Της Νάσιας Τριάντη,
Έντονο ενδιαφέρον παρουσιάζει, σε διεθνές επίπεδο, η πολιτική και κοινωνική αναταραχή που εκτυλίσσεται τους τελευταίους μήνες στη Μυανμάρ, έπειτα από το στρατιωτικό πραξικόπημα της 1ης Φεβρουαρίου του 2021. Πιο συγκεκριμένα, ο στρατός, με επικεφαλής τον Min Aung Hlaing, κατέλαβε αυθαίρετα την εξουσία, ανατρέποντας τη νεοεκλεγείσα δημοκρατική κυβέρνηση, με την καταγγελία ότι τα αποτελέσματα των εκλογών, που είχαν ολοκληρωθεί λίγους μήνες πριν, ήταν προϊόν νοθείας. Με την αντίδραση του λαού να κλιμακώνεται και τις συμπλοκές μεταξύ πολιτών και στρατού να αφήνουν πίσω τους δεκάδες νεκρούς, η ASEAN, συνασπισμός 10 ασιατικών κρατών, συμπεριλαμβανομένης και της Μυανμάρ, επενέβη, παροτρύνοντας την αποκλιμάκωση της έντασης και την ανεύρεση μιας ειρηνικής λύσης. Η οργάνωση δεν έμεινε σε απλές διακηρύξεις αλλά προχώρησε σε επείγουσα συνάντηση, με σκοπό να διερευνηθεί περαιτέρω το ζήτημα.
Στη συνάντηση αυτήν, η οποία έλαβε χώρα στην Τζακάρτα, παρευρέθη και ο Min Aung Hlaing, παρότι τα υπόλοιπα μέλη δεν τον αναγνώρισαν ως επίσημο αρχηγό του κράτους, γιατί μία τέτοια ενέργεια θα επικύρωνε την παράνομη άνοδό του στην εξουσία, περιβάλλοντάς τη με τον μανδύα της νομιμότητας. Η κίνησή του, ωστόσο, μπορεί να ερμηνευθεί ως ένδειξη καλής πίστης και προθυμίας για συνεργασία, ειδικά αν ληφθεί υπόψη ότι σε τέτοιου είδους συναντήσεις δεν είθισται να παρουσιάζεται ο ίδιος ο αρχηγός του κράτους, αλλά κάποιος εκπρόσωπος, συνήθως κατώτερης βαθμίδας. Στο πλαίσιο της συνάντησης αυτής, ύστερα από μία εκτενή συζήτηση, τα μέλη κατέληξαν με ομοφωνία σε πέντε βασικά σημεία-σταθμούς για την πολιτική αντιμετώπισης της κρίσης στο κράτος της Μυανμάρ.
Σημείο έναρξης, με βάση τα πρακτικά της συνάντησης, είναι η άμεση κατάπαυση της βίας από όλα τα μέρη και η άσκηση απόλυτου περιορισμού στις εχθρικές πράξεις που διενεργούνται τόσο από τον στρατό όσο και από τους πολίτες. Λογικό να αποτελεί αυτό το εναρκτήριο σημείο, αφού δεν θα ήταν δυνατόν να ξεκινήσει η διαδικασία συνδιαλλαγής υπό καθεστώς απόλυτης βίας. Δεύτερο σημείο συνιστά η διενέργεια εποικοδομητικού διαλόγου ανάμεσα σε όλα τα μέρη, με στόχο την εύρεση μίας ειρηνικής λύσης, πάντα προς το συμφέρον του λαού. Εδώ παρατηρούμε μία αρκετά γενικόλογη ρύθμιση, η οποία όμως θέτει τις βάσεις για περαιτέρω ανάπτυξη. Επικουρικά, η οργάνωση θέτει ως τρίτο στόχο τη διαμεσολάβηση δικού της ειδικού απεσταλμένου, προκειμένου να διευκολύνει το διάλογο μεταξύ των αντίπαλων μερών. Στόχος αυτού του απεσταλμένου θα είναι η προσέγγιση και των δύο πλευρών, γι’ αυτό άλλωστε προβλέπεται να ταξιδέψει ο ίδιος προσωπικά μαζί με το σύνολο της αποστολής στη Μυανμάρ, επιδιώκοντας μία προσωπική συνάντηση με τους εμπλεκομένους. Τέλος, η ASEAN κατοχυρώνει την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας μέσω του κέντρου “AHA” (Asean Coordinating Centre for Humanitarian Assistance on disaster management).
Παρότι οι παραπάνω πέντε ρυθμίσεις θεωρούνται μία καλή αρχή για την επίλυση του προβλήματος, η οργάνωση δεν φαίνεται να καταδικάζει ρητά τη βίαιη και πάνω απ’ όλα παράνομη απόκτηση της πολιτικής εξουσίας και την ταυτόχρονη κατάλυση των δημοκρατικών θεσμών. Απεναντίας, επιλέγει να διατηρήσει μία σχετικά ουδέτερη στάση, καθιστώντας σημαντικότερη την επιστροφή στην κανονικότητα, παρά την ικανοποίηση του αισθήματος δικαίου. Θα λέγαμε ότι προσπαθεί να βρει τη χρυσή τομή, χωρίς να παίρνει το μέρος κανενός. Ωστόσο, φανερή είναι η διατήρηση εκ μέρους της ένωσης ορισμένων επιφυλάξεων, αναφορικά με την τήρηση των συμφωνηθέντων από τον Min Aung Hlaing. Αυτή η εύλογη καχυποψία εκδηλώνεται με την αναζήτηση ορισμένων εγγυήσεων από την πλευρά του. Συμφωνήθηκε ότι υπάρχει ανάγκη να τεθεί μία χρονική προθεσμία εντός της οποίας θα πρέπει να εκπληρωθούν τα όσα συζητήθηκαν. Μπορεί, δηλαδή, να υπήρξε συμφωνία σε θεωρητικό επίπεδο, όμως μόνο η πρακτική εφαρμογή θα αποτελέσει τη σφραγίδα στη συμφωνία αυτή.
Φυσικά, στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι δηλώσεις ορισμένων αρχηγών κρατών-μελών της οργάνωσης. Ενδεικτικά, ο Πρόεδρος της Ινδονησίας, Joko Widodo, έθεσε το ζήτημα της απελευθέρωσης των πολιτικών κρατουμένων ως σημείο καμπής για τη θετική εξέλιξη της κατάστασης στη Μυανμάρ. Ακόμη, μίλησε για παύση των εχθροπραξιών, επαναφορά της δημοκρατίας που τόσο βίαια καταλύθηκε, ενώ υποστήριξε την ιδέα να αποσταλεί ένας διαμεσολαβητής για να πιέσει τις συζητήσεις προς το επιθυμητό αποτέλεσμα. Από την άλλη, ο Πρωθυπουργός της Σιγκαπούρης, Lee Hsien Loong, έθιξε το ζήτημα της απελευθέρωσης του ανατραπέντος Προέδρου, Win Myint, καθώς και της Aung San Suu Kyi, που διετέλεσε ως Κρατική Σύμβουλος μέχρι το πραξικόπημα της 1ης Φεβρουαρίου, αποτελώντας είδωλο της δημοκρατίας για το λαό της Μυανμάρ και ευρισκόμενη επί του παρόντος υπό κατ’οίκον περιορισμό.
Συμπερασματικά, γίνεται αντιληπτό ότι οι προσπάθειες που καταβάλλονται για να δοθεί ένα τέλος στη βία, που λαμβάνει χώρα στο έδαφος του ασιατικού κράτους, και να αποκατασταθεί η πολιτική και κοινωνική σταθερότητα, είναι στην πραγματικότητα μία μάχη για την εδραίωση της δημοκρατίας. Το αν αυτό θα επιτευχθεί, θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις διεθνείς πιέσεις, καθώς η θέληση των πολιτών της Μυανμάρ φαίνεται πως από μόνη της δεν αρκεί, δεδομένης της ολοένα αυξανόμενης καταστολής τους από τον θεσμό του στρατού, ο οποίος ηγείται και πράττει κατά το δοκούν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Southeast Asian leaders discuss Myanmar crisis with junta chief, CNBC, διαθέσιμο εδώ
- SE Asian nations say consensus reached on ending Myanmar crisis, CNN, διαθέσιμο εδώ
- ASEAN demands ‘immediate cessation of violence’ in Myanmar, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- ASEAN Members to Discuss Myanmar at Jakarta Summit, Voice Of America, διαθέσιμο εδώ
