Της Μαρίας Κόλλια,
Περίπου το 70% της επιφάνειας της γης καλύπτεται από νερό, δηλαδή από ωκεανούς, η σημασία των οποίων είναι θεμελιώδης για την ομαλή λειτουργία της κοινωνίας και της οικονομίας όλου του κόσμου. Παρ’ όλα αυτά, πολλές φορές οι άνθρωποι τείνουν να το ξεχνούν και όχι μόνο να μη δίνουν την πρέπουσα σημασία στη διατήρηση της καθαριότητας των ωκεανών, αλλά να προβαίνουν και σε πράξεις ιδιαίτερα επιβλαβείς για εκείνους.
Αρχικά, η θαλάσσια ρύπανση τόσο από πλαστικά όσο και από χημικά απόβλητα θεωρείται υπεύθυνη για το θάνατο, ακόμη και την εξαφάνιση, σε κάποιες περιπτώσεις, πολλών θαλάσσιων ειδών. O παρατημένος αλιευτικός εξοπλισμός αποτελεί μία επιπλέον αιτία για τον χαμό φαλαινών και χελωνών, ενώ η υπερθέρμανση του πλανήτη, εξαιτίας του φαινομένου του θερμοκηπίου, και κατ’ επέκταση η υπερθέρμανση των ωκεανών, επιφέρουν την κατάρρευση σημαντικών κοραλλιογενών υφάλων, όπως του «Μεγάλου Κοραλλιογενούς Υφάλου» της Αυστραλίας, γεγονός απειλητικό για τις ζωές και τα σπίτια των ανθρώπων που διαβιούν σε παραθαλάσσιες περιοχές.
Καθώς η επίλυση του ζητήματος κρίνεται ως επιτακτική ανάγκη, μία νέα διεθνής πρωτοβουλία έχει ληφθεί, στόχος της οποίας είναι η προστασία του 5% των ωκεανών στο χρονικό διάστημα των επόμενων 5 χρόνων. Αν και το συγκεκριμένο ποσοστό μπορεί να μοιάζει απειροελάχιστο, στην πραγματικότητα πρόκειται για μία περιοχή 7 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων, λίγο μεγαλύτερη δηλαδή από ολόκληρη τη Νότια Αμερική. Αυτό βοηθά να κατανοήσει κανείς πόσο φιλόδοξος είναι ο στόχος που έχει τεθεί. Η εν λόγω πρωτοβουλία ονομάζεται «Συμμαχία Γαλάζιας Φύσης» (Blue Nature Alliance) και πρόκειται για τη συνεργασία φιλανθρωπικών οργανώσεων, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Περιβάλλοντος, το Ίδρυμα ‘‘Minderoo’’ και το Ίδρυμα ‘’Rob and Melani Walton’’, με κυβερνητικά επιτελεία, ντόπιους ανθρώπους, τοπικές κοινότητες, επιστήμονες και ακαδημαϊκούς.
Το πρόγραμμα προστασίας αρχικά θα επικεντρωθεί σε τρεις περιοχές: πρώτον, στα νησιά Φίτζι, στη νότια πλευρά του Ανταρκτικού ωκεανού και στο αρχιπέλαγος Tristan da Cunha στον Ατλαντικό Ωκεανό. Επόμενος στόχος θα είναι η περιοχή του Καναδά, του Παλάου, των Σεϋχελλών και ο Δυτικός Ινδικός Ωκεανός, ενώ ο τελευταίος στόχος, που έχει τεθεί, αφορά στην περιοχή της Νότιας και Δυτικής Αμερικής, της Ευρώπης και του Ειρηνικού Ωκεανού.
Επιπροσθέτως, ένας πλέον διαδεδομένος τρόπος προφύλαξης των θαλασσών είναι η ανακήρυξή τους ως «θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές». Ουσιαστικά, οι δραστηριότητες που επιτρέπεται να γίνουν εκεί είναι περιορισμένες, ούτως ώστε να διατηρηθεί η φυσική κληρονομιά, δηλαδή να επέλθει η αποκατάσταση της βιοποικιλότητας του οικοσυστήματος της περιοχής, αλλά και η πολιτισμική κληρονομιά ιστορικών τεχνημάτων. Πρόκειται για έναν τρόπο προφύλαξης του περιβάλλοντος από τον κίνδυνο της υποβάθμισης, προκειμένου να μη βρεθούν οι επόμενες γενιές, στο εγγύς μέλλον, στη δυσχερή θέση να χρειαστεί να εφαρμόσουν κοστοβόρα μέτρα αποκατάστασης, ή ακόμη χειρότερα, να είναι πλέον αργά για τη λήψη οποιοδήποτε μέτρου. Παρά τα πολλαπλά αυτά οφέλη, είναι άξιο να αναφερθεί πως οι πολέμιοι των προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών το θεωρούν ένα αναποτελεσματικό μέτρο, διότι προστατεύει μόνο από τον κίνδυνο της υπεραλίευσης και αφήνει εκτεθειμένα άλλα θαλάσσια είδη, όπως τα κοράλλια και τα διάφορα φυτά της θάλασσας, προστατεύοντας αποκλειστικά απομακρυσμένες περιοχές, που δεν έχουν και τόση ανάγκη από επίβλεψη.
Συμπερασματικά, η προστασία των ωκεανών συνιστά ένα φλέγον περιβαλλοντικό ζήτημα, που επηρεάζει και, επομένως, μας αφορά όλους. Είναι αδήριτη η ανάγκη να προφυλαχθεί αυτός ο ιδιαίτερος υδάτινος χώρος, τα θαλάσσια ζώα του, οι κοραλλιογενείς ύφαλοί του και η χλωρίδα του για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας του πλανήτη και τη συνέχιση της ομαλής λειτουργίας της τροφικής αλυσίδας. Επιπροσθέτως, η διατήρησή του καθίσταται σημαντική και για την επιβίωση των κατοίκων στις παραθαλάσσιες περιοχές, η οικονομική ευρωστία των οποίων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τους ωκεανούς, αφού διαμέσου αυτών εξασφαλίζεται η επιβίωση της ανθρώπινης φυλής εν συνόλω. Με αυτό το σκεπτικό, μία καινοτομία όπως η «Συμμαχία Γαλάζιας Φύσης», μόνο θετικά αποτελέσματα μπορεί να επιφέρει, αν λάβει κανείς υπόψη πως προκύπτουν μεγάλα κονδύλια από τη συνεργασία των παραπάνω φιλανθρωπικών οργανώσεων με τις κυβερνήσεις και εξυπακούεται πως οι τοπικές κοινότητες είναι πρόθυμες να συμβάλλουν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- One of the largest efforts to protect the planet’s ocean underway, Conversation, διαθέσιμο εδώ
- Blue Nature Alliance aims to restore 7 million square miles of ocean in five years, CNN, διαθέσιμο εδώ
- ‘Ocean in crisis’: Global plan to protect world’s seas | Environment News, News Molecule, διαθέσιμο εδώ
