Της Μαριλίνας Γερασίμου,
Είναι πραγματικά εκπληκτικό αυτό που συμβαίνει με τις συγκρούσεις, τους αφορισμούς και τελικά τις επινοήσεις που προκύπτουν γύρω από γεγονότα της Ιστορίας και την ερμηνεία τους. Και το εκπληκτικό έγκειται στο ότι, ενώ έχουμε να κάνουμε με γεγονότα που έχουν πράγματι συμβεί και πρόσωπα που αληθινά έχουν υπάρξει, σχεδόν πάντοτε καταλήγουμε σε μυθοπλασίες. Και μάλιστα, οι περισσότερες παρανοήσεις και διαστρεβλώσεις προέρχονται από μη ιστορικούς. Επειδή η Ιστορία δεν είναι πυρηνική φυσική, δεν είναι μαθηματικά, ούτε τεχνολογία ανώτερης νοημοσύνης, ο καθένας από εμάς εύκολα νομίζει ότι μπορεί να την κάνει κτήμα του.
Τίνος είναι ο Κολοκοτρώνης; Δεν μπορούμε να ρωτήσουμε τον ίδιο, δυστυχώς. Όσοι, όμως, φιλοτιμηθούν να ανατρέξουν στη διαδρομή του, στα λόγια και στις πράξεις του, μπορούν να διαμορφώσουν μια άποψη για τη γνώμη που είχε για τον διχασμό. Μια δημόσια συζήτηση περί πολιτικών φρονημάτων και παραταξιακού διαχωρισμού των πρωταγωνιστών της Επανάστασης του 1821 με όρους σημερινούς, με απόπειρα τοποθέτησής τους στο παρόν πολιτικό φάσμα, θα έδειχνε απόλυτα παράταιρη, παράλογη και ανούσια. Όμως, μέσα στις αναφορές για την επέτειο των 200 χρόνων από την έναρξη του αγώνα που οδήγησε στη διαμόρφωση του σύγχρονου ελληνικού κράτους, γιατί να μη συζητήσουμε και την κομματική τοποθέτηση των πρωταγωνιστών του· φυσικά με τρόπο τέτοιο ώστε να συμφέρει εμάς, ακόμα κι αν δεν ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα.
Η περίπτωση του Παύλου Πολάκη είναι χαρακτηριστική, μέσα στη γραφικότητά της: η ιστορική του ερμηνεία δεν αντέχει σε κριτική και είναι περισσότερο αποτέλεσμα μιας εκρηκτικής εφηβικής έξαρσης παρά διάθεσης πολιτικής αντιπαράθεσης. Παρ’ όλα αυτά, η έκφραση των απόψεων αυτών είναι ενδεικτική του πώς βιώνουμε την Ιστορία στις μέρες μας: σαν το ιδιόκτητο κτηματάκι μας.
Τη συζήτηση που άνοιξε ο Πολάκης προσπαθούν να κλείσουν οι πολιτικοί του σύντροφοι. Και μάλιστα, οι συνοδοιπόροι του δείχνουν μεγαλύτερη επιμονή να κουκουλωθεί το όλο θέμα από τους πολιτικούς του αντιπάλους, οι οποίοι μετά την αρχική αντίδραση έδειξαν να πηγαίνουν παρακάτω. Με έναν κάθετο, απόλυτο διαχωρισμό, ο Πολάκης διαίρεσε το πολιτικό φάσμα σαν σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα που χωρίζονται από ένα ποτάμι, και επέλεξε να τοποθετήσει πρόσωπα από τη μια και από την άλλη πλευρά. «Η Ιστορία κατέγραψε σε ποια πλευρά του ποταμού στάθηκαν οι δυο παρατάξεις από το 1821 και μετά. Υπάρχει η παράταξη των Κολοκοτρώνηδων, του Μακρυγιάννη, του Βελουχιώτη και υπάρχει η παράταξη των κοτζαμπάσηδων και προεστών, των συνεργατών των Γερμανών και του Τσολάκογλου», είπε.
Και άναψε νέες φωτιές. Και τις άναψε κυρίως για τους συντρόφους του. Σε εκείνους που δεν μπορούν να χωνέψουν την απλοϊκότητα και το ανιστόρητο τέτοιων αφοριστικών διαχωρισμών και σε εκείνους που αντιλαμβάνονται ότι το σταθερό φλερτ του ΣΥΡΙΖΑ με τη διχαστική ρητορική και το λαϊκισμό απομακρύνουν το κόμμα από ένα κρίσιμο τμήμα του εκλογικού σώματος, το μετριοπαθές κέντρο, που είναι αυτό το οποίο παλεύουν με νύχια και με δόντια όλα τα κόμματα να κερδίσουν και που είναι το πιο κρίσιμο και καθοριστικό για τις εκλογικές αναμετρήσεις.
Και φυσικά, θέλησαν με δημόσιες τοποθετήσεις να «διορθώσουν» το κλίμα. Η πιο εμφατική παρέμβαση ήταν αυτή του ίδιου του επικεφαλής του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Αλέξη Τσίπρα. «Οι παρατάξεις έχουν την ιστορία τους. Δεν είναι η Ν.Δ. παράταξη δωσίλογων, όπως και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι η παράταξη του Κουφοντίνα, όπως μας έχουν κατηγορήσει», είπε, σχολιάζοντας τη δήλωση του τέως υπουργού του. Ο ίδιος ο Πολάκης έσπευσε να απαντήσει, όπως απάντησε σε όλους όσοι δικαίως διαμαρτυρήθηκαν για την αρχική τοποθέτησή του.
Όπως είναι φυσικό, ο πολιτικός λόγος και ο πολιτικός πολιτισμός του Πολάκη αποτέλεσαν θέμα συζήτησης και για ολόκληρο το Πολιτικό Συμβούλιο του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Είναι φανερό ότι κεντρικά κομματικά στελέχη θα επιθυμούσαν μια πιο ξεκάθαρη αποδοκιμασία του από την ηγεσία. Είναι, επίσης, φανερό ότι στην ηγετική ομάδα προσπαθούν να πετύχουν δύσκολες ισορροπίες: αφενός την απεύθυνση (για να χρησιμοποιήσω την αγαπημένη έκφραση στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ) προς τον χώρο του μετριοπαθούς και σκεπτόμενου κέντρου, και αφετέρου, την ικανοποίηση του ενός σχεδόν γηπεδικού τμήματος του πολιτικού ακροατηρίου, που σκέφτεται, εκφράζεται και αποφασίζει με οπαδικούς αφορισμούς και με διαχωρισμούς. Για να το πω πιο απλά, θεωρούν ότι «χρειάζεται και ένας Πολάκης».
Μόνο που η Ιστορία γράφει και ξαναγράφει. Η Ιστορία είναι κινούμενη άμμος. Όσο περισσότερο προσπαθούμε να τρέξουμε πάνω της, τόσο θα βουλιάζουμε όλο και πιο βαθιά μέσα της. Ίσως αυτό να είναι που την κάνει τόσο συναρπαστική. Η ρευστή υπόσταση που αποκτούν τα πράγματα όταν επιλέγουμε πώς και γιατί θα τα αφηγηθούμε. Καλό, όμως, είναι να θυμόμαστε πως είμαστε πολύ μικροί και ασήμαντοι μπροστά της.
