Του Χρήστου Παπαδόπουλου,
Ένα από τα πράγματα που σίγουρα έχει λείψει σε όλους μας την περίοδο αυτή είναι ένα Σαββατόβραδο στο σινεμά. Οι κινηματογράφοι δεν είναι μόνο χώροι διασκέδασης, είναι κοιτίδες πολιτισμού και το σπίτι της έβδομης τέχνης (και των φίλων της). Στις μέρες μας ανθίζουν τα multiplex, όπου μπορεί κάποιος να παρακολουθήσει οποιαδήποτε ταινία παίζεται την εβδομάδα εκείνη σε μια αίθουσα, με εντυπωσιακό ηχοσύστημα και όλες τις ανέσεις. Όμως κανένα από αυτά τα «πολυσινεμά» δεν μπορεί να προσφέρει την ζεστασιά, την ιστορικότητα, την ομορφιά και την αίγλη ενός παλιού σινεμά. Όπως επίσης δεν μπορεί να προσφέρει και την διακριτική ικανότητα, το καλό γούστο και την ιστορική γνώση ενός αιθουσάρχη, connaisseur του κινηματογράφου.
Στο κέντρο της Αθήνας λειτουργούν ακόμη και σήμερα αρκετά σινεμά «παλιάς κοπής». Περισσότερα, μάλιστα, απ’ όσα θα νόμιζε κανείς. Παρακάτω θα δείτε την απόπειρα του αρθρογράφου να συγκεντρώσει λίγες πληροφορίες και φωτογραφίες από ορισμένα εκ των θρυλικότερων σινεμά της πρωτεύουσας, που γνώρισαν στο ελληνικό κοινό την έβδομη τέχνη. Στην λίστα δεν συμπεριλαμβάνονται θερινοί κινηματογράφοι, καθώς αυτοί αποτελούν μια κατηγορία από μόνοι τους.
«Αττικόν» και «Απόλλων»
Σε κτίριο σχεδιασμένο από τον Ερνέστο Τσίλερ επί της οδού Σταδίου, ο κινηματογράφος «Αττικόν» ξεκίνησε την λειτουργία του το 1910. Στις αρχές της δεκαετίας του 30’ δημιουργήθηκε η δεύτερη αίθουσα που ονομάστηκε «Απόλλων». Η αίθουσα βρίσκεται στο υπόγειο του κτηρίου και είναι λίγο μικρότερη από την πρώτη. Το 1960 πραγματοποιήθηκαν περιορισμένες επισκευές του κτηρίου, ενώ το 1982 έγινε μια εκτενής συντήρηση και αναπαλαίωση, η οποία αποτέλεσε υπόδειγμα για ανάλογες εργασίες σε νεοκλασικά κτήρια. Στις 12 Φεβρουαρίου του 2012 διαδηλωτές έβαλαν φωτιά στο κτήριο και έκτοτε οι ιστορικοί κινηματογράφοι έπαψαν να λειτουργούν. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει προσπάθειες για την επισκευή του κτιρίου και την επαναλειτουργία του που καθυστερεί λόγω πολλών γραφειοκρατικών σκοπέλων και έλλειψης χρηματοδότησης.
«Αθήναιον»
Έχοντας ιδρυθεί την δεκαετία του 60’ το «Αθήναιον» είναι ο μοναδικός κινηματογράφος στην Ευρώπη, του οποίου οι μαρκίζες συνεχίζουν να ζωγραφίζονται στο χέρι. Είναι απίθανο να περάσει κανείς μπροστά από το σινεμά αυτό και να μην σηκώσει το βλέμμα του για να θαυμάσει -έστω και για λίγο- τα έργα που μέχρι το 2015 δημιουργούσε ο Βασίλης Δημητρίου και πλέον επιμελείται η Βιργινία Αξιώτη. «Είναι μια δαπάνη αρκετά σημαντική, με την οποία επιβαρύνεται ο κινηματογράφος, αλλά επειδή αγαπάμε τον κινηματογράφο και αγαπάμε και τον Βασίλη τον Δημητρίου διατηρήσαμε αυτή την παράδοση» είχε δηλώσει ο Δημήτρης Γάκας, τωρινός ιδιοκτήτης του «Αθήναιον».
«Παλλάς»
Άλλο ένα από τα παλαιότερα σινεμά της Αθήνας, το οποίο μαζί με τα δύο προηγούμενα αποτελούσαν τους μοναδικούς κινηματογράφους που επισκεπτόταν η Βασιλική οικογένεια. Το «Παλλάς» άνοιξε τις πόρτες του το 1925 στο Παγκράτι και σήμερα ανήκει στον Ματθαίο Πόταγα, υιό του αρχικού ιδιοκτήτη. Στο ισόγειο λειτουργεί η χειμερινή αίθουσα, ενώ στην ταράτσα είναι ο θερινός κινηματογράφος. Το κτίριο έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο και δυστυχώς δεν έχει υποστεί ποτέ ανακαίνιση, όμως αυτό δίνει την δυνατότητα στον θεατή να έχει μια εμπειρία όπως αυτή που είχαν οι πρώτοι Έλληνες κινηματογραφόφιλοι. Οι ταινίες που προβάλει ανήκουν συνήθως στην κατηγορία «σινεφίλ» και είναι παλιές, ενώ η πινακίδα στην είσοδό του γράφει «Από το 1925, ψυχαγωγεί και τέρπει». Φημολογείται ότι κατά τις δεκαετίες 1950 και 1960 την καλοκαιρινή περίοδο, έφτασε να κόβει έως και πέντε χιλιάδες εισιτήρια την ημέρα , όταν λειτουργούσαν και η αίθουσα και το θερινό.
«ΑΣΤΥ»
Ο κινηματογράφος «ΑΣΤΥ» βρίσκεται σε κτίριο επί της οδού Κοραή που οικοδομήθηκε την περίοδο 1934-1938. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, στο υπόγειο λειτουργούσε φυλακή της Γκεστάπο, όπου πολλοί αγωνιστές βασανίστηκαν, γι’ αυτό και έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο ιστορικό μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού. Στο παρελθόν, το «ΑΣΤΥ» φημιζόταν για τις κυριακάτικες προβολές της Ταινιοθήκης της Ελλάδος που πραγματοποιούνταν το πρωί, ενώ συχνά διοργανώνονταν εβδομάδες κινηματογράφου αφιερωμένες σε κάποια ξένη χώρα. Αρκετοί σκηνοθέτες τον προτιμούσαν για τις πρεμιέρες τους. Ο κινηματογράφος ανακαινίστηκε το 1994, όμως διατηρεί πολλά στοιχεία της παλαιάς όψης του, όπως η καμπίνα προβολής, οι μαρμάρινες σκάλες, το φουαγιέ, οι πόρτες, οι καθρέφτες, τα μωσαϊκά και το εκδοτήριο εισιτηρίων.
«ΑΣΤΟΡ»
Το «ΑΣΤΟΡ» βρίσκεται στην οδό Σταδίου και η είσοδός του είναι στην στοά Κοραή. Στο συγκεκριμένο σημείο λειτούργησαν άλλα σινεμά πριν από αυτό και κατά την κατοχή αποτέλεσε Ιταλικό στρατιωτικό κινηματογράφο. Άνοιξε τις πόρτες του στις 24 Οκτωβρίου του 1947, με την πρώτη ταινία να είναι οι «Μεγάλες Προσδοκίες» του Ντέιβιντ Λιν, διασκευή του ομώνυμου έργου του Καρόλου Ντίκενς, προβολή υπό την αιγίδα της βρετανικής πρεσβείας, η οποία τότε βρισκόταν στο ίδιο κτίριο, στους ορόφους από πάνω. Η ονομασία του κινηματογράφου οφείλεται στον Τζον Τζέικομπ Άστορ (1763-1848), έναν Αμερικανό πολυεκατομμυριούχο, ο οποίος συνέδεσε το όνομά του με την χλιδή. Το «Άστορ» λειτούργησε από το 1947 ως το 2005, με μια μικρή παύση μεταξύ 1986 και 1990. Παρέμεινε κλειστό για πέντε χρόνια και ξανάνοιξε για το διάστημα 2010-2012. Το 2015 αγοράστηκε από την Weird Wave (εταιρία διανομής) και πλέον προβάλλει κυρίως ταινίες σινεφίλ.
«Αλκυονίς»
Η «Αλκυονίς» εγκαινιάσθηκε το 1969 και έκτοτε λειτουργεί στο 42 της οδού Ιουλιανού. Αποτέλεσε πόλο έλξης των Αθηναίων κινηματογραφόφιλων, καθώς εξαρχής είχε έναν ποιοτικό χαρακτήρα. Πραγματοποίησε πληθώρα συνεργασιών με σκηνοθέτες αλλά και Πρεσβείες ξένων χωρών προβάλλοντας ταινίες απ’ όλο τον κόσμο. Κατά την διάρκεια της δικτατορίας πρόβαλε ορισμένες ταινίες αντισυμβατικού χαρακτήρα, που αν και «αλλοιωμένες» από την λογοκρισία κατάφεραν να πυροδοτήσουν ένα αντιδικτατορικό κλίμα στους θεατές. Διέκοψε την λειτουργία της στις αρχές της δεκαετίας του ’90 και επανήλθε αργότερα ως πολυχώρος πολιτισμού που συνεργάζεται με διάφορους φορείς.
Πολλοί ακόμα είναι οι κινηματογράφοι που αποτελούν στέκια για τους φίλους του σινεμά στην Αθήνα, όμως δεν ήταν δυνατό να συμπεριληφθούν. «Έλλη», «Αελλώ», «Αλεξάνδρα», «Γαλαξίας», «Δαναός», «Νιρβάνα», «Έμπασσυ», «Πτι Παλαί». Ένα μόνον είναι βέβαιο. Θέλουμε να επιστρέψουμε στα αναπαυτικά καθίσματά τους, όσο πιο σύντομα γίνεται, για να απολαύσουμε την μαγική εμπειρία που προσφέρουν, ασύγκριτη με μια οθόνη υπολογιστή ή μια τηλεόραση.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- 6 θρυλικοί κινηματογράφοι της παλιάς Αθήνας, mikropragmata.lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ποιο ήταν το ιστορικό κτίριο του «Αττικόν» που καταστράφηκε, iefimerida, διαθέσιμο εδώ
- ΑΣΤΥ: Ένας κινηματογράφος στην καρδιά της Αθήνας, asty-cinema.gr, διαθέσιμο εδώ
- Άστορ: Ο πιο ιστορικός κινηματογράφος της Αθήνας επιστρέφει με νέο πρόσωπο, culturenow.gr, διαθέσιμο εδώ
- ΑΛΚΥΟΝΙΔΑ: Ο ιστορικός κινηματογράφος επιστρέφει στην πόλη, kersanidis.wordpress.com, διαθέσιμο εδώ
