Της Συμέλας Θεοδοσιάδου,
Στο παρόν άρθρο-δελτίο, θα παρουσιαστούν δύο από τις πιο πρόσφατες γνωμοδοτήσεις της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου, πάνω σε επίκαιρα ερωτήματα που τίθενται ενώπιόν της. Σκοπός της γνωμοδοτικής διαδικασίας είναι η ενημέρωση κι η εξειδίκευση της γνώσης επί ενός θέματος. Πιο συγκεκριμένα επί του παρόντος:
Γνωμοδότηση 12/2021: Εν προκειμένω, ο κ. Δημήτριος Παπαγεωργίου, Αντεισαγγελέας Αρείου Πάγου γνωμοδότησε κατόπιν σχετικού ερωτήματος του Προέδρου του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών αναφορικά με την ερμηνεία του άρθρου 83 παρ. 1 Ν. 4790/2021 «Κατεπείγουσες ρυθμίσεις για την προστασία της δημόσιας υγείας από τις συνεχιζόμενες συνέπειες της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19, την ανάπτυξη, την κοινωνική προστασία και την επαναλειτουργία των δικαστηρίων και άλλα ζητήματα». Στο ερώτημα, λοιπόν, που τέθηκε σχετικώς με το εάν η δεκαήμερη παράταση των προθεσμιών που προβλέπει το τελευταίο εδάφιο του επίμαχου άρθρου εφαρμόζεται και για τις προθεσμίες των άρθρων 215, 237 και 238 ΚΠολΔ, η Εισαγγελία μέσω του Αντιεισαγγελέως απεφάνθη -οριοθετώντας αρχικώς αυτοπεριοριστικώς τα όρια και το αντικείμενο της γνωμοδοτικής της αρμοδιότητας- ως εξής:
«[…] είναι προφανές ότι μετά τη λήξη της επιβολής του μέτρου της προσωρινής αναστολής της λειτουργίας των δικαστηρίων και των εισαγγελιών της χώρας, αναμένεται με βεβαιότητα ότι τα πολιτικά δικαστήρια, επιλαμβανόμενα σχετικών υποθέσεων, θα κρίνουν εαν οι προθεσμίες των άρθρων 215, 237 και 238 ΚΠολΔ υπάγονται στη ρύθμιση της δεκαήμερης παρατάσεως, δηλαδή εάν εντάσσονται στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 83§1 στοιχ.α’ Ν. 4790/2021». Ενώ στη συνέχεια, εξηγώντας ότι τυχόν πρότερη εισαγγελική απόφαση επί τέτοιου ζητήματος θα μπορούσε να επηρεάζει τη σχετική κρίση που θα διαμορφώσουν τα αρμόδια πολιτικά δικαστήρια, η Εισαγγελία κατέληξε στο γεγονός ότι το ερώτημα που αρχικώς ετέθη δεν δύναται να αποτελέσει αντικείμενο της γνωμοδοτικής της διαδικασίας του Εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, γιατί πρόκειται για αυτό το ζήτημα να επιληφθούν τα αρμόδια δικαστικά όργανα, οπότε και πρέπει η κρίση τους να είναι ανεπηρέαστη από γνωμοδοτήσεις, εφόσον μάλιστα η κρίση τους αφορά ένδικα μέσα και ένδικα βοηθήματα. Τέλος, γίνεται μνεία και στο άρθρο 25 του Ν.4792/2021, που αποτελεί μία ερμηνευτική διάταξη σχετικά με την αληθή έννοια του υπό κρίση άρθρου και η οποία αναφέρει πως: «Κατά την αληθή έννοια του άρθρου 83 του ν. 4790/2021 (Α’ 48), ως ημερομηνία λήξης της επιβολής του μέτρου της προσωρινής αναστολής της λειτουργίας των πολιτικών δικαστηρίων της χώρας για τον υπολογισμό των νόμιμων και δικαστικών προθεσμιών, λογίζεται η ημερομηνία άρσης της αναστολής των προθεσμιών, η οποία επήλθε με τη λήξη ισχύος της υπό στοιχεία Δ1α/Γ.Π.οικ.18877/26.3.2021 Κ.Υ.Α.».
Γνωμοδότηση 13/2021: Σε αυτήν τη γνωμοδότηση, την οποία επιμελήθηκε επίσης ο κ. Δημήτριος Παπαγεωργίου, Αντεισαγγελέας Αρείου Πάγου, απαντάται σε σχετικό ερώτημα του Προέδρου του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης εαν η χορήγηση αντιγράφων πρακτικών των συνεδριάσεων του ΕΣΡ προς τους ενδιαφερομένους, κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας κατά το άρθρο 25§4 στοιχ. β Κ.Ο.Δ.Κ.Δ.Λ. είναι νομικώς υποχρεωτική. Εκκινώντας τη νομική σκέψη του από τη συνταγματική κατοχύρωση του σχετικού δικαιώματος και την συμπλήρωση του εκ των διατάξεων του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, φτάνει στο περιεχόμενο του υπό γνωμοδότηση άρθρου, 25§4 του Κ.Ο.Δ.Κ.Δ.Λ. το οποίο ορίζει πως ο εισαγγελέας πρωτοδικών: β) δικαιούται να παραγγέλλει στις υπηρεσίες του δημοσίου, των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, των οργανισμών κοινής ωφέλειας και όλων γενικά των επιχειρήσεων του δημόσιου τομέα, να παραδώσουν έγγραφα ή να χορηγήσουν αντίγραφά τους, όταν το ζητήσουν νομικά ή φυσικά πρόσωπα που έχουν δικαίωμα ή έννομο συμφέρον, εκτός αν πρόκειται για έγγραφα από αυτά που αναφέρονται στο άρθρο 261 του Κ.Π.Δ. Αναγνωρίζοντας τη σημασία αυτής της διάταξης, η οποία έχει αποβεί αποτελεσματική επί του πρακτέου προκειμένου για ταχεία προστασία του πολίτη για την ικανοποίηση του δικαιώματός του στην πρόσβαση σε διοικητικά έγγραφα δίχως τη καθυστέρηση που αποτελεί σύνηθες σημείο προστριβών μεταξύ Διοίκησης και διοικουμένου, δεν παραλείπει να επισημάνει και την ταυτόχρονη προβληματική της, που όπως αναφέρεται στην περίπτωση αυτή ο παραγγέλων εισαγγελέας λειτουργεί ως ένα «αυτόφωρο διοικητικό δικαστήριο». Εν συνεχεία, προκειμένου να προσπελαστεί η προβληματική αυτή, αναφέρονται οι 5 προϋποθέσεις τηρουμένων των οποίων ο εισαγγελέας πρωτοδικών θα πρέπει να ενεργεί υπό την εξεταζόμενη διάταξη του Κ.Ο.Δ.Κ.Δ.Λ. Τέλος, αναφέροντας κάποιες νομοθετικές ρυθμίσεις υπό τις οποίες το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης λειτουργεί ως Ανεξάρτητη Αρχή με συνταγματικό έρεισμα -επισημαίνοντας ειδικά εκείνες που αφορούν τις συνεδριάσεις της Ολομελείας, το πλήρες και αιτιολογημένο των αποφάσεών και το μη μυστικό τους χαρακτήρα- η γνωμοδότηση καταλήγει στο ότι «υφίσταται νόμιμη υποχρέωση να χορηγείται αντίγραφο των καθαρογραμμένων (αναλυτικών) πρακτικών, […] καθώς η ικανοποίηση του δικαιώματος του αιτούντος πολίτη αφορά έγγραφο που έχει τελειωθεί κι όχι πρόχειρα πρακτικά του γραμματέως». Κλείνοντας, η γνωμοδότηση παροτρύνει στην υιοθέτηση αυτής της κατευθύνσεως κι όχι της μέχρι τώρα ακολουθούμενης.
Από αυτές τις γνωμοδοτήσεις, διαφαίνεται συλλήβδην ο πολύπλευρος ρόλος του εισαγγελικού θεσμού, ο οποίος δεν περιορίζεται μόνο σε ενέργειες και πράξεις επί ποινικών δικονομικών διαδικασιών. Η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου μεριμνά επίσης, υπό το πρίσμα της δικής της θέασης των νομικών ζητημάτων να διασαφηνίζει ερωτήματα και να προσδίδει -όπου της επιτρέπει ο αυτοπεριορισμός της- τη δική της κρίση επί καίριων ζητημάτων λειτουργικών ή θεωρητικών που απασχολούν το νομικό κόσμο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
