Της Μυρτώς Κατσούλη,
Δεν είμαι η μόνη, φαντάζομαι, που μου έχει λείψει η παλιά, καλή, ελληνική, πατροπαράδοτη τσίκνα της σωστής Κυριακής του Πάσχα στο χωριό. Εκεί που ξυπνάς αργά το πρωί από τη σούβλα, που μοσχοβολάει, και το κλαρίνο, που βαράει ήδη από τις εννιά. Στο σπίτι επικρατεί ένα ευχάριστο χάος, με γιαγιάδες και μανάδες να πηγαινοέρχονται με ταψιά, πιατέλες και σκεύη όλων των ειδών, για να εξυπηρετήσουν τους αρσενικούς της οικογένειας, που έχουν αναλάβει το ψήσιμο.
Και το τζέρτζελο ξεκινάει, όταν μαζευτούμε το σόι, γονείς, θείοι, ξαδέρφια, παππούδες και παιδιά, γύρω από το τραπέζι, με μισοφαγωμένο το αρνί απ’ το τσιμπολόγημα, τη σαλάτα στη μέση, κουλουράκια της γιαγιάς και δυο μεγάλες καλάθες με κόκκινα αυγά, να τα τσουγκρίσουμε, να πούμε «και του χρόνου!».
Από μικρή θυμάμαι όλη την προετοιμασία για το «Πάσχα στο χωριό». Ίδια κι απαράλλαχτη, αλλά κάθε φορά και καλύτερη. Τα ρούχα μας μόνο άλλαζαν και οι λαμπάδες μας την Ανάσταση. Κατά τ’ άλλα, τα χαμόγελα όλο και πιο πλατιά, τα πρόσωπα όλο και πιο φωτεινά κι η μαγειρίτσα κάθε χρόνο νοστιμότερη.
Μεγάλο Σάββατο βράδυ, όλοι έτοιμοι και η γιαγιά να φοράει άφοβα τη γούνα της και πολλή λακ στο μαλλί. Μια χρονιά είχε αρπάξει λίγο και κόντεψαν να μας διώξουν από την Εκκλησία από τις φωνές και τις τσιρίδες, αλλά τίποτα δεν την πτόησε και εξακολουθεί να εμφανίζεται υπερπαραγωγή για το μεγάλο θείο γεγονός.
Αυτές τις μνήμες ανασύρω και σκάω ένα γελάκι, λέγοντας από μέσα μου πόσο ωραία και απλά περνάγαμε. Και πώς ξαφνικά οι ετήσιες οικογενειακές μας συνήθειες κόπηκαν μαχαίρι και φυλάχθηκαν στις πιο αθώες μας αναμνήσεις. Στα παιδικά μας χρόνια, που κρατούν γερά τα θεμέλια και ξυπνούν όμορφες θύμησες, μας τοποθετούν χρονικά σε μέρες πιο ξέγνοιαστες, που μπορεί κάποτε να θεωρούσαμε δεδομένες…
Πραγματικά, ίσως είναι ακόμα πιο δύσκολο φέτος να παγώσουμε τον χρόνο σε μια άλλη εποχή, που ζούσαμε και απολαμβάναμε την Ελλάδα σε όλο της το μεγαλείο. Γιατί ο τόπος μας, τα έθιμα και οι παραδόσεις μας είναι οι βαθιές μας ρίζες, από όπου πηγάζει το αείμνηστο ελληνικό πνεύμα. Είναι η ίδια μας η ζωή, που συνδέει την παράδοση και την κουλτούρα με την πατρίδα και τη θρησκεία, που δίνει χαρά και ζωντάνια στο ελληνικό σπίτι και δεν γνωρίζει από εμπόδια και κακουχίες.
Δεν τα ξεχάσαμε όλα αυτά. Ούτε λησμονήσαμε τις αναλλοίωτες αξίες. Όμως, ζήσαμε την Ελλάδα αλλιώς, λίγο πιο περιορισμένα. Και μακάρι για όλους να ξαναγυρίσουμε στα παλιά, σαν να μην πέρασε μια μέρα, και να ξανανιώσουμε την αμέτρητη χαρά, που προσφέρουν τα πιο απλά πράγματα του κόσμου, να ξαναδούμε τον τόπο και τους ανθρώπους μας και να είμαστε ξανά οι Έλληνες που γνωρίζαμε.
Το Πάσχα στο χωριό, για εμένα, είναι το δικό μου βίωμα. Η δική μου λαϊκή ψυχή που δεν θα σταματήσει να ελπίζει ότι κάποτε θα ξαναζήσουμε τις ωραίες μας στιγμές. Που δεν θα αφήσει καμιά αναποδιά να σβήσει τις παιδικές αναμνήσεις, που τόσο έχουμε στερηθεί τα τελευταία δύο χρόνια. Εξάλλου, αν το καλοσκεφτούμε, το Πάσχα και κάθε Πάσχα ζει μέσα μας, η παράδοση ξανανιώνει με την οικογένεια και η θρησκεία είναι ο δεσμός μας με την κάθε γιορτή και το κάθε πανηγύρι.
Μπορούμε, λοιπόν, να θυμόμαστε τους νόστιμους μεζέδες και την καμένη γούνα της γιαγιάς και να χαμογελάμε με όλη μας την καρδιά, για να βρούμε το κουράγιο, να αφήσουμε στην άκρη το τώρα και να μεταφερθούμε πάλι δίπλα στο καλοψημένο αρνάκι, που το φυσάει ο ζεστός, ανοιξιάτικος αέρας του χωριού…
