Της Μαρίας-Ειρήνης Τζαμάκου,
Πόσα χρήματα παίρνουν οι παίκτες του “Survivor”; Ίσως μια συχνή απορία, η οποία γίνεται αντικείμενο συζήτησης και αναζήτησης από πολλούς ανθρώπους. Αλλά, φυσικά, η συζήτηση δεν σταματάει μόνο στο “Survivor”. Επεκτείνεται και στα υπόλοιπα ριάλιτι, ελληνικά ή ξένα, τα οποία φθάνουν την τηλεθέαση «στο κόκκινο» και αιχμαλωτίζουν την προσοχή και το ενδιαφέρον του κοινού. Συνήθως, πρόκειται για ριάλιτι που έχουν σταθερή θέση στο τηλεκοντρόλ μας και αποτελούν διέξοδο από τη ρουτίνα και την κούραση της καθημερινότητας. Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι λίγοι όσοι αναρωτιούνται για τους μισθούς αυτών των παικτών, οι οποίοι είναι κατά κύριο λόγο υψηλότεροι από του μέσου εργαζομένου. Σε τι οφείλεται αυτό; Προκαλεί αυτό το γεγονός σύγχυση στον πληθυσμό και γιατί;
Για να ξεκινήσουμε, ο μισθός αποτελεί την αμοιβή όσων προσφέρουν εργασία και αποτελεί το στοιχείο που εξασφαλίζει στον άνθρωπο τον βιοπορισμό του. Το σημαντικότερο είναι, σίγουρα, ότι πρέπει, μέσω του μισθού, το κάθε άτομο να μπορέσει να αποκομίσει τα προς το ζην, αλλά ταυτόχρονα να παρέχει σε εκείνον και την οικογένειά του μια καλή ποιότητα ζωής. Διάφορες αντιρρήσεις μπορούν να προκύψουν ως προς το ζήτημα της ποιότητας ζωής, διότι ο κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικές απαιτήσεις από τον εαυτό του, διαφορετικές επιδιώξεις και διαφορετικές ανάγκες να καλύψει. Το γεγονός αυτό οδηγεί σε ρήξη σχετικά με τον μισθό που προσπαθεί να αποκομίσει ο καθένας μας. Ας μιλήσουμε, όμως, σε μια αντικειμενική βάση, αφήνοντας στο περιθώριο -για τώρα- τον απαιτούμενο μισθό βάσει υποκειμενικών κριτηρίων.
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της Eurostat, ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα το 2010 κυμαινόταν στα 913 ευρώ/μήνα, ο οποίος το 2016 μειώθηκε στα 800 ευρώ/μήνα, ενώ το 2020 σημείωσε επιπλέον πτώση, φθάνοντας τα 750 ευρώ/μήνα. Τα στοιχεία αυτά μας βοηθούν να κατανοήσουμε το γεγονός ότι ο μισθός ενός μέσου εργαζομένου κυμαίνεται σε αυτό το πλαίσιο. Περίπου στην ίδια κλίμακα κυμαίνονται και τα στοιχεία για αρκετές χώρες, όπως φαίνεται από το παρακάτω διάγραμμα. Δεν βλέπουμε, όμως, το ίδιο από τον χώρο της τηλεόρασης, εκεί όπου οι μισθοί αγγίζουν πολύ υψηλά επίπεδα. Το βασικότερο, ωστόσο, ζήτημα είναι να εξετάσουμε την προσφορά του κάθε ανθρώπου στο κοινωνικό σύνολο και το κατά πόσο αυτή ανταμείβεται δίκαια ανάλογα, φυσικά, με τις υπηρεσίες και τα προσόντα του.
Στο σημείο αυτό, λοιπόν, ανέρχεται η προβληματική των ριάλιτι. Τα στατιστικά εκεί ανεβαίνουν κατά πολύ. Βλέπουμε, λοιπόν, παίκτες να αμείβονται με χιλιάδες ευρώ για την παρουσία τους σε ένα τηλεπαιχνίδι και φυσικά, σε περίπτωση που αναδειχθούν νικητές, τους περιμένουν κι άλλα χρήματα ή υλικά αγαθά ως έπαθλο. Η τόσο μεγάλη απόκλιση μεταξύ αυτών των μισθών και των παραπάνω γεννά προβληματισμούς.
Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι και οι δύο προέρχονται από κάποια ανθρώπινη προσπάθεια, διαφορετική σε κάθε περίπτωση, όμως δεν μπορούμε να παραβλέψουμε την κοινωνική αδικία. Ο κυριότερος λόγος αυτής της αδικίας είναι ότι τα τηλεπαιχνίδια στην πλειονότητά τους δεν απαιτούν ιδιαίτερα προσόντα, σπουδές, ενασχόληση, κόπο, ταλέντο. Η μεγαλύτερη απόδειξη αυτού του γεγονότος είναι ότι στελεχώνονται από άτομα με εντελώς διαφορετικό πνευματικό και σωματικό υπόβαθρο. Μάλιστα, τις περισσότερες φορές επιλέγουν το εκάστοτε ριάλιτι ως διέξοδο σε μια κατάσταση οικονομικής δυσπραγίας, προκειμένου να αποκτήσουν χρήματα εύκολα, χωρίς να χρειάζεται να έχουν ασχοληθεί προηγουμένως με το συγκεκριμένο επάγγελμα. Δεν απαιτείται προϋπηρεσία, ιδιαίτερες γνώσεις και ποικιλία προσόντων. Το αντίθετο συμβαίνει στον στίβο εργασίας. Οι εργοδότες επιλέγουν ανάμεσα σε πολλά βιογραφικά το άτομο που πληροί τις περισσότερες προδιαγραφές, που έχει όρεξη και θέληση να εργαστεί και δύναμη, προκειμένου να ανταπεξέλθει ακόμη και σε πιεστικές καταστάσεις. Στα ριάλιτι, από την άλλη, η επιλογή γίνεται με βάση τη διασημότητα του καθενός, το πόσο αρεστός είναι στο κοινό, ώστε να αξιολογηθούν και τα νούμερα τηλεθέασης, που μπορεί να πετύχει. Το γεγονός αυτό φαίνεται να υποτιμά ανθρώπους που έχουν κοπιάσει, για να φθάσουν σε μια υψηλόβαθμη θέση, αλλά και πάλι δεν απολαμβάνουν τόσα χρήματα.
Τα κριτήρια είναι εντελώς διαφορετικά, όπως άλλωστε και οι ανταμοιβές. Σε έναν δίκαιο για όλους κόσμο, οι απολαβές θα ήταν συνάρτηση των εφοδίων του καθενός. Δεν πρέπει, όμως, να σταματήσουμε να αναζητούμε το καλύτερο για τον εαυτό μας και να ακολουθούμε μια συνεχή διαδικασία εκμάθησης. Έτσι, θα βελτιώσουμε τα προσόντα μας και ως εκ τούτου θα είμαστε πιο «ανταγωνιστικοί» στον χώρο εργασίας. Πάντως, όσα κι αν βλέπουμε να συμβαίνουν, τα οποία μας κάνουν να νιώθουμε αδικημένοι, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η αξία του ανθρώπου δεν μπορεί να υπολογιστεί με αριθμούς.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Στατιστική ανάλυση μισθοδοσίας της Ελλάδας (Statistical Analysis of payroll in Greece, εργασία της Στέφα Ευαγγελίας), okeanis.lib.puas.gr, διαθέσιμο εδώ
