Της Χάρις Γιαννοπούλου,
Εκτός από τα παράνομα ναρκωτικά, η μετανάστευση από τη Λατινική Αμερική στις Ηνωμένες Πολιτείες υπήρξε ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα στις ενδοαμερικανικές σχέσεις τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Παρά την ισχυρή και άκαμπτη στάση του Trump, όσον αφορά τη μετανάστευση και την πολυσυζητημένη πολιτική του «Μείνετε στο Μεξικό», συμπεριλαμβανομένης της οικοδόμησης ενός τείχους κατά μήκος των συνόρων Η.Π.Α.-Μεξικού, η αποτροπή των παράνομων μεταναστών αποδείχθηκε πολύπλοκο και σχεδόν αδύνατο έργο. Ο Λατίνος πληθυσμός στις Ηνωμένες Πολιτείες σημείωσε σταθερή αύξηση την τελευταία δεκαετία. Οι προσπάθειες του Trump για μείωση του πραγματικού αριθμού των μόνιμων μεταναστών ή ακόμη και των προσωρινών ξένων εργαζομένων και φοιτητών δεν ήταν πολύ επιτυχημένες. Υποστηρίχθηκε ότι η ξαφνική μείωση της ροής των μεταναστών προς τις Η.Π.Α. το 2020 μπορεί να αποδοθεί περισσότερο στην πανδημία του κορωνοϊού, αντί να θεωρείται ως αποτέλεσμα των πολιτικών του Trump.
Στην πραγματικότητα, οι προτάσεις αμνηστίας του Biden στις Ηνωμένες Πολιτείες για τους παράνομους μετανάστες είχαν ως αποτέλεσμα μια ξαφνική βιασύνη μεταναστών να διασχίσουν τα σύνορα προς τις Η.Π.Α., παρά την προειδοποίηση του νυν Προέδρου προς τους μετανάστες της Κεντρικής Αμερικής να σταματήσουν να προσπαθούν να περάσουν παράνομα στις Η.Π.Α.
Οι περισσότεροι από αυτούς τους μετανάστες προέρχονται από χώρες της Καραϊβικής και της Κεντρικής Αμερικής. Το ζήτημα της μετανάστευσης της Λατινικής Αμερικής συνδέεται στενά με την κοινωνία και την οικονομία των Η.Π.Α. και αποτελεί πλέον μια διακρατική πρόκληση στην περιοχή, καθώς τα ζητήματα αλληλοσυνδεόμενα και αλληλεξαρτούμενα. Αυτοί οι μετανάστες είναι σημαντικότατο μέρος του εργατικού δυναμικού των Η.Π.Α. λόγω της διαρκούς ζήτησης για φθηνή εργασία. Ένα κύριο χαρακτηριστικό της αλληλεξάρτησης είναι το έμβασμα που αποστέλλεται στην πατρίδα από αυτούς τους μετανάστες, από τους οποίους λιγότερο ή περισσότερο εξαρτώνται οι χώρες της Λατινικής Αμερικής. Αυτή η εξάρτηση των χωρών του Μεξικού, της Κεντρικής Αμερικής και της Καραϊβικής από τις Η.Π.Α. αυξάνεται, σε αντίθεση με τις χώρες της Νότιας Αμερικής. Η κύρια συζήτηση επικεντρώθηκε στο κατά πόσον οι μετανάστες αποτελούσαν οικονομική ευθύνη για τις Η.Π.Α., λόγω έλλειψης δεξιοτήτων ή, αντιθέτως, εάν συνέβαλαν στην οικονομική ανάπτυξη των Η.Π.Α. σε σημαντικό βαθμό.
Ο Πρόεδρος του Μεξικού, Andres Manuel Lopez Obrador, είχε επαινέσει τη φιλο-μεταναστευτική στάση του Biden, μετά από χρόνια απαράδεκτων απαιτήσεων του Trump, να κάνει η μεξικανική κυβέρνηση περισσότερα, για να μειώσει τη ροή των μεταναστών, που έρχονται στις Η.Π.Α. Αλλά ο Obrador, κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του Trump, είχε ανακατευθύνει ένα μεγάλο μέρος της Εθνικής Φρουράς του Μεξικού, για να εμποδίσει τους μετανάστες να φύγουν. Αναφέρθηκε, επίσης, στη «σεβαστή» μεταχείριση του Trump για το Μεξικό, παρ’ όλο που οι Μεξικανοί δεν έβλεπαν τον Trump ευνοϊκά.
Υπό την κυβέρνηση του Biden, από την άλλη πλευρά, οι ανησυχίες επικεντρώνονται στην πιθανή επιστροφή σε βαθύτερους και πιο θεσμικούς δεσμούς μεταξύ των δύο χωρών, που θα έφεραν στο προσκήνιο περιβαλλοντικά και εργασιακά ζητήματα, ειδικά στη σχέση Η.Π.Α.-Μεξικό-Καναδάς. Το Μεξικό θα μπορούσε να περιμένει περισσότερη προσοχή και παρέμβαση από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες μπορεί να μην γίνουν δεκτές από τον λαό.
Ο Biden, κατά την προεκλογική του εκστρατεία, έθεσε το ζήτημα της μετανάστευσης από την Κεντρική Αμερική, με έμφαση στους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να αναπτυχθούν οι κοινωνικές και οικονομικές προοπτικές της περιοχής. Η στρατηγική που διαμορφώθηκε από τον Biden επικεντρώθηκε σε μια επένδυση ύψους 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην περιοχή για την προώθηση οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, την ενθάρρυνση ιδιωτικών επενδύσεων και χρηματοδότησης για την καταπολέμηση της διαφθοράς και την εκπαίδευση της αστυνομίας. Αυτή η στάση του Biden θυμίζει τη συμμετοχή του στο σχέδιο Συμμαχίας για την Ευημερία, που δημιουργήθηκε το 2015 για τις χώρες του Βόρειου Τριγώνου (Ελ Σαλβαδόρ, Ονδούρα και Γουατεμάλα). Αυτό το σχέδιο είχε, επίσης, επιδιώξει να αντιμετωπίσει τη μετανάστευση από την περιοχή, ενισχύοντας την ασφάλεια, την ανάπτυξή της και καταπολεμώντας τη διαφθορά. Η ιδέα αυτού του πακέτου βοήθειας ήταν να δημιουργηθούν ευκαιρίες με τη μορφή συγκεκριμένων δεσμεύσεων από τις αντίστοιχες κυβερνήσεις, έτσι ώστε οι μετανάστες να θέλουν να παραμείνουν στη χώρα καταγωγής τους. Ενώ έκανε μια μικρή διαφορά στην περιοχή, μειώνοντας τα ποσοστά ανθρωποκτονιών και παρέχοντας πρόσβαση σε ηλεκτρισμό, με αποτέλεσμα μειωμένο ρυθμό μετανάστευσης από το Ελ Σαλβαδόρ, επικρίθηκε για ανεπαρκή εφαρμογή.
Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των στάσεων πολιτικής των Η.Π.Α. σχετικά με τη μετανάστευση, για τις χώρες της Κεντρικής Αμερικής αυτό το είδος πολιτικής κάνει τη διαφορά. Οι άνθρωποι στην Κεντρική Αμερική έχουν κουραστεί από τη διαφθορά και τα σχετικά προβλήματα. Ο Biden, ως Αντιπρόεδρος κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Obama, είχε επισκεφθεί τη Γουατεμάλα αρκετές φορές, για να προωθήσει τη συνεργασία μεταξύ αυτών των χωρών για την πρόληψη ή τον έλεγχο της μετανάστευσης και δεδομένης της εμπειρίας του, οι πολιτικές του είναι πιθανό να συνεχιστούν προς την ίδια κατεύθυνση.
Αυτές οι ιδέες μπορεί να θεωρηθούν αξιέπαινες. Ωστόσο, προτού αυτές οι πολιτικές έχουν αντίκτυπο, χρειάζεται μια μακροπρόθεσμη δέσμευση για πολυμέρεια και συνεργασία. Υπό αυτήν την έννοια, η προσέγγιση του Biden, με δεσμεύσεις για την προώθηση της πολυεθνικής συνεργασίας, είναι πιθανό να έχει περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας στην εδραίωση της εμπιστοσύνης από τη Λατινική Αμερική, σε σχέση με τη συχνά αντιφατική προσέγγιση του Trump προς τα κράτη της Λατινικής Αμερικής, αν και επί της ουσίας το αποτέλεσμα μπορεί να μην είναι πολύ διαφορετικό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ:
- Migration will be a factor in US-Latin America relations under Biden, Sunday Guardian, διαθέσιμο εδώ
- The US-Latin America Relationship: What We Can Expect From the Biden Administration, Ideas LLYC, διαθέσιμο εδώ
