Της Παναγιώτας Προβατά,
Πολύ πρόσφατα παρακολούθησα το “Climax”, την πιο πρόσφατη ταινία που σκηνοθέτησε ο Γάλλος σκηνοθέτης Γκασπάρ Νοέ και η οποία κυκλοφόρησε το 2018. Αν και δεν έχω δει όλες τις ταινίες του, ομολογουμένως, το Climax και το Love που είχα δει πριν από αυτό, με εντυπωσίασαν και με έκαναν να κατανοήσω την προοπτική του συγκεκριμένου σκηνοθέτη. Ειδικότερα όπως κανείς θα παρατηρήσει, οι ταινίες του είναι ιδιαίτερα προκλητικές και τολμηρές, για πολλούς ίσως αποκρουστικές και αηδιαστικές. Κυριαρχούνται από την απελευθέρωση των συναισθημάτων, τα οποία πολλές φορές μπορούν να οδηγήσουν σε ακρότητες και καταστροφές, δείχνοντας παράλληλα και την σκοτεινή πλευρά των ανθρώπων.
Έτσι και το “Climax”, μια ταινία που διαφέρει σε αρκετά σε σχέση με τις προηγούμενες του Γκασπάρ Νοέ, πράγμα που έχει παραδεχτεί και ο ίδιος σε συνεντεύξεις του σχετικά με την ταινία για την οποία περιγράφει πως είχε διασκεδάσει πολύ κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων και δεν αντιμετώπισε κανένα θέμα με το cast, παρά το γεγονός ότι η πλειοψηφία των σκηνών κυριαρχείται από την ένταση μεταξύ των χαρακτήρων. Το Climax είναι μια ταινία που θα μπορούσε κανείς να προσδιορίσει περισσότερο ως δράμα και λιγότερο ως ψυχολογικό θρίλερ, κυρίως γιατί μεγαλύτερη έμφαση δίνεται στην αυξανόμενη ένταση των συναισθημάτων και των παρορμήσεων –εξ’ ου και Climax – παρά στην εξέλιξη της πλοκής. Είναι μια ταινία βασισμένη σε πραγματική ιστορία, της οποίας όμως η προσαρμογή είναι εξαιρετικά ελεύθερη, πέρα από τα στενά πλαίσια που μπορεί να σου δώσει μια αληθινή ιστορία. Πρόκειται για μια ομάδα χορευτών που μαζεύονται ένα παγωμένο χειμωνιάτικο βράδυ σε ένα απομονωμένο σχολείο προκειμένου να κάνουν πρόβα τη χορογραφία τους, αλλά και να διασκεδάσουν πίνοντας και χορεύοντας. Τα πράγματα όμως παίρνουν μια απρόσμενη τροπή, όταν μαθαίνουν πως κάποιος από τους παρευρισκόμενους είχε ρίξει LSD στη σανγκριά που έπιναν, με αποτέλεσμα η ανάλαφρη ατμόσφαιρα που επικρατούσε να μετατρέπεται σε έναν εφιάλτη, γεμάτο παραισθήσεις.
Πράγματι, στο πρώτο μισό της ταινίας κυριαρχεί ένα ευδιάθετο και χαρούμενο χορευτικό κλίμα, με τους χορευτές να δίνουν τον εαυτό τους στον χορό ,σε αυτό που αγαπάνε περισσότερο. Η ευελιξία και η ζωντάνια των χορευτών, ομολογουμένως, δεν μπορεί να σου μείνει εντελώς αδιάφορη, η ταινία έχει πολλά πλάνα με τις χορευτικές κινήσεις στις οποίες επιδίδεται ο θίασος, μέσα σε ένα κλίμα ενθουσιασμού και μεθυστικής χαράς. Αξίζει να σημειωθεί πως το cast αποτελούνταν από επαγγελματίες χορευτές και οι κινήσεις τους δεν είναι σκηνοθετημένες, είναι αυθόρμητες και πηγαίες, γεγονός που καθιστά τις χορευτικές σκηνές ακόμα πιο αυθεντικές και ζωντανές. Σε αυτό το κομμάτι της ταινίας κυριαρχεί η ζωντάνια, η χαρά και η ζωή που αποπνέει ο έντονος χορός και η μουσική που συμβάλλει στη δημιουργία του κατάλληλου κλίματος. Τα κομμάτια είναι παρμένα από τα γαλλικά ‘90s, εποχή εξάλλου στην οποία υποτίθεται πως διαδραματίζεται η ταινία.
Τα πράγματα αλλάζουν, όπως προειπώθηκε, όταν το LSD αρχίζει να επιδρά στον οργανισμό των χορευτών και το χαρούμενο κλίμα μετατρέπεται σε έναν εφιάλτη. Τα συναισθήματα εντείνονται, τα πλάνα κυριαρχούνται από τη βία, τις ακρότητες, τον φόβο και την καχυποψία για όσους δεν ήπιαν από τη σανγκριά. Σε αντίθεση με το πρώτο μισό της ταινίας, το δεύτερο μισό μυρίζει θάνατο και παραισθήσεις, από εκεί που υπήρχε η δημιουργικότητα του χορού, ξαφνικά τα πάντα καταστρέφονται και η χαρά δίνει τη θέση της στο απόλυτο χάος. Ο Γκασπάρ Νοέ περιγράφει σε αυτή την ταινία με τον πιο παραστατικό και ίσως για κάποιους ακραίο τρόπο το τι μπορεί να συμβεί στον άνθρωπο άπαξ και κυριαρχήσουν μέσα του τα πιο ζωώδη και σκοτεινά ένστικτα, το πως ο ίδιος μπορεί να καταστρέψει και να αυτοκαταστραφεί από τη μία στιγμή στην άλλη. Όπως εξάλλου αναφέρει ο ίδιος σε συνεντεύξεις του: «Νομίζω ότι δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι κάτω απ’ όλη την κοινωνική μας κατασκευή, πέρα από τα φύλα και τις φυλές, τους καλούς τρόπους και τις συμβάσεις, υπάρχει κάτι κοινό στους ανθρώπους κι αυτό δεν είναι παρά κάτι το ζωώδες. Τα ένστικτα και οι ορμές. Είμαστε ζώα κατά βάθος και θα υπάρξει πάντα μια στιγμή που με την κατάλληλη αφορμή το ζώο θα πάρει το πάνω χέρι». Αυτό το κλίμα και αυτά τα μηνύματα κατάφερε να τα περάσει στους θεατές της ταινίας και σίγουρα ο τρόπος με τον οποίο το κάνει, καθώς και οι εναλλαγές που υπάρχουν στην ταινία είναι αξιοθαύμαστα.
Αναμφίβολα οι ταινίες του Νοέ δεν είναι για όλα τα γούστα , έχουν μια πολύ ανατρεπτική ματιά που σε πολλούς μπορεί να φανεί ιδιαίτερα ενοχλητική και απεχθής . Ωστόσο το Climax θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αρκετά πιο ανάλαφρο και σχετικά ευχάριστο σε σχέση με την προηγούμενη φιλμογραφία του Νοέ, κάτι που ενδεχομένως το καθιστά προσιτό και σε άτομα που μπορεί να είχαν απωθηθεί από τις προηγούμενες ταινίες του. Σε καμία περίπτωση δεν μπορώ να εγγυηθώ ότι είναι μια ταινία που θα σου αρέσει όπως και να έχει, καθώς η ματιά του σκηνοθέτη είναι πολύ ιδιαίτερη, αλλά σίγουρα θα μπορούσε να αποτελέσει μια καλή αρχή, αν θέλεις να παρακολουθήσεις ταινίες του Νοέ, ταινία που θα σου προκαλέσει ανάμεικτα συναισθήματα και ενδεχομένως θα σου αφήσει θετικές εντυπώσεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ο Γκασπάρ Νοέ πιστεύει ότι οι άνθρωποι βγαίνουν από το «Climax» χαμογελώντας, flix.gr, διαθέσιμο εδώ.
- Gaspar Noe on Climax, Accidental Allegories, Catastrophe Movies and More, rogerebert.com, διαθέσιμο εδώ.
