Της Ελευθερίας Κουράση,
Η κυβέρνηση της Τσεχίας στις 17 Απριλίου, αφού προέβη σε σφοδρές κατηγορίες κατά της Ρωσίας, απέλασε 18 Ρώσους διπλωμάτες από τη ρωσική πρεσβεία της Πράγας. Με τη σειρά της η Μόσχα δύο μέρες αργότερα απελαύνει 20 Τσέχους διπλωμάτες κηρύσσοντάς τους ως personae non gratae, δηλαδή με βάση το διεθνές δίκαιο ως «ανεπιθύμητα» πρόσωπα. Όπως φαίνεται οι σχέσεις των δύο χωρών βρίσκονται ξανά στο «κόκκινο» για πρώτη φορά μετά το 1989 (λήξη κομμουνιστικής περιόδου στην τότε Τσεχοσλοβακία).
Ποιες είναι οι κατηγορίες της Τσεχίας κατά της Ρωσίας;
Ο Τσέχος πρωθυπουργός Αντρέι Μπάμπις, δηλώνοντας ότι έχει «αδιάσειστα» στοιχεία, κατηγόρησε την υπηρεσία πληροφοριών του ρωσικού στρατού, τη λεγόμενη GRU, και συγκεκριμένα τη μονάδα της 29155 ότι κρύβεται πίσω από την έκρηξη της αποθήκης πυρομαχικών που έγινε το 2014 στο Βρμπέτιτσα, ένα χωριό της ανατολικής Τσεχίας. Αποτέλεσμα αυτής της έκρηξης ήταν ο θάνατος δύο Τσέχων πολιτών, ηλικίας 56 και 69 ετών, καθώς και η πρόκληση υλικών ζημιών. Σύμφωνα με το περιοδικό Respekt, ένα μέρος των πυρομαχικών που φυλάσσονταν εκεί προοριζόταν για την ενίσχυση του ουκρανικού στρατού, ο οποίος βρισκόταν σε πόλεμο με αυτονομιστές υπέρ της Ρωσίας.
Με βάση τις εκτιμήσεις των δυτικών μυστικών υπηρεσιών, η δράση της συγκεκριμένης μονάδας της GRU δεν περιορίζεται μόνο στην έκρηξη. Υπάρχουν βάσιμες υποψίες ότι δύο υψηλόβαθμα μέλη αυτής της μονάδας δηλητηρίασαν τον πρώην Ρώσο πράκτορα Σεργκέι Σκριπάλ και την κόρη του Γιούλια στο Σόλσμπερι της Αγγλίας. Πρόκειται για δύο ιδιαίτερα επικίνδυνους άνδρες οι οποίοι κυκλοφορούν σε όλη την Ευρώπη με ποικίλα διαβατήρια και διώκονται από την τσέχικη αστυνομία.
Λογικό επακόλουθο των σφοδρών δηλώσεων της Πράγας ήταν η αντίδραση της Μόσχας. Οι Ρώσοι αρνούνται πεισματικά οποιαδήποτε ανάμειξή τους τόσο στην έκρηξη του 2014 όσο και στην υπόθεση Σκριπάλ του 2018. Ο Πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, καταδίκασε τις κατηγορίες αυτές ως παράλογες. Εν συνεχεία ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, χαρακτήρισε ως αβάσιμους τους ισχυρισμούς της Πράγας και τους ενέταξε σε μια γενικότερη προσπάθεια περιορισμού της δράσης της Ρωσίας στην ευρωπαϊκή και διεθνή σκηνή.
Το Ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών προέβη και αυτό με τη σειρά του σε επίσημη δήλωση και έκρινε ως προκλητικές και μη φιλικές τις αιτιάσεις της Πράγας εναντίον της Μόσχας. Υπενθύμισε ακόμη ότι η τσεχική κυβέρνηση στο παρελθόν είχε αποδώσει τις ευθύνες για την έκρηξη της αποθήκης με τα πυρομαχικά στους ιδιοκτήτες της. Επιπλέον, τόνισε ότι «είναι δύσκολο να μη δει κάποιος εδώ αμερικανικά ίχνη» εννοώντας ότι η Τσεχία προσπαθεί με αυτές τις ενέργειες να καλοπιάσει τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.
Κύματα συμπαράστασης και αλληλεγγύης
Η Τσεχία σε αυτόν τον διπλωματικό «πόλεμο» που άρχισε με τη Ρωσία δεν είναι μόνη. Ο Τσέχος Υπουργός Εσωτερικών, Γιαν Χάματσεκ, ζήτησε από τους εταίρους του στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το NATO να στηρίξουν την Πράγα. Πολλές χώρες, λοιπόν, ανταποκρίθηκαν και έσπευσαν να δείξουν έμπρακτα τη συμπαράστασή τους. Συγκεκριμένα η Ρουμανία και οι βαλτικές χώρες, Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία, απέλασαν Ρώσους διπλωμάτες από την επικράτειά τους. Ακόμη, ο Σλοβάκος πρωθυπουργός, Έντουαρντ Χέγκερ, απέλασε τρεις Ρώσους υπαλλήλους προκαλώντας απογοήτευση στη Μόσχα, η οποία χαρακτήρισε τη στάση της Μπρατισλάβα ως μορφή «ψευτοαλληλεγγύης» στην Τσεχία!
Η Μεγάλη Βρετανία δεν έμεινε αμέτοχη σε αυτή τη διαμάχη, καθώς ο Βρετανός Υπουργός Εξωτερικών, Ντομινίκ Ράαμπ, δήλωσε μέσω του προσωπικού του λογαριασμού στο Twitter ότι «Το Ηνωμένο Βασίλειο παρέχει την πλήρη στήριξή του προς τους Τσέχους συμμάχους μας, οι οποίοι αποκάλυψαν μέχρι που μπορεί να φτάσει η GRU». Παρόμοια δήλωση αλληλεγγύης διατύπωσε και η Αμερικανική πρεσβεία της Πράγας καθώς «τάσσεται στο πλευρό του ακλόνητου συμμάχου της».
Επιπλέον, η ομάδα του Βίσενγκραντ δεν παρέλειψε να καταδικάσει τη ρωσική «επιθετικότητα» στα τσεχικά εδάφη. Συγκεκριμένα, ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ματέους Μοραβιέτσκι, κάνει λόγο για οικτρή επιθετικότητα εκ μέρους της Ρωσίας και για παραβίαση του διεθνούς δικαίου που διαπράχθηκε εντός των συνόρων της Ε.Ε.. Μόνο ο Ούγγρος πρωθυπουργός, Βίκτορ Όρμπαν, διατήρησε ουδέτερη στάση σε αυτήν την διπλωματική κρίση εξαιτίας της στενής συνεργασίας του με τον Πούτιν.
Ποιες είναι οι συνέπειες αυτής κόντρας μεταξύ Τσεχίας και Ρωσίας;
Η Τσεχία -αν και η ίδια ξεκίνησε τη διαμάχη- είναι αυτή που έχει υποστεί το μεγαλύτερο πλήγμα. Οι απελάσεις των Τσέχων διπλωματών από τη Ρωσία αποδεκάτισαν τη διπλωματική παρουσία της Πράγας στη Μόσχα, η οποία αποτελείται πια από μόνο πέντε άτομα! Όπως δήλωσε το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Interfax: «Η Τσεχική Δημοκρατία αποφάσισε όπως φαίνεται να κλείσει την πρεσβεία της στη Μόσχα». Εν αντιθέσει, η πρεσβεία της Ρωσίας στην Πράγα είναι μία από τις ισχυρότερες στην Ευρώπη και όπως λένε, από εκεί το Κρεμλίνο εποπτεύει καλύτερα τα ευρωπαϊκά δρώμενα. Ωστόσο, ο Χάματσεκ, ως Υπουργός Εξωτερικών της Τσεχίας δήλωσε στο Facebook πως είναι «έτοιμος για όλα», δηλαδή να απελάσει αν χρειαστεί όλους του Ρώσους διπλωματικούς υπαλλήλους.
Έπειτα από όλη αυτή τη σύγκρουση μεταξύ των δύο χωρών, η τσεχική κυβέρνηση αποφάσισε ομόφωνα να αποκλείσει τη ρωσική κρατική εταιρεία “Rosatom” από τον κατάλογο προσφορών ύψους δισεκατομμυρίων ευρώ για την κατασκευή ενός νέου αντιδραστήρα στον πυρηνικό σταθμό του Ντουκόβανι. Επιπλέον, ανεπηρέαστος δεν έμεινε και ο τομέας υγείας και αντιμετώπισης του Covid-19, αφού η Τσεχία απέκλεισε τη χορήγηση του ρωσικού εμβολίου Sputnik V στον λαό της. Εν ολίγοις, φαίνεται η Πράγα να προσπαθεί με οποιοδήποτε τρόπο να διακόψει κάθε σχέση με τη Ρωσία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διπλωματική κρίση διότι προσφέρει την αμέριστη συμπαράσταση και υποστήριξη στην Τσεχία, όπως δήλωσε ο Ζοζέπ Μπορέλ. Αν η Πράγα λοιπόν, δεν είχε τις «πλάτες» της Ε.Ε. αλλά και του NATO θα είχε μπορέσει ποτέ να υψώσει το «ανάστημά» της στη μεγάλη Ρωσία; Αρκετά τολμηρό έως αδύνατο μάλλον εγχείρημα!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Poutine dénonce l’«absurdité» des accusations tchèques, Le Figaro, διαθέσιμο εδώ
- Russia expels Czech diplomats over spying row, BBC, διαθέσιμο εδώ
- Συνεχίζεται η «κόντρα» Τσεχίας-Ρωσίας, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- La République tchèque va limiter le nombre de diplomates russes en poste,France24, διαθέσιμο εδώ
