Της Ελένης Μουνδούρη,
Η μαγεία ενός μουσείου κρύβεται στην ικανότητά του να ταξιδέψει τον επισκέπτη σε μια διαφορετική εποχή, σε μια άλλη κουλτούρα, σε έναν νέο κόσμο. Πάντα με γνώμονα τη θεματική του, καθώς και τα συναισθήματα που επιδιώκει να μεταδώσει σχετικά με το περιεχόμενο το οποίο παρουσιάζει, ένα μουσείο σκοπεύει να δημιουργήσει την καταλληλότερη ατμόσφαιρα, έναν χώρο που θα δώσει την ικανότητα στον επισκέπτη να αφουγκραστεί τα νοήματα πίσω από το εκάστοτε περιεχόμενο. Πόσες φορές, όμως, έχετε νιώσει την ανάγκη να «ταξιδέψετε» πίσω στον χρόνο; Πόσες φορές επιθυμήσατε να βρεθείτε σε έναν χώρο όπου θα μπορούσατε να γίνετε κομμάτι αυτού που βλέπετε και να το βιώσετε σαν κάτι απτό;
Κι όμως, στο κέντρο του Βερολίνου, στο πρώην κυβερνητικό διαμέρισμα της Ανατολικής Γερμανίας, υπάρχει ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον μουσείο το οποίο μας ταξιδεύει στον χρόνο. Το DDR museum άνοιξε τις πύλες του το έτος 2006 με το σλόγκαν “Hands-On History”. Η φράση αυτή μας προϊδεάζει -σε έναν βαθμό- για το περιεχόμενο του μουσείου, καθώς πρόκειται για έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο που απεικονίζει τη ζωή στην πρώην Ανατολική Γερμανία με κάθε λεπτομέρεια. Η ονομασία του πρόκειται για τα αρχικά “Deutsche Demokratische Republik” (αγγλικά: “German Democratic Republic”), γεγονός που μαρτυρά πως πρόκειται για ένα μουσείο ολοκληρωτικά αφιερωμένο σε εκείνη την εποχή, σε μια κάπως διαφορετική καθημερινότητα. Ποιο είναι, όμως, το χαρακτηριστικό εκείνο που κάνει το εν λόγω μουσείο τόσο ξεχωριστό, έχοντας τραβήξει τα βλέμματα πάνω από έξι εκατομμυρίων επισκεπτών μέχρι σήμερα;
Δεν πρόκειται απλά για ένα μουσείο, αλλά για μια εμπειρία. Μια επίσκεψη σε αυτό είναι σαν να κάνει κανείς ένα βήμα πίσω στον χρόνο, βιώνοντας ο ίδιος το πώς ήταν τα απλά, τα καθημερινά πράγματα σε εκείνη την εποχή. Είναι γεγονός πως για την πρώην Ανατολική Γερμανία πολλές πληροφορίες είναι διαθέσιμες όσον αφορά πολιτικές διαστάσεις της εποχής. Από το 2006, όμως, όταν o εθνολόγος Peter Kenzelmann ανέλαβε την πρωτοβουλία να συγκεντρώσει αντικείμενα που αντικατοπτρίζουν τη ζωή σε εκείνη την εποχή, μας προσφέρεται η δυνατότητα να «βουτήξουμε» στον πολιτισμό αυτό. Πώς ήταν ένα διαμέρισμα στη Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας; Τι ρούχα φορούσαν οι άνθρωποι; Πώς είναι να ζει κανείς υπό διαρκή παρακολούθηση; Πώς είναι να οδηγείς ένα “Trabant”, το πλέον δημοφιλές μικρό και οικονομικό αυτοκίνητο στην τότε Ανατολική Γερμανία;
Με τον καλύτερο τρόπο, απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα μας προσφέρει το μουσείο DDR. Κατά την επίσκεψή μας σε αυτό, βρισκόμαστε σε χώρους που αναπαριστούν στοιχεία τόσο από τη δημόσια όσο και από την ιδιωτική ζωή. Ένα σύστημα κρυφής ακρόασης δίνει την αίσθηση στον επισκέπτη πως βρίσκεται διαρκώς υπό συνθήκες παρακολούθησης. Κάθε χώρος υπηρετεί έναν ξεχωριστό κλάδο της κοινωνικής ή ιδιωτικής ζωής, μεταξύ των οποίων η εκπαίδευση, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, η υγεία, η μουσική, η λογοτεχνία και γενικότερα ό,τι μπορούμε να συνδέσουμε με μια καθημερινότητα. Για παράδειγμα, μπορεί κανείς στον τομέα των μέσων μαζικής ενημέρωσης να ακούσει τη μουσική που προσφερόταν τότε ή ιστορίες από ανθρώπους που είχαν επισκεφτεί τη Δύση. Επιπλέον, πολλές από τις συσκευές που υπήρχαν τότε στα σπίτια είναι διαθέσιμες και μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τον επισκέπτη, ενώ μέσα σε ντουλάπια και συρτάρια βρίσκονται αντικείμενα που πράγματι προέρχονται από νοικοκυριά της εποχής. Ακόμα και ρούχα είναι διαθέσιμα για δοκιμή, όπως και σχολικά βιβλία, ενώ δίνεται και η δυνατότητα να κάτσει κανείς σε ένα τυπικό σαλόνι σπιτικού της Πρώην Ανατολικής Γερμανίας και να παρακολουθήσει τα νέα στην τηλεόραση. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί, επίσης, το “Trabant” που βρίσκεται τοποθετημένο σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο και μπορεί κανείς να το «βάλει μπρος», ακούγοντας τον ιδιαίτερο ήχο της μηχανής.
Οι δυνατότητες που προσφέρει το μουσείο είναι αναρίθμητες και θα ήταν αδύνατο για κάποιον να της κατανοήσει ολοκληρωτικά, αν δεν τις βιώσει με όλες του τις αισθήσεις. Το μουσείο, ωστόσο, δεν επαφίεται στα ήδη υπάρχοντα αντικείμενα -τα οποία είναι σημαντικό να σημειωθεί πως δεν αποτελούν δημιουργήματα για την κάλυψη των αναγκών του μουσείου, αλλά πρόκειται για πραγματικά αντικείμενα που βρίσκονταν σε νοικοκυριά- αλλά οργανώνει και ξεχωριστές εκθέσεις ανά διαστήματα. Τα τελευταία 2 χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες εκθέσεις, αφιερωμένες σε συγκεκριμένες θεματικές, μεταξύ των οποίων: “The DDR’s Final Year – Start into the Uncertain”, “Love, Sex and Socialism” και “Palace of The Republic”. Πληροφορίες για τις εκθέσεις αυτές είναι διαθέσιμες στο επίσημο site του μουσείου (διαθέσιμο εδώ). Στον ίδιο ιστότοπο, μπορεί κανείς να αναζητήσει πληροφορίες για τη διαδικτυακή έκθεση που λαμβάνει χώρα στις μέρες μας, με τίτλο “Painting Utopia – In Praise of Communism”, καθώς το μουσείο λόγω των συνθηκών που επιβάλλει η πανδημία του κορωνοϊού παραμένει κλειστό.
Το Βερολίνο είναι μια θαυμάσια πόλη με πλήθος δραστηριοτήτων να προσφέρονται σε κάθε επισκέπτη. Τα μουσεία της πόλης καλύπτουν όλες τις περιόδους ανθρώπινης ιστορίας μέχρι και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Το μουσείο DDR, όμως, είναι κάτι ξεχωριστό. Αν θες πράγματι να μάθεις, να εξερευνήσεις με έναν αληθινό τρόπο τη ζωή απλών καθημερινών ανθρώπων και να γίνεις κομμάτι -έστω και πρόσκαιρα- αυτής της καθημερινότητας, αν θες να ζήσεις μια τέτοια εμπειρία, το μουσείο DDR είναι αυτή η εμπειρία και δεν πρέπει να το παραλείψεις!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η επίσημη σελίδα του DDR Museum, διαθέσιμη εδώ
- GDR Museum, MUSEUMSPORTAL BERLIN, διαθέσιμο εδώ
- DDR Museum, berlin.de, διαθέσιμο εδώ
- DDR Museum – an exhibition, visitberlin.de, διαθέσιμο εδώ
- DDR Museum (GDR Museum), berlin-welcomecard.de, διαθέσιμο εδώ
