Της Μαρίας Μπότη,
Αναμφίβολα, οτιδήποτε θεωρείται πρωτοπόρο, καινοτόμο, διαφορετικό συχνά σχολιάζεται, «σκαρφαλώνοντας» στην κορυφή του διαδικτυακού κόσμου τόσο μέσα από άρθρα όσο και από τις αντιδράσεις που εκφράζονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αναμφισβήτητα, η μόδα είναι ένας χώρος όπου συχνά εκφράζονται πρωτοποριακές και ενδεχομένως εκκεντρικές προσεγγίσεις, οι οποίες στοχεύουν στην εξέλιξη της αισθητικής, αλλά ταυτόχρονα πολλές φορές προσεγγίζουν και κοινωνικά ζητήματα. Αυτό συνέβη και πριν από λίγες μέρες, όταν ο μεγάλος ιταλικός οίκος Valentino δημοσίευσε στο Instagram μια φωτογραφία από τη νέα του καμπάνια, όπου ο 28χρονος φωτογράφος και μοντέλο Michael Bailey-Gates εμφανίζεται γυμνός να ποζάρει με μια τσάντα από τη νέα συλλογή, με τη λεζάντα: «Η ελευθερία της έκφρασης και η εκτίμηση της μοναδικότητας σηματοδοτούν τη νέα καμπάνια του οίκου» (“A freedom of expression and an appreciation for the boundlessness of individuality marks the new campaign”).
Η συγκεκριμένη φωτογραφία προκάλεσε μία θύελλα αντιδράσεων και σχολίων -ως επί το πλείστον αρνητικών-, συγκεντρώνοντας έως σήμερα πάνω από 13.000 σχόλια. Είναι η πρώτη φορά από την ίδρυσή του, το 1960, που ο πολυτελής οίκος βρέθηκε αντιμέτωπος με αυτή την απύθμενη κριτική και απέχθεια τόσο απέναντί του όσο και απέναντι στο εικονιζόμενο πρόσωπο. Αιτία φαίνεται πως είναι η ανατρεπτική επιλογή του κόνσεπτ, το οποίο τάσσεται ανοιχτά υπέρ της αποδοχής της διαφορετικότητας και καταργεί τα όρια του φύλου. Όπως ήταν λογικό, η απάντηση του Οίκου Valentino προς τους επικριτές δεν άργησε να έρθει. Ο creative director, Pierpaolo Piccioli, με μία ανάρτηση στον προσωπικό του λογαριασμό στο Instagram, εξήγησε ότι η ομορφιά είναι η αντανάκλαση των αξιών που πρεσβεύει ο καθένας. Ο ίδιος επιθυμεί το όραμά του να αντικατοπτρίζει τις αλλαγές στις κοινωνίες και να ανταποκρίνεται στα κελεύσματα της εκάστοτε εποχής και συνέχισε, λέγοντας ότι το μίσος δεν είναι έκφραση, αλλά αντίδραση στον φόβο, ο οποίος μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε βία. Περήφανος που το έργο και η καμπάνια του έγινε η «φωνή» ενάντια σε κάθε μορφή ρατσισμού, βίας, μίσους και διακρίσεων, δήλωσε έτοιμος να αντιμετωπίσει κάθε επίθεση και δυσκολία στο όνομα της ελευθερίας, της αγάπης, της ανοχής και της ανάπτυξης. Ωστόσο, ένα μήνυμα τόσο ελπιδοφόρο και αισιόδοξο είναι ικανό να καταστείλει όλο αυτό το κλίμα άρνησης που δημιουργήθηκε;
Ίσως, πολλοί άνθρωποι να μην είναι συνηθισμένοι σε τέτοιου είδους ιδέες και αντιλήψεις, οι οποίες αγωνίζονται να καταρρίψουν τα όρια των φύλων και προτάσσουν την ισότητα. Άλλωστε, δεν είναι η πρώτη φορά που έρχεται στο προσκήνιο το ζήτημα των έμφυλων διακρίσεων και τα δικαιώματα που έχει ο καθένας. Συντηρητικές απόψεις διατυπώθηκαν σε έναν «καταρράκτη» σχολίων που στηλιτεύει την εικόνα ενός άνδρα να κρατά μία τσάντα, την οποία η κοινωνία θεωρεί ως «γυναικείο αξεσουάρ». Σε μία εποχή που φαινομενικά προάγει την αποδοχή της διαφορετικότητας και την υιοθέτηση μιας πιο «ανοιχτής» νοοτροπίας, τέτοιου είδους γεγονότα αποδεικνύουν ότι στην πράξη αλλάζουν πολλά. Έτσι είναι πολλοί άνθρωποι˙ θέλουν να δείχνουν δεκτικοί, όμως οτιδήποτε ξεφεύγει από τα όρια του -εν τέλει- «στενού» μυαλού τους κατακρίνεται, σχολιάζεται και φυσικά απορρίπτεται. Ακόμα και εν έτει 2021, η εικόνα ενός ανθρώπου που δεν εναρμονίζεται με τις νόρμες της κοινωνίας στοχοποιείται και γίνεται η «σπίθα» αντιπαράθεσης σε πολλές συζητήσεις.
Ωστόσο, η «γυμνή» αλήθεια δεν φανερώνεται τελικά στη φωτογραφία της εν λόγω καμπάνιας, αλλά στα χιλιάδες σχόλια μίσους και στις άπειρες σκέψεις αποστροφής που δημιουργήθηκαν σε πολλούς. Μήπως η οπτική απεικόνιση της «αλήθειας» του καθενός τροφοδοτεί την επιθυμία του μέσου ανθρώπου να σχολιάζει την αυθεντικότητα των γύρω του; Φυσικά και ναι, καθώς η φωτογραφία του Michael Bailey-Gates, αν και είχε διττό σκοπό, την προώθηση του προϊόντος και ταυτόχρονα την κατάρριψη οποιουδήποτε έμφυλου ορίου, τελικά κατάφερε να συγκεντρώσει την προσοχή κυρίως για τη ρηξικέλευθη οπτική του. Δακτυλοδεικτούμενοι άνθρωποι, κακεντρεχή σχόλια και «θορυβώδεις» ψίθυροι δυστυχώς εξακολουθούν καθημερινά να κερδίζουν έδαφος σε μία κοινωνία που τείνει να προχωράει… προς τα πίσω!
Η μόδα αποτελεί μια μορφή τέχνης και, όπως συμβαίνει σε κάθε τέχνη, δεν υπάρχουν όρια. Η δημιουργικότητα και η πρωτοτυπία ανακαλύπτουν νέα μονοπάτια, τα οποία συχνά αποδοκιμάζονται. Οι απεικονίσεις του ανδρισμού και της θηλυκότητας στη σύγχρονη βιομηχανία της μόδας αλλάζουν συνεχώς. Καθώς ο ορισμός του φύλου μετατοπίζεται προς μια πιο φιλελεύθερη άποψη και η έννοια της ομορφιάς μεταβάλλεται, αρκετές διαφημιστικές καμπάνιες διεθνών οίκων μόδας -όπως και του οίκου Valentino- επιλέγουν να ενσωματώσουν στη φιλοσοφία τους μία πιο ελεύθερη οπτική, χωρίς περιορισμούς και όρια, μόνο με αγάπη. Μία «επανάσταση» που αμφισβητεί τα καθιερωμένα στερεότυπα του φύλου, ανοίγοντας έτσι νέους ορίζοντες στον χώρο της μόδας, αλλά και γενικότερα σε όλους τους τομείς της ζωής μας. Ως αποτέλεσμα, πολλοί σχεδιαστές γίνονται υποστηρικτές του κινήματος “Gender Νeutral Fashion” («Άφυλη Μόδα-Φυλολυγισμός»), καθώς κύριο χαρακτηριστικό αποτελεί η έκφραση χωρίς περιορισμούς ελευθερίας και η αποδέσμευση από στερεότυπα, προκαταλήψεις, κοινωνικές νόρμες και κατηγορικές σκέψεις.
Ανέκαθεν πολύς κόσμος ένιωθε μεγαλύτερη ασφάλεια σε έναν προκαθορισμένο κόσμο με ταμπέλες. Κάθε βήμα που τους αποπροσανατολίζει από την πορεία τους και τη συντηρητική σκέψη αντιμετωπίζεται με καχυποψία. Έτσι γίνεται και τώρα που η μόδα προσπαθεί να «σβήσει» τις διαχωριστικές γραμμές και να τονίσει πως τόσο ένα σακάκι όσο και μία τσάντα μπορούν να φορεθούν από όλους, ανεξαρτήτως φύλου ή σεξουαλικού προσδιορισμού. Ωστόσο, η ελεύθερη έκφραση μίας εκκεντρικής εικόνας σε μία κοινωνία με ταμπέλες είναι δύσκολο να επιβιώσει και να γίνεται πάντα αρεστή.
Μία καμπάνια μόδας στάθηκε, λοιπόν, αρκετή για να αποδείξει ότι η μη αποδοχή της διαφορετικότητας εξακολουθεί να μαστίζει την κοινωνία μας. Το μίσος και ο ρατσισμός συνάντησαν την επιλογή του αναγνωρισμένου οίκου Valentino να κάνει συνώνυμό του την ελευθερία έκφρασης και τη μοναδικότητα. Μία προσπάθεια να ξεφύγει από τις αυστηρές νόρμες της κοινωνίας φανέρωσε τις ανασφάλειες, τις σκέψεις και τα προβλήματα που συχνά μας κυριεύουν. Ωστόσο, οι εποχές αλλάζουν και κάτι που στο παρελθόν φάνταζε αδιανόητο τώρα είναι απολύτως λογικό. Ο καθένας έχει δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης στο ντύσιμο, στις ιδέες, στον τρόπο ζωής. Εφόσον είναι κομμάτι της προσωπικότητάς του και δεν επηρεάζει τους γύρω του, δεν υπάρχει λόγος να σχολιάζεται αρνητικά και να χλευάζεται. Όσο διαιωνίζονται αρνητικές σκέψεις και προκαταλήψεις τόσο περισσότερο απομακρύνεται η ιδέα της αποδοχής. Και είναι μία ιδέα όμορφη, γεμάτη αγάπη. Ευτυχώς υπάρχουν και αρκετά σχόλια ενθαρρυντικά, υποστηρικτικά, που «ξεχειλίζουν» ελπίδα.
Η εικόνα του Michael Bailey-Gates για κάποιους ήταν απωθητική, για άλλους όμως αποτέλεσε έμπνευση και ειλικρίνεια. Δεν θα σταθώ στη φωτογραφία, γιατί ο σκοπός της ήταν η προώθηση ενός προϊόντος. Θα σταθώ, όμως, σε όλες τις σκέψεις που δημιούργησε και θα αναρωτηθώ… Θα αλλάξει, άραγε, κάποτε αυτός ο κόσμος;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Χιλιάδες σχόλια μίσους για τη νέα καμπάνια του οίκου Valentino, lifo.gr, διαθέσιμο εδώ
- Gender neutral fashion: η πιο περιζήτητη μόδα για το 2021 – ανεξαρτήτως φύλου, myidee.gr, διαθέσιμο εδώ
