Της Ελπίδας Καλαμαράκη,
H Νέα Ζηλανδία κατάφερε για μία ακόμη φορά να εκπλήξει τη διεθνή κοινότητα, μετά την ανακοίνωση του σχεδίου της για ολοκληρωτική απαλλαγή από το κάπνισμα μέχρι το 2025. Η συγκεκριμένη πρόταση είχε απασχολήσει πολλάκις και θεωρείτο μείζον ζήτημα για την κυβέρνηση, διότι το μεγάλο ποσοστό των καπνιστών της χώρας έχει οδηγήσει σε πληθώρα θανούντων και νοσούντων από καρκίνο.
Συγκεκριμένα, η αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας, Δρ. Ayesha Verrall, δήλωσε: «Η χώρα χρειάζεται μία νέα προσέγγιση επί του θέματος, καθώς περίπου 4.500 Νεοζηλανδοί πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας του καπνίσματος. Για να πετύχουμε, λοιπόν, τον στόχο της απαλλαγής μέχρι το 2025, είναι ανάγκη να δημιουργήσουμε ένα πρόγραμμα ελέγχου στα προϊόντα καπνού. Έτσι, μόνο, θα μπορέσουμε να σημειώσουμε ραγδαία και άμεση πρόοδο». Πράγματι, το κάπνισμα ευθύνεται για έναν στους τέσσερις θανάτους από καρκίνο στη χώρα, τη στιγμή που περίπου μισό εκατομμύριο Νεοζηλανδοί καπνίζουν καθημερινά. Μεγαλύτερο πρόβλημα υπάρχει στους Māori -ομάδα ιθαγενών- με τις αυτόχθονες γυναίκες να κατέχουν το υψηλότερο ποσοστό καπνιστών στη Νέα Ζηλανδία (30% σε καθημερινή βάση) και τον καρκίνο να αποτελεί τη βασικότερη αιτία θανάτου τους.
Οι βασικότερες προτάσεις του σχεδίου αφορούν τη σταδιακή αύξηση της ηλικίας από την οποία θα επιτρέπεται το κάπνισμα και τη σημαντική μείωση της επιτρεπόμενης ποσότητας νικοτίνης. Αναλυτικότερα, θα απαγορευτεί η πώληση προϊόντων καπνού στα άτομα που έχουν γεννηθεί μετά το 2004, γεγονός που ουσιαστικά θα καταστήσει παράνομο το κάπνισμα σε οποιονδήποτε έχει γεννηθεί από εκείνη τη χρονολογία και έπειτα. Επιπλέον, πέρα από τη μειωμένη ποσότητα νικοτίνης, έχει προταθεί η επιβολή ελάχιστης τιμής στα προϊόντα καπνού, η απαγόρευση πώλησης και αγοράς φίλτρων και ο περιορισμός των επιτρεπόμενων καταστημάτων, όπου τα άτομα θα μπορούν να προμηθεύονται τα προαναφερθέντα προϊόντα.
Ωστόσο, το συγκεκριμένο σχέδιο, όσο ιδανικό κι αν ακούγεται, έχει προκαλέσει πλήθος αντιδράσεων από διάφορες ομάδες ατόμων. Το δεξιό πολιτικό κόμμα ACT (Act New Zealand), για παράδειγμα, υποστηρίζει ότι η μείωση της περιεκτικότητας σε νικοτίνη ενδέχεται να αυξήσει τον καθημερινό αριθμό τσιγάρων που καταναλώνουν οι καπνιστές, ώστε να λαμβάνουν επαρκή δόση. «Οι Νεοζηλανδοί καπνιστές που θα έχουν την οικονομική δυνατότητα θα είναι διατεθειμένοι να ξοδέψουν περισσότερα χρήματα, προκειμένου να καπνίσουν την ποσότητα που επιθυμούν, ζημιώνοντας, έτσι περισσότερο, τους ανθρώπους γύρω τους», τόνισε σε συνέντευξή της η Karen Chhour, εκπρόσωπος του ACT για θέματα κοινωνικής ανάπτυξης και παιδιών. Εκτός αυτού, είναι πολύ πιθανό η συγκεκριμένη απόφαση, όχι μόνο να οδηγήσει πολλά μικρά καταστήματα που παρέχουν είδη καπνού σε χρεοκοπία, αλλά και να αυξήσει την αγοραπωλησία τους στη μαύρη αγορά, φαινόμενο που έχει οξυνθεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια στη χώρα. Τέλος, έχει προκύψει ερώτημα αναφορικά με τον βαθμό στον οποίο είναι επιτρεπτό μία κυβέρνηση να εμπλέκεται στην προσωπική ζωή των πολιτών της. Πράγματι, όταν ένα άτομο ενηλικιώνεται, έχει το δικαίωμα να αποφασίζει και να πράττει αυτοβούλως για ορισμένα ζητήματα ή συνήθειές του, συμπεριλαμβανομένου και του καπνίσματος. Επομένως, η εμπλοκή της κυβέρνησης στο συγκεκριμένο θέμα, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί από πολλούς ως παραβίαση της ιδιωτικότητας των πολιτών. Βέβαια, μπορούμε πράγματι να το υποστηρίξουμε αυτό, ιδίως από τη στιγμή που αναφερόμαστε σε ένα ζήτημα επιβλαβές για την υγεία;
Καταλήγοντας, προσωπικά θεωρώ ότι το εγχείρημα της Νέας Ζηλανδίας περί απαγόρευσης του καπνίσματος αποτελεί μία εξαιρετική προσπάθεια καταπολέμησης των βλαβερών συνηθειών που ταλανίζουν τη σημερινή κοινωνία. Όπως δηλώνει και η επικεφαλής της Αντικαρκινικής Εταιρείας, Lucy Elwood: «Ο καπνός είναι το πιο επιβλαβές καταναλωτικό προϊόν στην ιστορία και γι’ αυτό, είναι χρέος μας να το αφήσουμε στο παρελθόν». Πέρα από το ζήτημα υγείας, έρευνες έχουν αποκαλύψει πως τα σημεία πώλησης καπνού είναι πολύ περισσότερα στις κοινότητες χαμηλών εισοδημάτων, γεγονός που αναπαράγει και ενισχύει την ανισότητα και το διαχωρισμό των τάξεων Αν πράγματι, λοιπόν, επιθυμούμε να οδηγηθούμε σε ένα καλύτερο μέλλον, οι προσπάθειές μας πρέπει να είναι συλλογικές και οφείλουμε να σεβόμαστε και να δεχόμαστε κάθε πρόταση που προωθεί το κοινό καλό, χωρίς να θεωρούμε ότι μας στοχοποιούν. Βέβαια, είναι ανάγκη κάθε μεγάλη αλλαγή να γίνεται σταδιακά, ώστε ο πληθυσμός να μπορέσει να τη συνηθίσει και να τη δεχτεί με μεγαλύτερη ευκολία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- New Zealand considers phasing out legal sale of tobacco, The Independent, διαθέσιμο εδώ
- New Zealand plans to ban smoking for anyone born after 2004, Evening Standard, διαθέσιμο εδώ
- An end to cigarettes? New Zealand aims to create smoke-free generation, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
