Της Νάντιας – Ελπίδος Δουρίδα
Ατρόμητος, εξαιρετικά ικανός, ευφυής και δυναμικός είναι λίγοι από τους χαρακτηρισμούς για τους οποίους έμεινε στην ιστορία ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ή αλλιώς ο «Γέρος του Μοριά» ο οποίος έδρασε στην Πελοπόννησο τον καιρό της επανάστασης. Γεννηθείς την 3η Απριλίου 1770 στη Μεσσηνία, ο Κολοκοτρώνης ήταν απόγονος καλής οικογένειας. Ο πατέρας του, Κωνσταντής Κολοκοτρώνης ήταν γνωστός κλεφτοκαπεταναίος από το Λιμποβίσι της Αρκαδίας, ενώ η μητέρα του Γεωργίτσα Κωτσάκη, ήτο κόρη προεστού από την Αλωνίσταινα της Αρκαδίας. Από το 16ο αιώνα που χρονολογείται η ύπαρξη της ξακουστής οικογένειας των Κολοκοτρωναίων, είχαν σοβαρή και αδιάκοπη διαμάχη με τους Τούρκους.
Καθοριστική στιγμή για τη ζωή του γνωστού ήρωα ήταν πιθανώς η εξόντωση του ίδιου του πατέρα του από τους Τούρκους το 1780, κάτι που τον στιγμάτισε και αναζωπύρωσε ακόμη περισσότερο το μίσος του απέναντι τους, παρόλο που ήταν μονάχα σε ηλικία 10 ετών. Από εκεί και στο εξής ο σκοπός του ήταν ξεκάθαρος και αδιαμφισβήτητος: η εκδίωξη και η εξόντωση των Τούρκων. Κοντά στην ενηλικίωσή του, σε ηλικία 17 ετών, έγινε οπλαρχηγός του Λεονταρίου, ενώ τρία χρόνια αργότερα παντρεύτηκε την κόρη του τοπικού προεστού, Αικατερίνη Καρούσου. Περίοδος-σταθμός στην κλέφτική του ζωή αποτελεί η θητεία του στο μπουλούκι του ξακουστού καπετάνιου Ζαχαριά. Όλη του η πορεία μέχρι το θάνατό του κινήθηκε γύρω από την προσπάθειά του να ξεφύγει, να καταπολεμήσει ή να αντιμετωπίσει τον εχθρό για την πατρίδα του.
Το 1806 όπου έλαβε χώρα ο μεγάλος διωγμός των κλεφτών από τους Τούρκους, ο Κολοκοτρώνης κατέφυγε στη Ζάκυνθο και κατατάχθηκε στον αγγλικό στρατό, φθάνοντας εν τέλει μέχρι το βαθμό του ταγματάρχη. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1818, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Έχοντας πλέον αρκετή εμπειρία ως κλέφτης, καταφθάνει το Γενάρη του 1821 στη Μάνη, όπου και αρχίζει να προετοιμάζει την Επανάσταση. Η πολεμική του δράση, η οποία ξεκίνησε μετά την απελευθέρωση της Καλαμάτας, συνεχίστηκε με ένα απρόοπτο χτύπημα στο Βαλτέτσι. Αργότερα, βλέποντας πως το όραμά του είχε αρχίσει να πραγματοποιείται, καταλαμβάνει και την Τριπολιτσά έχοντας στο πλάι του σπουδαίους και ατρόμητους πολεμιστές όπως τον Πλαπούτα, το Νικηταρά, και άλλους, καθώς και τους Πάνο, Γενναίο και Αντώνη Κολοκοτρώνη.
Συνοπτικά, η νίκη των Ελλήνων στο Βαλτέτσι (13 Μαΐου 1821) και η άλωση της Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου 1821), που οφείλονται κυρίως στο στρατηγικό νου του Κολοκοτρώνη, τον επέβαλαν ως αρχηγό του επαναστατικού στρατού της Πελοποννήσου. Στη μάχη των Δερβενακίων (26 – 28 Ιουλίου 1822), όπου καταστράφηκε ο στρατός του Δράμαλη, αναδείχθηκε η στρατηγική του ιδιοφυΐα και η κυβέρνηση Κουντουριώτη τον διόρισε αρχιστράτηγο των επαναστατικών δυνάμεων. Στον εν λόγω αγώνα μάλιστα συνέτριψε τις 23 χιλιάδες πεζικού και 6 χιλιάδες ιππικού του Δράμαλη, στα Δερβενάκια. Μόνο 3.500 γλίτωσαν και έφτασαν κακήν κακώς στην Κόρινθο.
Τις λαμπρές όμως νίκες του θα τις επισκίαζαν ορισμένα επερχόμενα δυσάρεστα γεγονότα. Μετά από εσωτερικές διαμάχες μεταξύ Ελλήνων, οι οποίες δυστυχώς ταλαιπώρησαν το έθνος μας για αρκετά χρόνια, ο Κολοκοτρώνης έχασε το αξίωμα του Αντιστράτηγου και τον Ιανουάριο του 1825 φυλακίστηκε στην Ύδρα για τέσσερις μήνες. Στα πλαίσια των ίδιων εμφυλίων σπαραγμών, ο ήρωας χάνει, από βόλι αδερφικό, το γιό του Πάνο. Μετά από εισβολή του Ιμπραήμ, εν τέλει, απελευθερώνεται. Παρόλο που η Πελοπόννησος βρισκόταν σε πολύ άσχημη κατάσταση, και οι κάτοικοι της είχαν χάσει κάθε ελπίδα, ο ίδιος και οι συμπολεμιστές του έδωσαν τους δικούς τους αγώνες και ξεκίνησαν κλεφτοπόλεμο, που διήρκησε 3 χρόνια.
Εν τέλει κατάφεραν να καταστείλουν τα σχέδια του Ιμπραήμ, και ο Κολοκοτρώνης κατόρθωσε να κρατήσει ζωντανή την επανάσταση μέχρι και τη Ναυμαχία του Ναβαρίνου, στις 7 Οκτωβρίου 1827. Εν τέλει ο Σουλτάνος αργότερα αναγκάστηκε να αναγνωρίσει το πρώτο ανεξάρτητο Νεοελληνικό κράτος.
Επιπλέον, άξιο αναφοράς θεωρείται πως στις 10 Απριλίου του 1826, η Κυβερνητική Επιτροπή με πρώτο τον Ανδρέα Ζαΐμη, τον αναγνώρισε ως Αρχιστράτηγο, τιμώντας τη στρατιωτική του ιδιοφυΐα, τη σωφροσύνη και τη γενναιότητά του. Μετά τη δημιουργία του νέου ανεξάρτητου ελληνικού κράτους και συνεπώς της απελευθέρωσης των Ελλήνων, τάσσεται με το ρωσικό κόμμα, στο πλάι του Ιωάννη Καποδίστρια. Η μοίρα όμως, δεν έμελλε να του χαμογελάσει ούτε αυτή τη φορά. Κατά την περίοδο της Αντιβασιλείας, κατηγορήθηκε ως αντιβασιλικός και καταδικάστηκε σε θάνατο το Μάιο του 1834. Η εξέλιξη όμως πήρε εντελώς απρόσμενη τροπή. Εν τέλει, η ποινή του δεν εκτελέστηκε ποτέ, καθώς ο Όθωνας μόλις ενηλικιώθηκε και πήρε τα «ηνία» της βασιλείας του, χάρισε την ποινή στον Κολοκοτρώνη, τον διόρισε Σύμβουλο της Επικρατείας και του έδωσε τον τίτλο του αντιστράτηγου.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο ήρωάς μας επέλεξε να τα περάσει στην Αθήνα με την ερωμένη του Μαργαρίτα Βελισσάρη, καθώς η πρώτη σύζυγος του είχε ήδη αποβιώσει το 1820, στο σπίτι του στη σημερινή οδό Κολοκοτρώνη και Λέκκα. Παράλληλα εκείνη την περίοδο υπαγόρευε, όντας ο ίδιος αγράμματος, τα απομνημονεύματά του στο Γεώργιο Τερτσέτη, τα οποία κυκλοφόρησαν το 1851 με τον τίτλο «Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836» και τα οποία αποτελούν σημαντική πηγή πληροφοριών για τα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης.
Ο Κολοκοτρώνης, αυτός ο θρύλος της Ελληνικής ιστορίας, και ένας από τους ανθρώπους στους οποίους χρωστάμε τη σημερινή μας ελευθερία λίγο περισσότερο, άφησε την τελευταία του πνοή στις 8 Φεβρουαρίου 1843 από εγκεφαλικό, ύστερα από επιστροφή από δεξίωση στα ανάκτορα. Για την προσφορά και τη μεγαλοσύνη του Γέρου του Μοριά αναφέρεται εκτενώς η Ελληνική Ιστορία. Αυτός είναι ο πατέρας της Νίκης και της Ελευθερίας, ο πατέρας του νέου ελληνικού κράτους, όπως το απολαμβάνουμε σήμερα. Άρχισε και τέλειωσε την Επανάσταση του 1821.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ν. Γιαννόπουλος (2001) Θεόδωρος Κολοκοτρώνης: Η πολυτάραχη ζωή και η δράση του ηγέτη της Επανάστασης. Αθήνα: Εκδ. Περισκόπιο
- Δ. Κουκίου – Μητροπούλου (2007) Adam Friedel Προσωπογραφίες Αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης. Αθήνα: Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος.
- Δ. Δημητρόπουλος (2009) Οι ιδρυτές της Νεότερης Ελλάδας – Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. (Επιμ. Β. Παναγιωτόπουλος). Αθήνα: ΤΑ ΝΕΑ
- Ι. Δ. Μιχαηλίδης (2014) Σειρά Ηγέτες – Ο Θεόδωρος πίσω από τον Κολοκοτρώνη. (Επιμ. Θ. Βερέμης) Αθήνα: Καθημερινές Εκδόσεις Α. Ε.
