Της Μαριλίνας Μπούμπα,
Η 4η βιομηχανική επανάσταση είναι γεγονός, αφού, πλέον, βιώνουμε όλο και πιο έντονα τη μεταβατική περίοδο που θα μας οδηγήσει σε μια καινούργια ψηφιακή και τεχνολογική εποχή. Η μεταφορά μας σε μια διαφορετική πολιτιστική πραγματικότητα είχε ήδη αρχίσει να αναφαίνεται από την 3η βιομηχανική επανάσταση, παρόλο που στην Ελλάδα η εκβιομηχάνιση δεν είναι ένας βασικός κλάδος παραγωγής. Μια όμως είναι η βασική διαφορά, η οποία μας κάνει να βιώνουμε ακόμα πιο έντονα τη μετατόπιση, η οποία συμβαίνει με όλο και πιο γρήγορους ρυθμούς. Τον τελευταίο χρόνο, ολόκληρος ο πλανήτης κινείται με μια πρωτόγνωρη για τα υπάρχοντα δεδομένα συνθήκη, μια πανδημία.
Η τεχνητή νοημοσύνη, το Internet of things, η ρομποτική, η εικονική πραγματικότητα, οι αλγόριθμοι και τα big data είχαν, ήδη, αρχίσει να εισβάλλουν και να εγκαθιδρύονται στην ανθρώπινη πραγματικότητα πριν την πανδημία του Covid-19. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός εν μέσω πανδημίας διαμορφώθηκε για να μπορέσει να καλύψει πλήρως τις ανθρώπινες ανάγκες που δημιουργήθηκαν. Οι έρευνες που χρηματοδοτήθηκαν από εταιρίες, οργανισμούς και κυβερνήσεις διαφόρων κρατών για την εύρεση του εμβολίου με σκοπό την αντιμετώπιση της πανδημίας μπορεί να ήταν ασύλληπτα δαπανηρές, όμως σε ελάχιστους μήνες έγιναν άλματα ετών που απόρροια τους είναι η τεχνογνωσία, αλλά και η πιθανή μελλοντική αντιμετώπιση άλλων παθήσεων.
Η κοινωνική αλλαγή που συμβαίνει θα γίνει ακόμα πιο αισθητή όταν θα εισέλθουμε σε μια καινούργια εποχή απαλλαγμένη από την κρίση της δημόσιας υγείας. Πολλά επαγγέλματα αρχίζουν να εκλείπουν, καθώς στην θέση του ανθρώπινου δυναμικού βρίσκονται, πλέον, διαδικτυακές εφαρμογές και αυτοματισμοί. Η λέξη ”τηλε” και πάμπολλες εφαρμογές που πηγάζουν από αυτή έχουν πλέον μπει για τα καλά στην καθημερινότητά μας.
Ο φόβος που υπάρχει, λόγω των κοινωνικών αλλαγών, είναι λογικός και επόμενος, καθώς θα πρέπει να αναπροσαρμοστούμε σε τελείως, διαφορετικά δεδομένα από αυτά που υπήρχαν. Η εστίαση στην ανάμειξη της επιστήμης, της μηχανικής, της τεχνολογίας και των ανθρωπίνων και κοινωνικών επιστημών ήταν αναπόφευκτη, καθώς ο άνθρωπος έπρεπε να βρει μια λύση, ώστε να μην ισοπεδωθεί πλήρως η οικονομία αλλά και η ανθρώπινη εξέλιξη. Χάρη στη διεπιστημονική προσέγγιση και στη συνεργασία της ιατρικής, της βιολογίας και της πληροφορικής μπόρεσε να υπάρξει γνώση για τη συμπεριφορά του ιού, καθώς και στενή παρακολούθηση και λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Επιπροσθέτως, η τηλεργασία και η τηλεκπαίδευση έγιναν κομμάτι της καθημερινότητας, όπως έγιναν τα αυτόνομα ρομπότ ως εργαλεία απολύμανσης, οι βοηθοί φωνής τεχνητής νοημοσύνης που έδιναν συμβουλές σχετικά με την καραντίνα στο σπίτι, αλλά και οι υπέρυθροι αισθητήρες ως μέσο ανίχνευσης της θερμοκρασίας του σώματος.
Η 4η βιομηχανική επανάσταση είναι αυτή που εν τέλει θα επανακαθορίσει τους ρόλους αλλά και την δύναμη των κρατών, αφού θα διαχωρίσει τις πλούσιες βιομηχανικές χώρες με αυτές που ο ρόλος τους θα είναι υποδεέστερος. Ο πλούτος που θα παραχθεί από την υψηλή παραγωγικότητα των ρομπότ είναι κάτι το οποίο θα μπορέσουν να εκμεταλλευτούν κατά κύριο λόγο οι ανεπτυγμένες χώρες στις οποίες και θα συσσωρευτεί εν τέλει όλος ο πλούτος. Στον αντίποδα, οι αναπτυσσόμενες χώρες είναι αυτές οι οποίες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα τις βιομηχανικής επανάστασης αντί να επωφεληθούν τα ευεργετήματα της. Σύμφωνα με το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, το 47% των επαγγελμάτων στις ΗΠΑ θα αυτοματοποιηθεί και σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας, προβλέπεται ότι θα χαθούν από 5,3 μέχρι και 24,7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Απόρροια αυτού θα είναι η διόγκωση της ανεργίας, η συμπίεση των μισθών αλλά και οι κοινωνικές ανισότητες και αναταραχές.
Οι βιομηχανικές ανισότητες που θα προκύψουν θα είναι ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός και το πιο πιθανό είναι ότι θα είναι μη αναστρέψιμες. Ο μόνος τρόπος για να μην αποκλειστούν τα κράτη που δεν έχουν εκβιομηχανιστεί, κατά την διάρκεια της 3ης βιομηχανικής επανάστασης, από το διεθνοποιημένο σύστημα παραγωγής είναι να γίνουν ριζικές αλλαγές, κυρίως στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται τις έννοιες της προόδου και της ανάπτυξης. Μπορεί οι αλλαγές αυτές να δημιουργούν ένα καινούργιο πολιτιστικό γίγνεσθαι σε παγκόσμιο επίπεδο, όμως η κάθε χώρα ξεχωριστά πρέπει να φανεί αντάξια των προκλήσεων για να μην μείνει ευάλωτη έναντι των εξελίξεων.
Το σημαντικότερο όλων βέβαια είναι να μην χάσουμε όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ιδιωτικότητα και την ιδιοκτησία που έχουμε με τόσο κόπο αποκτήσει, στον βωμό της τεχνολογικής εξέλιξης. Η εξουσία των μηχανών σίγουρα θα κάνει την πραγματικότητα λίγο πιο εύκολη, αλλά αξίζει να γίνει αυτό εις βάρος των προσωπικών μας δεδομένων;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Είναι έτοιμη η Ελλάδα για την 4η βιομηχανική επανάσταση;, Capital. Διαθέσιμο εδώ.
- Η πανδημία μάς έσπρωξε στην ψηφιακή εποχή, Καθημερινή. Διαθέσιμο εδώ.
- 4η Βιομηχανική Επανάσταση και Κορωνοϊός, Ναυτεμπορική. Διαθέσιμο εδώ.
- Σέργιος Θεοδωρίδης 2020: Η πανδημία στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση, Athens Voice. Διαθέσιμο εδώ.
- Έτσι θα πάμε στην 4η βιομηχανική επανάσταση;, Capital. Διαθέσιμο εδώ.
- 4η Βιομηχανική Επανάσταση: Τάσεις και Βασικοί Πυλώνες Εθνικής Στρατηγικής, Κύκλος Ιδεών. Διαθέσιμο εδώ.
- Οικονομικά Χρονικά, Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδας. Διαθέσιμο εδώ.
