Του Άγγελου Σάκουλη,
Το Βερολίνο, από το 1961 μέχρι το 1989, ήταν χωρισμένο στο Ανατολικό και το Δυτικό μπλόκο. Το Ανατολικό μπλόκο ήταν υπό τη διοίκηση των Σοβιετικών, ενώ το Δυτικό αποτελούσε ζώνη κατοχής των Αμερικανών, των Άγγλων και των Γάλλων. Οι διαφορές του βιοτικού επιπέδου των δύο ζωνών ήταν εμφανείς, καθώς αρκετοί άνθρωποι προσπαθούσαν να δραπετεύσουν από το ένα μπλόκο και να δημιουργήσουν μία καινούργια ζωή στο απέναντι. Οι πλειοψηφία των προσπαθειών τους, ωστόσο, κατέληγε σε αποτυχία και η συνειδητοποίηση της διάκρισης του Βερολίνου σε δύο μέρη δυσχέραινε τη μεταπολεμική ψυχολογία του λαού.
Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, δηλαδή από το 1947 μέχρι το 1991, με την ύπαρξη του Τείχους του Βερολίνου -ή αλλιώς του «Τείχους της Ντροπής»- για τους Γερμανούς, υπήρχε το Σημείο Ελέγχου Τσάρλι (Checkpoint Charlie). Το σημείο αυτό αποτελεί αντιπρόσωπο του διαχωρισμού της πόλης σε Ανατολή και Δύση.
Το όνομά του το πήρε από το φωνητικό αλφάβητο του ΝΑΤΟ (Alpha, Bravo, Charlie…), καθώς είναι το τρίτο, κατά σειρά, σημείο ελέγχου. Το πρώτο είναι το Checkpoint Alpha στο Helmstadt και το δεύτερο το Checkpoint Bravo στο Dreilinden του νοτιοδυτικού Βερολίνου. Από το σημείο περνούσαν μόνο τουρίστες και διπλωμάτες ή στρατιωτικό προσωπικό. Ωστόσο, δεν ήταν πάντα ειρηνική η συνύπαρξη των δύο πλευρών, καθώς υπήρξαν και περιστατικά αναταραχών μεταξύ αμερικάνικων και σοβιετικών στρατευμάτων, με πιο γνωστή την αντιπαράθεση δύο τανκς εκατέρωθεν του σημείου. Το γνωστό σημείο αφαιρέθηκε τον Ιούνιο του 1990.
Παράλληλα, οι τρόποι που είχαν βρει οι κάτοικοι του ανατολικού μπλόκου ήταν αρκετά ευφάνταστοι. Αρχικά, το σημείο αυτό έκλεινε με πύλη και ένα βράδυ ένας οδηγός έπεσε πάνω σε αυτή με μεγάλη ταχύτητα. Επομένως, στην πύλη προστέθηκε και ένας στύλος. Ένας ακόμα τρόπος που βρέθηκε και πέτυχε ήταν η μεταφορά μέσω αυτοκινήτου μέσα σε πορτ-παγκάζ. Μάλιστα, στη γωνία των δρόμων Schützenstraße και Zimmerstraße υπάρχει μία έκθεση που προβάλλει την ιστορία αυτών που πέτυχαν και απέτυχαν την προσπάθεια απόδρασης. Αξίζει να αναφερθεί πως στην ταινία του 1983 “James Bond: Octopussy” βλέπουμε μία σκήνη κατά την οποία ο πρωταγωνιστής περνάει από αυτό το σημείο, από το Δυτικό μπλόκο στο Ανατολικό.
Το Checkpoint Charlie αποτελεί σημείο αναφοράς για πολλές ταινίες και μυθιστορήματα. Χαρακτηριστικά, η προαναφερθείσα ταινία “James Bond: Octopussy” αλλά και η ταινία “The spy who came in from the cold” του 1965. Στη δεύτερη, μάλιστα, παρατηρείται ένα σημαντικό ιστορικό στοιχείο, πώς το σημείο αυτό χρησιμοποιείτο για την ανταλλαγή φυλακισμένων.
Αξίζει να σημειωθεί πως, όταν το Τείχος του Βερολίνου έπεσε και έγινε άρση των ταξιδιωτικών μέτρων, το μέρος γέμισε από αμάξια που ταξίδευαν από το Ανατολικό μπλόκο στο Δυτικό. Από λάθος της κυβέρνησης, οι κάτοικοι της πόλης κατάλαβαν ότι η άρση των μέτρων ήταν άμεση και το Checkpoint Charlie γέμισε από ανθρώπους. Οι κάτοικοι του Ανατολικού μπλόκου φώναζαν στους φρουρούς να ανοίξουν τις πύλες να φύγουν και οι κάτοικοι του Δυτικού φώναζαν στους συμπατριώτες τους να έρθουν να γιορτάσουν όλοι μαζί. Μετά από περίπου 4 ώρες, οι πύλες άνοιξαν και το Βερολίνο ενώθηκε μετά από 30 χρόνια. Η επανένωση γιορτάστηκε στους δρόμους.
Πλέον το σημείο αυτό αποτελεί τουριστικό αξιοθέατο για τους επισκέπτες της χώρας και βρίσκεται στην Friedrichstraße, στην περιοχή του Friedrichshain-Kreuzberg. Παρόλο που τα γεγονότα της 9ης Νοεμβρίου σήμαναν το τέλος του χωρισμένου Βερολίνου, το Checkpoint Charlie λειτουργούσε έως και 7 μήνες αργότερα, που έγινε η αφαίρεσή του παρουσία Γάλλων, Βρετανών, Αμερικανών, Γερμανών και Σοβιετικών διπλωματούχων. Η αφαίρεσή του σήμανε τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου και το παρατηρητήριο μεταφέρθηκε στο Μουσείο Συμμάχων. Το αυθεντικό αντικαταστάθηκε από ένα ψεύτικο, με σκοπό τη δημιουργία ενός τουριστικού σημείου που θα αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο τόσο της Βερολινέζικης ιστορίας όσο και της παγκόσμιας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Checkpoint Charlie Berlin: history & information, visitBerlin.de, διαθέσιμο εδώ
- 8 Things You Should Know About Checkpoint Charlie, HISTORY, διαθέσιμο εδώ
