότητα, αλλά και τι πάει να πει αγώνας για την επιβίωση, διαμάχη, απώλεια και δυστυχία. Οι αλλαγές των καιρικών συνθηκών μας υπενθυμίζουν πως η ζωή δεν είναι μόνο ήλιος και χαρά, αλλά μπορεί να είναι και σκοτεινή, βροχερή, ταραχώδης και καμιά φορά δυσάρεστη. Αν σταθούμε για λίγο και αναλογιστούμε τον θησαυρό που μας περιβάλλει, θα κατανοήσουμε πως η φύση είναι η ίδια μας η ζωή, ο δάσκαλος, η μητέρα μας, ο καθοδηγητής και ο συνοδοιπόρος μας στο ταξίδι της ζωής.
Κι όμως, παρά τα όσα μας προσφέρει απλόχερα, εμείς συνεχίζουμε να την καταστρέφουμε και να την κακομεταχειριζόμαστε με τον χειρότερο δυνατό τρόπο. Έως πού θα φτάσει αυτή η κατάσταση; Η καταστροφή της φύσης συνιστά καταστροφή της ίδιας της ανθρωπότητας, του ίδιου μας του εαυτού. Πότε θα καταλάβουμε πως η φύση είναι ο λόγος που βρισκόμαστε και ζούμε σε αυτόν τον πλανήτη; Πότε θα κατανοήσουμε πως οδεύουμε σε μια ολοκληρωτική καταστροφή, χωρίς δυνατότητα επιστροφής; Πότε θα κατανοήσουμε πως όλο αυτό που συμβαίνει είναι ένα τεράστιο λάθος; Ίσως, ακόμα και όταν συνειδητοποιήσουμε το κακό που έχουμε κάνει, να είναι πλέον πολύ αργά… Το ελάχιστο που οφείλουμε στον τόπο που μας φιλοξενεί είναι να συμπορευόμαστε με τη φιλοσοφία της αειφόρου ανάπτυξης. Σύμφωνα με αυτή, οι άνθρωποι δεν είναι ιδιοκτήτες της γης, αλλά νομείς της. Οπότε, έχουμε χρέος να παραδώσουμε τη φύση στους απογόνους μας, αν όχι σε καλύτερη, τουλάχιστον σε όχι χειρότερη κατάσταση από αυτή που την παραλάβαμε.
