Της Μαρίας Τζανοπούλου,
Η εποχή μας χαρακτηρίζεται ως α-πολιτική και φαινόμενο της είναι η αποχή των πολιτών από τα πολιτικά δρώμενα. Αποτελεί κοινό τόπο πως το επίπεδο ενασχόλησης με τα κοινά αποτελεί ένδειξη υγείας ενός πολιτικού συστήματος και κατ’ επέκταση της ίδιας της δημοκρατίας. Για μία μεγάλη μερίδα του πληθυσμού, η πολιτική είναι συνυφασμένη με την διαφθορά, τον καιροσκοπισμό, τα συμφέροντα, την αναξιοκρατία και το «φαίνεσθαι».
Είναι ευρέως γνωστό πως για πολλά χρόνια η ψήφος των εκλογέων καθοριζόταν από ψυχολογικούς παράγοντες καθώς είχαν αναπτυχθεί σχέσεις εμπιστοσύνης και αφοσίωσης με τα εκάστοτε παραδοσιακά κόμματα. Σήμερα λοιπόν, ολοένα και λιγότεροι άνθρωποι ταυτίζονται με πολιτικά κόμματα, συντελώντας στην λεγόμενη «κομματική αποστοίχιση». Μία σημαντική μερίδα του πληθυσμού και ιδιαιτέρως των νέων βρίσκονται σε «αντίπαλα στρατόπεδα» με πολιτικούς και κόμματα, με το χάσμα μεταξύ τους να μεγαλώνει συνεχώς. Κρίνεται λοιπόν απαραίτητο να διακρίνουμε τους υπαίτιους αυτής της αποστασιοποίησης.
Για αρχή, ευθύνεται η «αντιπολιτική», δηλαδή η ανάδειξη νέων πολιτικών κινημάτων και οργανώσεων, τα οποία είναι άφθαρτα από την εξουσία και λειτουργούν ως όχημα έκφρασης της δυσαρέσκειας και αντιπαράθεσης των εκλογέων στα κυβερνητικά κόμματα. Έτσι, η ψήφος προς τους νέους σχηματισμούς μετατρέπεται σε ψήφο διαμαρτυρίας. Ιδιαίτερη απήχηση έχουν στους νέους, καθώς χαρακτηρίζονται από μία πιο χαλαρή οργάνωση και τοπική δράση δίνοντας μεγαλύτερη βαρύτητα στον ακτιβισμό και τη συμμετοχή.
Εν συνεχεία, η εμπιστοσύνη προς τους πολιτικούς έχει κλυδωνιστεί και η παρακμή των κομμάτων αποτελεί ένα αναμφισβήτητο γεγονός. Η εξουσία, η υπέρμετρη φιλοδοξία και προβολή αλλά και τα συμφέροντα έχουν αλλοιώσει την φύση των κομμάτων, τα οποία δεν θεωρούνται πια «του λαού». Μεταξύ άλλων, η μη εκπλήρωση των προεκλογικών υποσχέσεων και η αδυναμία αντιμετώπισης κρίσεων και προβλημάτων που ανακύπτουν στην κοινωνία, μεγεθύνουν το χάσμα με τους εκλογείς καθώς οι ιθύνοντες πολιτικοί φαντάζουν όλο και περισσότερο αδύναμοι στα μάτια του λαού. Ας μην ξεχνάμε πως σε μία δημοκρατική και ευνομούμενη πολιτεία, ο λαός αποτελεί τον πυρήνα και εκλέγει τους κυβερνώντες του, οπότε έχει και το δικαίωμα να κρίνει και να δράσει αναλόγως των περιστάσεων.
Από την άλλη, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν την ίδια ισχύ με την κυβέρνηση και αποτελούν μία ακόμη αιτία πολιτικής αποστασιοποίησης καθώς έχουν υποκαταστήσει την πιο στρατευμένη κάλυψη των γεγονότων που είχαν αναλάβει οι παραδοσιακές εφημερίδες. Ουσιαστικά, η τηλεόραση παρουσιάζει τις καθημερινές πολιτικές αντιπαραθέσεις βουλευτών, υπουργών και πολιτικών αρχηγών, όπου στο βωμό της εξουσίας διαπληκτίζονται, «τσαλακώνουν» την ιδανική δημόσια εικόνα τους και μετατρέπονται σε πιόνια ενός ανελέητου πολιτικού παιχνιδιού. Εκτός αυτού, τα μέσα προτιμούν να διανθίζουν τα ρεπορτάζ τους με βαρύγδουπες λέξεις, δηλαδή εμφανίζουν τα προβλήματα, τις προκλήσεις και τις δυσκολίες στην πολιτική ως «κρίσεις». Αυτή η διαδικασία έχει καλλιεργήσει καχυποψία και έχει οδηγήσει σε συνειδητή αποχή την πλειοψηφία των πολιτών, οι οποίοι πιστεύουν πως «δε θα αλλάξει κάτι» και «όλοι είναι ίδιοι». Θα έλεγε κανείς πως ο υγιής σκεπτικισμός που προωθεί την δημοκρατία και την ελευθερία έχουν μετατραπεί σε έναν διαβρωτικό αρνητισμό.
Εντούτοις, ας μην ξεχνάμε ότι οι άνθρωποι είμαστε εγωιστικά όντα και πολύ συχνά επιρρίπτουμε τα δικά μας λάθη σε τρίτους για να γλιτώσουμε την απόδοση ευθυνών. Έτσι, βάσει των δεδομένων της σημερινής κοινωνίας ο καταναλωτισμός κυριαρχεί και μας έχει ωθήσει σε ένα κυνήγι προσωπικών συμφερόντων, αγνοώντας τα κοινωνικοπολιτικά προβλήματα. Παράλληλα, έχει παρατηρηθεί αύξηση του μορφωτικού επιπέδου, γεγονός που βοηθάει τους ψηφοφόρους να ερμηνεύουν τα πολιτικά δρώμενα χωρίς τη χρησιμότητα κάποιας κομματικής γραμμής. Στο ίδιο μοτίβο, σήμερα παρατηρείται ιδεολογική σύγχυση και δεν υπάρχει ξεκάθαρος ιδεολογικός προσανατολισμός των κομμάτων, καθώς, πολλά εξ αυτών, αντιμετωπίζουν θέματα επιβίωσης και αναζητούν κόσμο σε εναλλακτικές δεξαμενές ψηφοφόρων.
Πρακτικά όλοι οι παραπάνω λόγοι αποτυπώνονται στην εκλογική συμπεριφορά των πολιτών στις τελευταίες εθνικές εκλογές της 7ης Ιουλίου 2019. Εκλογές εν μέσω καλοκαιριού δεν ήταν μάλλον αρκετά δελεαστικό για την πλειοψηφία των εκλογέων, μιας και «έριξαν» ψήφο εμπιστοσύνης στις παραλίες παρά στις κάλπες και τα πολιτικά κόμματα. Πιο συγκεκριμένα, στο 42,08% κυμάνθηκε το ποσοστό αποχής με ενσωμάτωση 99,85%.
Βάσει λοιπόν όσων ειπώθηκαν παραπάνω, η πολιτική αποστασιοποίηση των νέων είναι ένα σοβαρό ζήτημα και θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα για την αντιμετώπιση του. Για να υπάρξει η ενεργή παρουσία των νέων στην πολιτική ζωή, θα πρέπει να αντιληφθούν την ύπαρξη ηθικής και αξιών, ζώντας σε ένα κράτος δικαίου, το οποίο θα τους προσφέρει ασφάλεια και θα τους αντιμετωπίζει με ισοτιμία. Θα πρέπει να νιώσουν πως οι ίδιοι συμμετέχουν στην λήψη αποφάσεων και δεν είναι περιορισμένοι στην άκριτη εφαρμογή τους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Heywood, A., (επιμέλεια, Δ. Ασημακοπούλου), «Εισαγωγή στην πολιτική». (Τέταρτη έκδοση). Αθήνα: Επίκεντρο, 2014
- «Εθνικές εκλογές 2019: Σε ποσοστό ρεκόρ η αποχή», tovima.gr, διαθέσιμο εδώ
