Της Σοφίας Πεχλιβανίδου,
Δύσκολα μπορεί να προσδιορίσει κανείς με ακρίβεια τι είναι ένα μάθημα ζωής. Είναι συλλογή εμπειριών από ανθρώπους και καταστάσεις; Είναι οι ψυχολογικές μας διακυμάνσεις και ο τρόπος που τις διαχειριζόμαστε; Είναι οι άσχημες συμπεριφορές που μας δίνουν μαθήματα ζωής; Είναι τα πρότυπα που αποκτούμε, όσο μεγαλώνουμε; Θα μπορούσαν να είναι μαθήματα ζωής τα μαθήματα που διδασκόμαστε στο σχολείο; Ίσως οι έρωτες και οι ερωτικές απογοητεύσεις είναι μαθήματα ζωής, ίσως και όλα αυτά μαζί, ίσως και τίποτα από όλα αυτά. Και αν εντοπίσει κάποιος ένα μάθημα ζωής, το συνειδητοποιήσει, το αξιολογήσει και θελήσει να το εκφράσει, με ποιον τρόπο το κάνει; Στ’ αλήθεια, πώς μπορείς να μοιραστείς ένα μάθημα ζωής έτσι ώστε να είναι περιεκτικό το «μοίρασμα», να γίνει κατανοητό, να γίνει αποδεκτό και τελικά να γίνει βίωμα κοινό και με άλλους ανθρώπους που το έχουν συνειδητοποιήσει αντίστοιχα;
Στις 29 Μαρτίου 2021 ο Πάνος Βλάχος μάλλον βρήκε έναν ευφάνταστο, δημιουργικό και -κατ’ εμέ- αποτελεσματικό τρόπο να το κάνει με το νέο άλμπουμ του, τον τρίτο προσωπικό του δίσκο, με τίτλο «Μαθήματα ζωής», το οποίο περιλαμβάνει εννέα τραγούδια σε στίχους, μουσική και ερμηνεία του ίδιου – πλην τριών τραγουδιών στα οποία τη μουσική συνυπογράφει μαζί με τον Κώστα Παρίσση και ένα ακόμη που ερμηνεύει μαζί με την ηθοποιό Ιωάννα Λέκκα. Στις 23 Μαρτίου κυκλοφόρησε το τραγούδι που ονοματοδοτεί ολόκληρο τον δίσκο, τα «Μαθήματα ζωής», το οποίο πραγματικά αποτελεί έναν γλαφυρό και άκρως ειρωνικό «ύμνο» στη σύγχρονη Ελλάδα, στους στίχους του οποίου σίγουρα ο καθένας θα βρει έστω μια φράση που θα χαρακτηρίζει την πραγματικότητα που βιώνει σήμερα. Κάθε τραγούδι του συγκεκριμένου δίσκου εκφράζει έναν προβληματισμό του καλλιτέχνη, την άποψή του για προβληματικές συμπεριφορές, για συνήθειες που πρέπει να αλλάξουν -αλλά ποιος θέλει στ’ αλήθεια να αλλάξει κάτι που έχει συνηθίσει ως «σωστό» κι ας ξέρει πόσο λάθος είναι στην πράξη;-, για τοξικές συμπεριφορές και τοξικούς ανθρώπους που ασχολούνται με το «τι θα πει ο κόσμος;», για τις φαινομενικές τελειότητες που μας επιβάλλονται από την κοινωνία και κάθε τι στρεβλό που όλοι μας λίγο πολύ βλέπουμε αλλά ταυτόχρονα όλοι μας δυσκολευόμαστε να παραδεχτούμε, να αλλάξουμε ή να αποβάλλουμε.
Τα τραγούδια που ξεχώρισα εγώ -παρότι κάθε κομμάτι του δίσκου αποτελεί μια ξεχωριστή προσθήκη σε αυτό που παρουσιάζει ο Πάνος Βλάχος στον πιο «ειλικρινή» δίσκο του μέχρι τώρα- είναι τρία και είναι τα «Μαθήματα ζωής», «Κάτι να μη λερώνει» και «Εντέλεια». Είναι τραγούδια με τα οποία εγώ ταυτίστηκα, καθώς στους στίχους τους βρήκα σκέψεις και συναισθήματα που είχα και έχω για τον κόσμο, για τους ανθρώπους, για τους έρωτες, για τη συναισθηματική αναπηρία στην οποία έχει περιέλθει η γενιά μου, για την ανοχή στη βία και την πατριαρχία, για το αφήγημα ότι δεν υπάρχει καλύτερη χώρα από την Ελλάδα και καλύτερη θρησκεία από την Ορθοδοξία, εθελοτυφλώντας για όλα τα στραβά, ανάποδα, στρεβλά, ρατσιστικά και δύσμορφα ζητήματα που κουβαλά πίσω της αυτή η άποψη. Η αναζήτηση μιας επίπλαστης τελειότητας, επίσης, την οποία θίγει ενδελεχώς στα τραγούδια του δίσκου του ο καλλιτέχνης, είναι ίσως η πηγή του κακού για πολλά από τα συμπλέγματα των ανθρώπων γύρω μας, συμπλέγματα που αφήνονται άλυτα, γιατί το να παραδεχτείς στον εαυτό σου ότι είσαι ατελής είναι ενδεχομένως μια σκληρή αλήθεια, με την οποία, όταν την κοιτάς κατάματα, τρομάζεις και προτιμάς να λες πάλι ψέματα στον εαυτό σου, θεωρώντας ότι μπορεί να «φταίει η χρονιά», ενώ στην πράξη «φταίει η δική μου γενιά που ολοένα απορεί πώς μπορεί να χαρεί».
Ο Πάνος Βλάχος, τελικά, δίνει «μαθήματα ζωής» αναφερόμενος στο σύγχρονο «Λάιφσταϊλ» και την «Αριστοκρατία», εκεί όπου οι άνθρωποι αναζητούν επίμονα «Κάτι να μη λερώνει» και είτε το βρουν είτε όχι «πάλι ψέματα θα πουν», γιατί «είναι άτιμα τα χρόνια μες τα κυριλέ σαλόνια να μην ξέρεις πια τι κάνεις, αν κερδίζεις ή αν χάνεις (να ρωτάν αυτός τι κάνει; άμα ζει ή έχει πεθάνει)» και στα άτιμα χρόνια του σήμερα ο καθένας αναζητά την προσωπική του «εντέλεια» είτε βρίσκεται στην Καλαμάτα είτε στην Αμερική, είτε είναι βίγκαν παπάς, είτε ακτιβίστρια σαν την «Τζέην», είτε είναι διανοούμενος που θέλει να εφαρμόσει τις ιδέες του. Το ερώτημα που θα μένει πάντα και που -κατά την προσωπική μου άποψη- νοηματοδοτεί την προσπάθεια του καλλιτέχνη να αναδείξει όλα αυτά τα ζητήματα είναι: «Με τόσο φως γιατί δεν φεύγει η μαυρίλα;». Σε αυτό το ερώτημα συμπυκνώνεται με απόλυτη ευστοχία η αλήθεια της Ελλάδας -ίσως και ολόκληρου του κόσμου και της ανθρώπινης συμπεριφοράς-, γιατί όλοι θέλουμε να αλλάξουμε τον κόσμο, αρκεί να μην αλλάξουμε τον εαυτό μας («Ε, ας αλλάξει ο κόσμος!»), όλοι μας θέλουμε λίγη από τη λάμψη του «Λάιφσταϊλ», αν και τελικά συνειδητοποιούμε τη φαυλότητα αυτής της ματαιοδοξίας που κρύβεται εκεί.
Αφιερώστε λίγο χρόνο -έχουμε, άλλωστε, αρκετό εν μέσω καραντίνας- για να ακούσετε το άλμπουμ, να προβληματιστείτε κι εσείς, να σκεφτείτε τον εαυτό σας απέναντι σε όσα θίγει ο Πάνος Βλάχος, διότι, όσο άβολο κι αν αποβεί, αξίζει τον κόπο! Άλλωστε, οι ταλαντούχοι άνθρωποι, οι καλλιτέχνες που έχουν το θάρρος, το χάρισμα και τη διάθεση να μοιραστούν την προσωπική τους «ατέλεια» είναι εκείνοι που έχουν κάτι να προσθέσουν στην ατέλεια του καθενός μας, που μπορεί να μας «ξεβολεύει» αλλά μας φέρνει πιο κοντά στην αλήθεια του εαυτού μας. Και αν είναι προνόμιο των καλλιτεχνών αυτό, είναι σίγουρα ένας τρόπος να μας δώσουν το πολυπόθητο «μάθημα ζωής» που ψάχνει η γενιά μας για να γίνει καλύτερη, βλέποντας κατάματα όσα αρνείται να δει και τα κρύβει κάτω από το υπαρξιακό της χαλί.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
