Του Γιώργου Κοσματόπουλου,
Η απόφαση επαναλειτουργίας της εστίασης μετά από έξι μήνες αποτελούσε μονόδρομο. Εντασσόμενο στο γενικότερο πλάνο σταδιακής επιστροφής στους κανονικούς ρυθμούς ζωής, το άνοιγμα των καταστημάτων του κλάδου δεν ήταν δυνατόν να περιμένει.
Ούτως ή άλλως, είχε γνωστοποιηθεί η έναρξη της τουριστικής περιόδου στις 15 Μαΐου. Επομένως, η λογική προσέγγιση του ζητήματος οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι οι επιχειρήσεις που παρέχουν βασικές υπηρεσίες στους τουρίστες όφειλαν να ανεβάσουν ρολά νωρίτερα. Είναι βέβαιο, πάντως, ότι ρόλο επιταχυντή των εξελίξεων διαδραμάτισαν και τα «κορωνοπάρτι». Η κατάσταση που διαμορφώθηκε από τις αρχές του μήνα, όταν κι ο καιρός αναδείχθηκε σε σύμμαχο των υπαίθριων δραστηριοτήτων, έπρεπε να εξομαλυνθεί και η εκτόνωση των νέων που συμμετείχαν στις συγκεκριμένες εκδηλώσεις να λάβει χώρα με τρόπο οργανωμένο και ει δυνατόν ελεγχόμενο. Το φαινόμενο της οργάνωσης και πραγματοποίησης συγκεντρώσεων χιλιάδων ατόμων σε πλατείες προκειμένου να διασκεδάσουν, αποτελεί μία ακόμη απόδειξη ότι οι κοινωνικές εξελίξεις ξεπέρασαν το πλαίσιο αντιμετώπισης της πανδημίας. Κατά τους χειμερινούς μήνες, ήταν κοινό μυστικό ότι πολλές παρέες συναντιόνταν σε σπίτια ή σε άλλους κλειστούς ιδιωτικούς χώρους, προκειμένου να υποκαταστήσουν τον ρόλο των καταστημάτων εστίασης.
Πέραν της καταπάτησης της απαγόρευσης τέτοιων συγκεντρώσεων, στις συναντήσεις αυτές, τα ατομικά μέτρα κατά της διάδοσης του κορωνοϊού ήταν κατ’ ουσίαν ανύπαρκτα. Στην περίπτωση των υπαίθριων εκδηλώσεων η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη, καθότι το πλήθος των συμμετεχόντων και τα ετερόκλητα χαρακτηριστικά τους δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα. Είναι δε πρακτικά αδύνατο να προβλεφθούν και πολύ περισσότερο να κατασταλούν αυτά τα φαινόμενα: Καταρχάς, η αστυνομία δεν μπορεί να βρίσκεται συνεχώς σε όλα αυτά τα «στέκια» ούτε έχει ως μόνη της αρμοδιότητα την επιτήρηση της εφαρμογής των μέτρων κατά της πανδημίας. Δεύτερον, η δυνατότητα πληροφόρησης του προγραμματισμού τέτοιων δραστηριοτήτων είναι εκ των πραγμάτων περιορισμένη, μιας και μέσω των διαφόρων διαδικτυακών εφαρμογών οι προσκλήσεις προς τους ενδιαφερομένους κυκλοφορούν μαζικά και ταχύτατα. Τρίτον, όποιος έχει στοιχειώδη επαφή με την πραγματικότητα, εύκολα αντιλαμβάνεται ότι είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο να επιχειρηθεί η βίαιη εκκένωση τέτοιων χώρων από έναν τόσο υψηλό αριθμό ατόμων. Μια τέτοια απόπειρα πιθανότατα θα οδηγούσε σε γενικευμένα επεισόδια που θα απειλούσαν τη σωματική ακεραιότητα και την ίδια τη ζωή ακόμα των εμπλεκομένων, πυροδοτώντας απρόβλεπτες κοινωνικές εντάσεις. Τα γεγονότα, άλλωστε, της Νέας Σμύρνης είναι ακόμα νωπά.
Ο αναπόφευκτος χαρακτήρας, όμως, ενός φαινομένου δεν το απαλλάσσει από το βάσανο της ανάλυσης και της κριτικής: Σίγουρα, η μαγιά για τη διόγκωσή του αποτέλεσε το πολύμηνο καθεστώς αυστηρών περιορισμών προς ανάσχεση της πανδημίας. Κακά τα ψέματα, ζούμε στην Ελλάδα όπου αναπόσπαστο στοιχείο του τρόπου ζωής μας αποτελεί η δημόσια, ανθρώπινη επαφή και η διασκέδαση που εδράζεται σε αυτήν. Ναι, έχουμε ανάγκη περισσότερο απ’ ότι άλλοι λαοί να πιούμε τον καφέ μας έξω από το σπίτι, να φάμε σε ένα εστιατόριο ή σε μία ταβέρνα και να πιούμε το ποτό μας σε ένα μπαρ ή ένα νυχτερινό κέντρο διασκέδασης, ακούγοντας την αγαπημένη μας μουσική με την παρέα μας. Και θα πρέπει κάποια στιγμή οι δήθεν εξευρωπαϊσμένοι κι εκσυγχρονιστές να σταματήσουν να επιτιμούν τον μέσο Έλληνα γι’ αυτές του τις συνήθειες λες και πρέπει ν’ αυτομαστιγώνεται που δεν θέλει να ζει όπως ο Γερμανός ή Σουηδός. Άλλο η εμπέδωση της αναγκαιότητας του μέτρου (που αποτελεί άλλωστε μέρος της πολιτισμικής μας κληρονομιάς, ως κατεξοχήν αρχαιοελληνική έννοια) κι άλλο η βίαιη αλλαγή ιδιοσυγκρασίας που εισηγούνται διάφοροι παρακμιακοί, δήθεν ταγοί.
Το λουκέτο στην εστίαση, λοιπόν, επηρέασε πολύ τον Έλληνα, όχι μόνο οικονομικά αλλά και ψυχικά. Τη στιγμή, μάλιστα, που «ανοίγει» ο καιρός, η ανάγκη της εξόδου από το σπίτι μεγιστοποιείται. Είναι δε απολύτως βέβαιο ότι από τις αρχές Μαΐου και ειδικά στην καρδιά του καλοκαιριού θα βρεθούμε αντιμέτωποι με ακρότητες, απόρροια της πολύμηνης στέρησης. Είναι, επίσης, πασιφανές ότι το πλαίσιο περιορισμών εντός του οποίου εκκινεί η επαναλειτουργία στης εστίασης, θα αποδειχθεί βραχύβιο. Και τούτο γι’ απλούστατους πρακτικούς λόγους, όπως ότι αυτή τη στιγμή στις 9 μ.μ. είναι ακόμα μέρα, ότι στην Ελλάδα δειπνούμε αργά κι ότι δεν είναι δυνατόν ν’ ανεβοκατεβάζουμε συνεχώς τις μάσκες για μια μπουκιά και μια γουλιά. Ούτε φυσικά μπορεί κάποιος να κατανοήσει εύκολα γιατί πρέπει τα τραπέζια ν’ απέχουν περισσότερο και να φιλοξενούν λιγότερους πελάτες, όταν τα ίδια αυτά άτομα καθημερινώς μπορεί να στριμώχνονται στα ΜΜΕ, σε απόσταση αναπνοής με πλήθος άλλων. Οι καταστηματάρχες θ’ αρχίσουν να διαμαρτύρονται έντονα, διότι υπ’ αυτούς τους όρους η λειτουργία των καταστημάτων θα τείνει να καταστεί οικονομικά ασύμφορη. Οι κοκορομαχίες μεταξύ αυτών, των πελατών και της αστυνομίας θ’ αυξηθούν κι όταν, μετά το…σφύριγμα της λήξης στις 11 μ.μ. (λες κι όπως στην περίπτωση της απαγόρευσης κυκλοφορίας τα Σαββατοκύριακα, ο ιός έχει συγκεκριμένες ώρες που κολλάει…), οι παρέες αρχίσουν να μεταφέρονται εκ νέου στις πλατείες και τα σπίτια, ενώ κυβέρνηση και ειδικοί θα κατανοήσουν ότι και πάλι η πραγματικότητα τους ξεπέρασε…
Αναγνωρίζοντας, όμως, την ανάγκη του κόσμου για εκτόνωση κι επιστροφή στον κανονικό τρόπο ζωής του, αλλά και τον παραλογισμό που πολλές φορές διαπνέει τους εμπνευστές των περιοριστικών μέτρων, δεν θα πρέπει να πέσουμε στην παγίδα του λαϊκισμού και της εθελοτυφλίας: Τα πάρτι χιλιάδων ατόμων προφανέστατα κι επιδεινώνουν το επιδημιολογικό φορτίο, επιβαρύνοντας έτι περαιτέρω το σύστημα υγείας κι αυξάνοντας εν τέλει τον κίνδυνο για την υγεία και τη ζωή ιδίως των μεγαλύτερων σε ηλικία κι ασθενέστερων συνανθρώπων μας. Το γεγονός ότι οι νέοι κυρίως μπούχτισαν από την κλεισούρα, δεν δικαιολογεί τη μετατροπή των πλατειών σε χωματερές μετά τη λήξη των πάρτι. Ούτε φυσικά η ανάγκη για διασκέδαση υπέρκειται του δικαιώματος των περιοίκων να ξεκουραστούν κατά τις ώρες κοινής ησυχίας. Δεν υπάρχει, επίσης, αμφιβολία ότι πλην του μέσου νεαρού που θέλει να ξεσκάσει, σε αυτές τις συγκεντρώσεις παρεπιδημούν κι άλλα στοιχεία, τα οποία δεν έχουν τόσο αθώες επιδιώξεις. Δυναμικές μειοψηφίας που συνειδητά επιδιώκουν το μπάχαλο και τη σύγκρουση με την αστυνομία κι όποια άλλα συμφέροντα ευνοούνται από την αναταραχή…
Δεν υπήρχε, επομένως, εναλλακτική πέρα από το άνοιγμα της εστίασης. Ένα άνοιγμα, βέβαια, που όπως αναφέρθη ανωτέρω γίνεται με αρκετά στρεβλούς όρους, που θα προκαλέσουν εντάσεις και θα οδηγήσουν λίαν συντόμως σε υπαναχωρήσεις. Τελεί, άλλωστε, ακόμα η κυβέρνηση υπό το κράτος του επικοινωνιακού πανικού μετά το φιάσκο του «Πάσχα στο χωριό». Εν πάση περιπτώσει όμως, το βασικό πρώτο βήμα συντελείται Το ίδιο ισχύει και για την επιστροφή στη δια ζώσης εκπαίδευση και την περαιτέρω εξομάλυνση της εμπορικής δραστηριότητας. Ίσως, μάλιστα, αν είχε φροντίσει να δημιουργήσει ένα μηχανισμό, ο οποίος θα εξέταζε τις επιπτώσεις της πανδημίας πολύπλευρα κι όχι μονοθεματικά, όπως κάνει η Επιτροπή των Εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας, να είχαν αποφευχθεί διάφορες στρεβλώσεις κι ορισμένα πισωγυρίσματα καθ’ όλη τη διάρκεια της διαχείρισης της πανδημίας. Η διασφάλιση της δημόσιας υγείας και της ζωής των πολιτών από την απειλή του κορωνοϊού εξακολουθεί να αποτελεί προτεραιότητα. Αποτελεί, όμως, μονόδρομο και η παράλληλη μάχη της επιστροφής στον κανονικό τρόπο ζωής μας.
