Του Χρήστου Παπαδόπουλου,
Η Αιθιοπία, η κατά σειρά δεύτερη πολυπληθέστερη χώρα της Αφρικής, τα τελευταία έτη χαρακτηριζόταν από επιφανής σταθερότητα και ένα ραγδαία αυξανόμενο ΑΕΠ. Με την κατανομή του πλούτου να θυμίζει έντονα αυτή των σκανδιναβικών χωρών, κανείς θα περίμενε κι ένα ανάλογο βιοτικό επίπεδο. Στον αντικατοπτρισμό της Αιθιοπίας, όμως, εμφανίζεται μία πολύ φτωχή χώρα, με την συντριπτική πλειοψηφία του εργατικού δυναμικού της να βρίσκει επαγγελματική αποκατάσταση στον τομέα της αγροδιατροφής. Τους τελευταίους μήνες, ωστόσο, βρίσκεται στη δίνη του εμφυλίου πολέμου, γεγονός παράδοξο λαμβάνοντας υπόψιν την προ τριών ετών βράβευση του Πρωθυπουργού της, Abiy Ahmed, με Νόμπελ Ειρήνης, για άλλα του κατορθώματα. Έναυσμα πυρός για την εξέγερση του περιφερειακού κόμματος του Tigray, Tigray People’s Liberation Front (TPLF), εναντίον της κυβερνήσεως αποτέλεσε η αναβολή των εκλογών λόγω του κορωνοϊού τον Σεπτέμβριο του 2020.
Η απόφαση αναβολής των εκλογών βρήκε αντίθετες τις αντιπολιτευτικές ομάδες, παρόλο που ως αιτιολογία προτάθηκε η προστασία της δημόσιας υγείας. Αυτό δικαιολογείται από το γεγονός ότι βάσει Συντάγματος απαγορεύεται ρητώς η παράταση της πενταετούς θητείας της κυβερνήσεως, καθώς δεν υπάρχει ρήτρα που αναφέρεται σε περιπτώσεις εθνικής ασφάλειας. Μάλιστα, όταν η αναβολή των εκλογών προτάσσεται μόνον από το κυβερνών κόμμα, δίχως την υποστήριξη κανενός αντιπολιτευτικού συνασπισμού, τότε γίνεται αντιληπτό πως ο απώτερος σκοπός είναι η αποκόμιση ιδίων οφελών μέσω της εξουσίας. Έκτοτε, επικρατεί αέναο χάος στο εσωτερικό της Αιθιοπίας, με τις μεγαλύτερες εντάσεις να σημειώνονται στην επαρχία του Tigray.
Κατόπιν πιέσεων τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και από την παγκόσμια υπερδύναμη, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Δεκέμβριο του 2020 η Εθνική Επιτροπή Εκλογών της Αιθιοπίας ανακοίνωσε ότι οι εκλογές θα διεξαχθούν την 5η Ιουνίου του 2021, χωρίς αυτό να καθησυχάζει τους επαναστάτες. Νέα στοιχεία αποτυπώνουν τη φρίκη που επικρατεί στην περιοχή του Tigray, προερχόμενη και από τις δύο μεριές. Στην πόλη Mai Kadra πολιτοφύλακες του TPLF δολοφόνησαν με αυτοσχέδια όπλα (μαχαίρια και ματσέτες) τουλάχιστον 700 αμάχους που ανήκαν στις φυλές των Amharian και των Welkait, οι οποίες υποστηρίζουν την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Αντίστοιχα, λίγο καιρό μετά, οι στρατιωτικές δυνάμεις τις χώρας καθώς και ομάδες πολιτοφυλακών της περιφέρειας Amhara, δολοφόνησαν 92 μέλη της εθνοτικής ομάδας Tigray. Μία ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Γάνδης έχει καταγράψει πάνω από 150 σφαγές στη χώρα. Πολλοί κατηγορούν την κυβέρνηση για εγκλήματα πολέμου με την Ύπατη Αρμοστή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα να δεσμεύεται να ερευνήσει την υπόθεση. Σύμφωνα με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, το 70% των δομών υγείας έχουν λεηλατηθεί και 2.5 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν χάση την πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες και παροχές τους τελευταίους πέντε μήνες. Επιπλέον, 450.000 πρόσφυγες έχουν καταφύγει σε γειτονικές χώρες.
Παράλληλα, ο Πρωθυπουργός Abiy Ahmed παραδέχτηκε ότι στο έργο του αιθιοπικού στρατού συνδράμουν δυνάμεις από την όμορη Ερυθραία, με την οποία η Αιθιοπία βρισκόταν σε πόλεμο μέχρι το 2018. Ακόμη, η κυβέρνηση έχει ξεκινήσει επαφές με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Παγκόσμια Τράπεζα για τη δημιουργία πλάνου οικονομικής διάσωσης της χώρας (bailout). Τα εσωτερικά προβλήματα, όμως, της Αιθιοπίας επηρεάζουν αρκετά και άλλες χώρες της Αφρικής και όχι μόνο. Τον προηγούμενο μήνα ο Joe Biden έστειλε μία ειδική αποστολή στην Addis Ababa, μετά από δηλώσεις του στις οποίες εξέφρασε «σοβαρές ανησυχίες» σχετικά με το θέμα. Σημειώνεται ότι η Αιθιοπία αποτελεί στρατηγικό συνεργάτη τόσο της Κίνας όσο και των Ηνωμένων Πολιτειών. Μέσα σε όλα αυτά, ο Πρόεδρος Abdel Fattah el-Sisi της Αιγύπτου θύμισε με δηλώσεις του ότι δεν θα επιτρέψει να πληγεί η χώρα του από τη δημιουργία του γιγαντιαίου υδροηλεκτρικού φράγματος στην Αιθιοπία, το οποίο και αναμένεται να μειώσει την στάθμη του ποταμού Νείλου. Επιπρόσθετα, ο Sisi δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο ένοπλης σύρραξης.
Το μέλλον φαντάζει δυσοίωνο και ζοφερό, με τον εμφύλιο πόλεμο και την πανδημία του κορωνοϊού να μαίνονται. Η διεξαγωγή ελεύθερων και δίκαιων εκλογών αποτελεί μονόδρομος στην περίπτωση του αφρικανικού κράτους. Άλλωστε, μία καταστρατήγηση των δικαιωμάτων των ανθρώπων στους δύσκολους καιρούς της πανδημίας μόνο αρνητικά αποτελέσματα μπορεί να επιφέρει. Κι αν κρίνει κανείς την κατάσταση στη Μαύρη Ήπειρο, όπου ο αυταρχισμός ευδοκιμεί λόγω των υπαρχουσών συνθηκών, δυστυχώς γίνεται αντιληπτό πως δε διαφαίνεται φως στον ορίζοντα για την Αιθιοπία. Το μόνο βέβαιο είναι ότι οι επόμενες εβδομάδες, καθώς και οι συναντήσεις με το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα, θα είναι κρίσιμες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ethiopia, The World Factbook, διαθέσιμο εδώ
- Ethiopia’s Perilous Propaganda War, Foreign Affairs, διαθέσιμο εδώ
- The World Bank should not fund Ethiopia’s war in Tigray, Financial Times, διαθέσιμο εδώ
- Ethiopia: war in Tigray threatens to end Abiy’s dream of unity, Financial Times, διαθέσιμο εδώ
- Ethiopia: ‘The June 2021 election is between democratic life and death’, Civicus, διαθέσιμο εδώ
- Ethiopia: Amidst hostilities in Tigray, humanitarian situation remains ‘dire’, UN News, διαθέσιμο εδώ
