Του Κωνσταντίου Χαρέμη,
Τις τελευταίες μέρες γίναμε μάρτυρες ενός πρωτοφανούς πραξικοπήματος που πήγε να διαπραχθεί στον χώρο του ποδοσφαίρου. 12 από τις μεγαλύτερες οικονομικά ποδοσφαιρικές ομάδες της Ευρώπης αποφάσισαν αιφνιδίως να δημιουργήσουν μια δικιά τους λίγκα, την European Super League. Βέβαια, στον ποδοσφαιρικό κόσμο σχεδόν όλοι γνώριζαν τις παρασκηνιακές ζυμώσεις που λάμβαναν χώρα. Αυτό που δεν μπορούσαν να γνωρίζουν είναι η αντίδραση του κόσμου σε αυτήν την λίγκα και πώς ο αντίκτυπος της δημιουργίας της θα έφτανε να επηρεάζει πολιτικές ηγεσίες και ολόκληρες κοινωνίες.
Έχει αποδειχθεί ιστορικά στο πέρασμα των δεκαετιών ότι το ποδόσφαιρο έχει γίνει για πολλές χώρες το άθλημα του λαού. Τα γήπεδα έχουν μετατραπεί σε αρένες για τους φιλάθλους, οπού εκεί μπορούν να ξεφύγουν για λίγο από την καθημερινότητά τους, να φωνάξουν όσο θέλουν, να παθιαστούν με την ομάδα τους, να απολαύσουν το θέαμα που προσφέρουν οι παίκτες. Είναι τόσο στενή η σχέση φιλάθλων και αθλήματος που συχνά οτιδήποτε συμβαίνει στην κοινωνία μεταφέρεται στα γήπεδα και το αντίθετο. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το τι συνέβαινε στα γήπεδα της Αγγλίας επί προεδρίας Θάτσερ. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 ο κοινωνικός αναβρασμός και η υψηλή ανεργία που είχαν δημιουργήσει τα πρώτα μέτρα της κυβέρνησης Θάτσερ, οδήγησαν σε ακραία φαινόμενα χουλιγκανισμού στα γήπεδα. Η αναστάτωση της κοινωνίας, δηλαδή, είχε μεταφερθεί και εντός των σταδίων. Με αφορμή ένα τραγικό δυστύχημα το 1985, όπου 39 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους μέσα στον γήπεδο της Λίβερπουλ, η Θάτσερ υποστήριξε τον πενταετή αποκλεισμό των αγγλικών ομάδων από τα ευρωπαϊκά κύπελα και προχώρησε σε νομοθετικές ρυθμίσεις στις αγγλικές ποδοσφαιρικές λίγκες και στο λεγόμενο αυτοδιοίκητο των ποδοσφαιρικών οργανισμών.
Στην περίπτωση της European Super League, 6 αγγλικές ομάδες (Λίβερπουλ, Άρσεναλ, Μάντσεστερ Σίτι, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Τσέλσι, Τότεναμ), 3 ιταλικές (Μίλαν, Ίντερ, Γιουβέντους) και 3 ισπανικές (Ρεάλ Μαδρίτης, Μπαρτσελόνα, Ατλέτικο Μαδρίτης) αποφάσισαν ότι τα χρήματα που λάμβαναν από την UEFA για την συμμετοχή τους σε ευρωπαϊκές διοργανώσεις ήταν πολύ λίγα για να καλύψουν την δίψα τους για περισσότερα κέρδη. Παρόλο που στην ιδρυτική ανακοίνωση της λίγκας γίνεται λόγος για «βελτίωση του ποδοσφαίρου», η πραγματική αιτία είναι πασιφανής πίσω από τις προσεκτικά διατυπωμένες λέξεις της ανακοίνωσης. Οι 12 αυτές ομάδες ήθελαν να δημιουργήσουν μια δικιά τους λίγκα, όπου κανένας δεν θα ήταν ηττημένος καθώς δεν θα υπήρχε αποκλεισμός ή υποβιβασμός ομάδων, προκειμένου να ελέγξουν αυτές τα έσοδα που θα λαμβάνουν, έτσι ώστε να καλύψουν τις οικονομικές απώλειες που υπέστησαν εν μέσω πανδημίας και να γεμίσουν γρήγορα οι τσέπες των ιδιοκτητών τους με φρέσκο χρήμα.
Βλέποντας αυτήν την απροκάλυπτη απληστία, σύσσωμος σχεδόν ο ποδοσφαιρικός κόσμος αντέδρασε αστραπιαία. Η UEFA και η FIFA αποκήρυξαν αυτήν την λίγκα, εξαπολύοντας απειλές για αποκλεισμό των ομάδων αυτών από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις και για αποβολή των παικτών από τις εθνικές τους ομάδες. Η μεγαλύτερη, όμως, αντίδραση ήρθε από τους φιλάθλους και τους οπαδούς του αθλήματος, οι οποίοι στην συντριπτική τους πλειοψηφία απεχθάνονταν την δημιουργία αυτής της ελιτίστικης λίγκας. Και όταν ένα ζήτημα γίνεται πρώτο θέμα συζήτησης στην κοινωνία τότε αρχίζει να απασχολεί και την πολιτική ηγεσία.
Μερικές από τις ισχυρότερες κυβερνήσεις της Ευρώπης πήραν αμέσως θέση επί της λίγκας, εκφράζοντας την εναντίωση τους στην δημιουργία της και ανακοινώνοντας ότι θα προβούν σε νομοθετικές πρωτοβουλίες, προκειμένου οι ιδιοκτήτες των ομάδων να μην δρουν ανεξέλεγκτοι στον χώρο του ποδοσφαίρου. Χαρακτηριστικά ο Μπόρις Τζόνσον δήλωσε ότι: «Οι αγγλικές ομάδες δεν είναι απλά παγκόσμια brands αλλά επίσης ομάδες με ιστορία από τις πόλεις τους και συνδεδεμένες με τις τοπικές κοινότητες. Θα έπρεπε να έχουν μια σύνδεση με τους φιλάθλους».
Αυτή η σύνδεση με τους φιλάθλους που ανέφερε ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου είναι ο ακρογωνιαίος λίθος του ποδοσφαίρου. Γιατί το ποδόσφαιρο δεν είναι μόνο οι πιο πλούσιες και «γκλαμουράτες» ομάδες. Το ποδόσφαιρο είναι ένα άθλημα με βαθιές ρίζες στην κοινωνία. Οι μικρές τοπικές ομάδες είναι αυτές που το τρέφουν. Πολλά από τα μεγαλύτερα ταλέντα που πρωταγωνιστούν στα γήπεδα, ξεκίνησαν να παίζουν μπάλα στις γειτονιές με τους συμμαθητές τους. Ως φίλαθλοι θέλησαν να εντρυφήσουν τον εαυτό τους στον χώρο του ποδοσφαίρου. Οι φίλαθλοι, δηλαδή, είναι το οξυγόνο των ομάδων και χωρίς αυτούς κανένα ποδοσφαιρικό κλαμπ δεν μπορεί να επιβιώσει.
Έχοντας, λοιπόν, οριακά μόνο τους ιδιοκτήτες αυτών των 12 ομάδων να υποστηρίζουν την European Super League, δεν είναι απορίας άξιο ότι το εγχείρημα κατέρρευσε μέσα σε δύο μέρες από την ανακοίνωση της ίδρυσής του. Πρώτες αποχώρησαν οι αγγλικές ομάδες, στις οποίες επήλθε τεράστια αναστάτωση στους συνδέσμους των φιλάθλων μετά την ανακοίνωση της ίδρυσης, και έπειτα οι υπόλοιπες. Βέβαια, οι αγγλικές ομάδες δεν άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου, μόνο επειδή οι οπαδοί αυτών των ομάδων άρχισαν να διαμαρτύρονται έξω από τα γήπεδα. Η UEFA, προκειμένου να επαναφέρει τους πραξικοπηματίες στους κόλπους της, ήρθε σε συμφωνία με ένα αγγλικό hedge fund και έταξε στις αγγλικές ομάδες, οι οποίες ήταν και οι λιγότερο ενθουσιώδεις για την δημιουργία της λίγκας, ένα αρκετά μεγάλο ποσό της τάξης των δισεκατομμυρίων για το οποίο, ακόμα, λεπτομέρειες δεν έχουν γίνει γνωστές. Με αυτόν τον τρόπο φαίνεται ότι η ιδέα της European Super League όχι μόνο δεν ηττήθηκε αλλά είναι αυτή που επικρατεί στις τάξεις της UEFA, παρ’ όλο τον αναβρασμό που προκάλεσε η συγκεκριμένη αποσχιστική έμπνευση.
Έτσι το ποδόσφαιρο μετατράπηκε για άλλη μια φόρα σε μείζων πολιτικό και κοινωνικό ζήτημα, το οποίο πήρε διεθνείς διαστάσεις και προκάλεσε μια μίνι ευρωπαϊκή κρίση. Στα μάτια των πολιτών-φιλάθλων φάνηκε για άλλη μια φορά το τεράστιο χάσμα μεταξύ των εξαιρετικά πλουσίων και ισχυρών και του απλού κόσμου. Αυτοί που ισχυρίζονται ότι είναι οι σωτήρες των ομάδων, αφού της χρηματοδοτούν, δεν διστάζουν να βεβηλώσουν τις αξίες ενός θεσμού και να εκφυλίσουν ένα άθλημα, με σκοπό να απομυζήσουν όσο πιο πολύ χρήμα μπορούν να λάβουν. Η λίγκα αυτή ήταν ακόμα ένα τερατούργημα ενός κόσμου όπου η δύναμη συγκεντρώνεται στα χέρια όλo και πιο λίγων – και πολύ φοβάμαι ότι δεν θα είναι το τελευταίο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Κατέρρευσε η European Super League: Αποχωρούν ομάδες από το γκρουπ των «12», Η Εφημερίδα των Συντακτών, διαθέσιμο εδώ
- Game Over για τη «Σούπερ Λίγκα»: Τα αυτογκόλ, οι αντιδράσεις και η επόμενη ημέρα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, διαθέσιμο εδώ
