Του Δημήτρη Σαββαΐδη,
Ένα από τα μυστήρια που πιθανότατα η επιστημονική κοινότητα δεν θα μπορέσει ποτέ να λύσει είναι το πώς θα καταφέρει να ελέγξει τη φύση. Η φύση έχει την ήμερη αλλά και την άγρια ομορφιά της. Όταν αποφασίζει να δείξει τις δυνάμεις της, τότε εμείς μοιάζουμε σαν μικρά και αβοήθητα όντα. Ένα από τα πιο καταστροφικά και τρομακτικά φαινόμενα της φύσης, του οποίου τις συνέπειες βιώνει ο άνθρωπος, είναι ο σεισμός. Ανθρώπινες ζωές χάνονται, ολόκληρα χωριά καταπλακώνονται, το φυσικό περιβάλλον μεταβάλλεται και οι σεισμοπαθείς μένουν αντιμέτωποι με τα συντρίμμια και τις ανθρώπινες απώλειες.
Είναι το φαινόμενο της εδαφικής δόνησης που γεννιέται κατά την παροδική διατάραξη της μηχανικής ισορροπίας των γήινων πετρωμάτων (θραύση του πετρώματος) σε ορισμένο μέρος της στερεάς Γης από φυσικά αίτια που βρίσκονται στο εσωτερικό της. Την παροδική διατάραξη αποτελεί η σχετική ολίσθηση των δύο πλευρών του σεισμογόνου ρήγματος και τις εδαφικές δονήσεις αποτελούν τα σεισμικά κύματα που παράγονται στο ρήγμα. Αυτά τα κύματα διαδίδονται στο εσωτερικό της Γης και φθάνουν στην επιφάνειά της, όπου γίνονται αισθητά, προκαλούν βλάβες και καταγράφονται από τους σεισμογράφους. Η μελέτη των σεισμών μέσω των παραγόμενων σεισμικών κυμάτων που διαδίδονται στο εσωτερικό της Γης κατά τη διάρρηξη έχει βοηθήσει την επιστημονική κοινότητα να κατανοήσει περισσότερο τη δομή της.
Τανγκσάν (Κίνα, 1976)
Θεωρείται ο πιο πολύνεκρος σεισμός του 20ού αιώνα. Έγινε στις 28 Ιουλίου του 1976, είχε διάρκεια 10 δευτερόλεπτα και το επίκεντρό του βρισκόταν κοντά στην πόλη Τανγκσάν στη Βορειοανατολική Κίνα. Το μέγεθός του ήταν 7,8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, σύμφωνα με την επίσημη μέτρηση, και κατ’ άλλους 8,2 Ρίχτερ. Ο απολογισμός ήταν τραγικός. 650.000 νεκροί, 150.000 τραυματίες και ανυπολόγιστες ζημιές.
Ανκάς (Περού, 1970)
Ήταν ο χειρότερος σεισμός στη χώρα των Ίνκας, μεγέθους 7,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Έλαβε χώρα στις 31 Μαΐου 1970 και το επίκεντρό του βρισκόταν στη θαλάσσια περιοχή δυτικά της επαρχίας Ανκάς στα βόρεια του Περού. Ο σεισμός προκάλεσε και μεγάλης κλίμακας κατολισθήσεις και χιονοστιβάδες, προκαλώντας τον θάνατο 70.000 ανθρώπων και τον τραυματισμό τουλάχιστον 50.000. Οι ζημιές στις υποδομές και τα κτίρια ήταν τεράστιες και 3 εκατομμύρια άτομα έμειναν άστεγα. Κάθε χρόνο ανήμερα της επετείου του σεισμού διεξάγεται σεισμική άσκηση στα σχολεία όλης της χώρας.
Ινδικός Ωκεανός (2004)
Είναι μέχρι στιγμής ο φονικότερος σεισμός του 21ου αιώνα. Στη συνέχεια ακολούθησε ένα τσουνάμι ύψους έως και 30 μέτρων. Συνέβη στις 26 Δεκεμβρίου 2004 με επίκεντρο στ’ ανοιχτά της νήσου Σουμάτρας της Ινδονησίας. Είχε μέγεθος 9,1 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ κι ένταση 11 βαθμούς της 12βάθμιας κλίμακας Μερκάλι. Βαρύς και εδώ ο απολογισμός, με τους νεκρούς να ανέρχονται στους 280.000 σε 14 χώρες και τους τραυματισμένους να φτάνουν τους 125.000. Οι αγνοούμενοι έφτασαν τους 45.000 και οι σεισμόπληκτοι τους 1.000.000. Οι χώρες που επηρεάστηκαν περισσότερο ήταν η Ινδονησία (167.799), η Σρι Λάνκα (35.322), η Ινδία (18.045), η Ταϊλάνδη, οι Μαλδίβες, η Μαλαισία και η Σομαλία. Η διεθνής βοήθεια που προσφέρθηκε στις πληγείσες περιοχές ήταν κολοσσιαίων διαστάσεων κι έφθασε τα 14 δισ. δολάρια.
Μεσίνα (Ιταλία, 1908)
Ήταν 28 Δεκεμβρίου του 1908 όταν ένας ισχυρός σεισμός μεγέθους 7.1 Ρίχτερ με επίκεντρο το στενό της Μεσίνα στη Νότια Ιταλία κυριολεκτικά κατεδάφισε τις πόλεις Μεσίνα και Ρέτζιο Καλάμπρια. Τα θύματα υπολογίζονται στα 123.000, με τις ζημιές να είναι ανυπολόγιστες. Χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τις ιδιοκτησίες και τα σπίτια τους. Λόγω του φονικού σεισμού, το ιστορικό κέντρο της Μεσίνα ισοπεδώθηκε, το οποίο κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είχε βομβαρδιστεί από τους συμμάχους.
Χονσού (Ιαπωνία, 2011)
Δεν θα μπορούσαμε σε αυτήν τη λίστα να παραλείψουμε το φονικό χτύπημα του εγκέλαδου που σημειώθηκε στις 11 Μαρτίου του 2011 στη βορειοανατολική Ιαπωνία. Όπως είναι επισήμως γνωστό, το μέγεθος ήταν 9 Ρίχτερ, με το επίκεντρο του να βρίσκεται στο νησί Χονσού. Μάλιστα, σημειώθηκε ρεκόρ στη διάρκεια που είχε ο σεισμός, μετρώντας 6 βασανιστικά λεπτά. Το τσουνάμι που προκλήθηκε αποδείχθηκε ασύλληπτα πιο καταστροφικό, πλήττοντας αρκετές περιοχές της χώρας, με τα κύματα σε αρκετές ακτές να φτάνουν τα 15 μέτρα, και διαδόθηκε στον Ειρηνικό ωκεανό προς όλες τις κατευθύνσεις. Αρκετές χώρες, όπως Νέα Ζηλανδία, Αυστραλία, Ρωσία, Γκουαχάν, Φιλιππίνες, Ινδονησία, Παπούα Νέα Γουϊνέα, Ναουρού, Χαβάη, Βόρειες Μαριάνες (ΗΠΑ) και Ταϊβάν, έλαβαν προειδοποιήσεις για τσουνάμι. Στις ιαπωνικές ακτές το ύψος του κύματος έφτασε τα 10 μέτρα και συμπαρέσυρε αμάξια, κτίρια και σπίτια, φτάνοντας έως και 20 χιλιόμετρα μέσα στο εσωτερικό της στεριάς.
Κάντο (Ιαπωνία, 1923)
Η επαρχία Κάντο την 1η Σεπτεμβρίου του 1923 ήρθε αντιμέτωπη με τον πιο καταστροφικό σεισμό στην ιστορία της Ιαπωνίας. Το μέγεθος ήταν 7,9 βαθμοί της κλίμακας Ρίχτερ. Το αποτέλεσμα ήταν 142.807 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους, ενώ τεράστιες πυρκαγιές έκαιγαν επί δύο μέρες, κάνοντας την κατάσταση ακόμα πιο δύσκολη. 590.000 σπίτια καταστράφηκαν ολοσχερώς και τουλάχιστον 2 εκατομμύρια άνθρωποι έμειναν άστεγοι. Η 1η Σεπτεμβρίου έχει κηρυχθεί στην Ιαπωνία ως «Hμέρα για την πρόληψη των φυσικών καταστροφών». Επιπλέον, μια φήμη θέλει μερικούς Κορεάτες μετανάστες να έχουν κατηγορηθεί για πλιάτσικο, εμπρησμούς και δολιοφθορά (Η Κορέα ήταν τότε υπόδουλη στην Ιαπωνία). Ως αποτέλεσμα ξέσπασε πογκρόμ εναντίον τους, στο οποίο συμμετείχαν αρχές και πολίτες.
Αϊτή (2010)
Στις 12 Ιανουαρίου ο Εγκέλαδος χτύπησε αδυσώπητα την Αϊτή. Το επίκεντρο του σεισμού βρισκόταν 25 χιλιόμετρα δυτικά της πρωτεύουσας Πορτ-Ο-Πρενς και είχε μέγεθος 7 Ρίχτερ. Οι ανθρώπινες ζωές που χάθηκαν στην Αϊτή και την κοντινή Δομινικανή Δημοκρατία υπολογίζονται στις 160.000 και σύμφωνα με τα στοιχεία της κυβέρνησης 250.000 κατοικίες και 30.000 εμπορικά κτίρια υπέστησαν σοβαρές ζημιές ή ισοπεδώθηκαν. Στο άκουσμα της δυσάρεστης είδησης, η ευαισθητοποίηση ολόκληρου του πλανήτη ήταν έντονη, καθώς υπήρξαν άμεσα αποστολές βοήθειας και αρκετοί έρανοι. Μάλιστα, η χώρα μας ανταποκρίθηκε στο συλλογικό κάλεσμα με 25 τόνους φαρμακευτικού υλικού, εξοπλισμό και 75 διασώστες και γιατρούς.
Χαϊγιουάν (Κίνα, 1920)
Ένας ακόμη τεράστιος σεισμός καταγράφεται στη λίστα και πάλι στην Κίνα. Συνέβη στις 16 Δεκεμβρίου του 1920 με επίκεντρο την επαρχία Χαϊγιουάν στην Κεντρική Κίνα. Είχε μέγεθος 7,8 της κλίμακας Ρίχτερ (σημερινοί υπολογισμοί αναφέρουν πως έφτασε μέχρι και στα 8,5) και προκάλεσε βιβλική καταστροφή, καθώς το ποσό της εκλυόμενης ενέργειας ήταν τεράστιο, ενώ η ένταση σε κλίμακα Μερκάλι έφτασε το μέγιστο 12. Οι νεκροί και σε αυτόν τον σεισμό ήταν 273.000, ενώ άγνωστος παραμένει ο αριθμός των τραυματιών και ανυπολόγιστες οι ζημιές από κατολισθήσεις και εδαφικά ρήγματα. Ενδεικτικά, λόγω της έντασης του σεισμού αναφέρθηκαν παλιρροϊκά κύματα σε φιόρδ της δυτικής Νορβηγίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Οι 10 καταστροφικότεροι σεισμοί από το 1900 και 1 ελληνικός, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
- Οι πιο καταστροφικοί σεισμοί στην ιστορία, newsbeast.gr, διαθέσιμο εδώ
