Της Σοφίας Σιδερίδου,
Πολλά χρόνια πριν στον τοίχο ενός ιατρείου είχα δει μέσα σε μια όμορφη κορνίζα την εξής φράση: «Αν ποτέ συναντήσετε κάποιον που δεν σας χαρίσει το χαμόγελο που αξίζετε, χαρίστε του εσείς το δικό σας, γιατί κανείς δεν το έχει τόσο ανάγκη όσο αυτός που δεν μπορεί να το δώσει».
Ανάμεσα στα διάφορα ρητά που κατά καιρούς έπεφταν στα χέρια μου, αυτό είχε κάτι ξεχωριστό, που μου είχε κεντρίσει τρομερά την προσοχή. Ο λόγος εν τέλει ήταν απλός. Δεν το καταλάβαινα! Δεν καταλάβαινα το μέγεθος αυτού που είναι κρυμμένο πίσω από αυτές τις λίγες λέξεις, γιατί λόγω του νεαρού της ηλικίας και της παντελούς έλλειψης ουσιαστικών προβλημάτων δεν μπορούσα να αντιληφθώ ότι κάποιοι άνθρωποι δεν ΜΠΟΡΟΥΝ να χαμογελούν.
Ανάμεσα στα όσα μας λείπουν από τότε που ξεκίνησε η πανδημία θα έλεγα ότι είναι και οι χαμογελαστοί άνθρωποι. Δεν μιλάω για τις στιγμές χαράς και χαμόγελου. Αυτές, ευτυχώς, θεωρώ ότι ξεπροβάλλουν ακόμα και μέσα σε βαθιά λύπη και πόνο. Μιλάω για τις καταστάσεις.
Χρόνια μετά, λοιπόν, από τη μέρα που διάβασα αυτή τη φράση, ήρθε η στιγμή εν μέσω μιας γενικευμένα άσχημης κατάστασης να την καταλάβω απόλυτα. Ήρθε η στιγμή να δω πραγματικά ανθρώπους πολλούς να μην ΜΠΟΡΟΥΝ να χαμογελάσουν. Ανθρώπους που απελπίστηκαν. Ανθρώπους που δεν μπορούσαν να αντιδράσουν ούτε σε μικρές, στιγμιαίες νότες ευτυχίας. Που πολέμησαν με τον ίδιο τους τον εαυτό να καταφέρουν να χειριστούν μια κατάσταση χωρίς τέλμα, χωρίς πόρτα εξόδου, χωρίς να ξέρουν πότε θα έρθει το φως, χωρίς οδηγίες χρήσης και επιβίωσης, βαθιάς απόγνωσης και διαρκούς απογοήτευσης. Και αν η πανδημία αποτελεί μια κατάσταση που έφερε εμένα πιο κοντά σε αυτό το γεγονός, εκεί έξω υπάρχουν πολλές ακόμα.
Και κάπου εκεί ανάμεσα σε όλους αυτούς τους αγέλαστους ανθρώπους είδα παράλληλα και αυτή την άλλη κατηγορία· εκείνους που απαντούσαν με γέλιο στην αγένεια, στην απογοήτευση, στις σκυθρωπές φυσιογνωμίες, στην αδιαφορία, στην απόγνωση, στα συνοφρυωμένα φρύδια κλπ. Εν ολίγοις, είδα ανθρώπους που αναγνώρισαν την ανάγκη των θλιμμένων για το χαμόγελο που αυτοί αδυνατούν να φορέσουν. Συνειδητοποίησα, λοιπόν, και εγώ ότι αυτή η απάντηση μπορεί να είναι μια πραγματική γροθιά στην «επιβεβλημένη» θλίψη των καιρών και η ισχυρότερη αντίσταση στο «βούλιαγμα» που φέρουν οι συνθήκες της ζωής μας εν έτει 2021.
Η δική μου θεωρία λέει ότι στην αρχή σε όλους τους ανθρώπους υπάρχει το χαμόγελο. Αυτός είναι ο κανόνας. Από μικρά παιδιά, όταν σχεδιάζουμε εκείνα τα περίεργα ανθρωπάκια με έναν κύκλο για πρόσωπο και μερικές γραμμές για άκρα, βάζουμε δύο τελίτσες για μάτια και μια καμπυλωτή γραμμή για χαμόγελο. Οι δύσκολες καταστάσεις, όμως, όσο περνούν τα χρόνια, φέρνουν στο προσκήνιο άλλες διαθέσεις, πιο μουντές, οι οποίες έρχονται να σκεπάσουν το χαμόγελο, το οποίο όμως είναι πάντα από κάτω.
Σε έναν κόσμο και μια εποχή, λοιπόν, που θεωρώ ότι οι θλιμμένοι, φοβισμένοι, λυπημένοι, μη χαμογελαστοί άνθρωποι αυξάνονται, νιώθω την ανάγκη να μοιραστώ αυτή τη φράση που διάβασα πριν τουλάχιστον 13 χρόνια στον τοίχο ενός ιατρείου. Σαν μια προτροπή προς όσους δεν έχουν χάσει ακόμα την ικανότητα να χαμογελούν… να «δείχνουν τα δόντια τους» σε όσους δεν τους χαμογελούν!
