Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
Στα χέρια όλων μας έχουν περάσει κατά καιρούς τόσο βιβλία ιστορίας, με πλούσια γεγονότα, μάχες, πολέμους κ.λπ., όσο και μυθιστορηματικά βιβλία, με τις ιστορίες των πρωταγωνιστών να μας παρασύρουν σε έναν άλλο κόσμο. Τι γίνεται όμως, όταν αυτές οι δυο, φαινομενικά παράταιρες, κατηγορίες συνδυαστούν; Τότε γεννάται το ιστορικό μυθιστόρημα! Εδώ, με αφορμή έναν πυρήνα πραγματικών γεγονότων, βλέπουμε να ξεπροβάλλει ένας ιδεατός κόσμος, μέσα από τις ζωές των ανθρώπων, που πλάθονται στο μυαλό του συγγραφέα.
Τα χαρακτηριστικά αυτά εμπερικλείονται με τον καλύτερο τρόπο στο έργο της κα. Στέφης Κόρτη-Κόντη «Στη Θεσσαλονίκη του Μεγάλου Πολέμου», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Επίκεντρο. Οι σπουδές της συγγραφέως στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ αποτελούν την καλύτερη βάση για την υλοποίηση αυτού του πολυσχιδούς έργου, καθώς στο μυθιστόρημα περιλαμβάνονται πολλά ιστορικά γεγονότα των αρχών του 20ου αιώνα, ενώ δεν λείπουν και οι αρχαιολογικές αναφορές, με διάφορες νοητές ανασκαφές να λαμβάνουν χώρα στην πόλη και να φέρνουν στο φως πλούσια ευρήματα.
Η πλοκή της ιστορίας μας ξεκινά, όπως δηλώνεται και από τον τίτλο, στην πόλη της Θεσσαλονίκης την περίοδο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και η γλαφυρή πένα της μυθιστορηματογράφου ξυπνά εικόνες μια αλλοτινής εποχής. Η πόλη, που πρόσφατα εντάχθηκε στο ελληνικό βασίλειο, έγινε η βάση των στρατευμάτων της πλευράς της Αντάντ, μετά από τα γεγονότα της Καλλίπολης. Στρατιώτες, κυρίως, από την Αγγλία και τη Γαλλία εγκαθίστανται εδώ, δίνοντας στην περιοχή έναν πολυπολιτισμικό χαρακτήρα. Μεταξύ αυτού του πλήθους είναι και ο Γάλλος υπολοχαγός Γκαστόν Λερουά, που για τα επόμενα χρόνια θα έχει τη βάση του στη Θεσσαλονίκη. Η τυχαία συνάντησή του με μία νεαρή γαλλομαθή Ελληνίδα, που πήγαινε μαζί με την οικογένειά της να δειπνήσει στο εστιατόριο ενός ξενοδοχείου, του σημάδεψε τη ζωή. Η νεαρή Άρτεμης Γεωργίου γοητεύεται στη θέα του Γάλλου υπολοχαγού και έτσι αρχίζει να δημιουργείται ένα ειδύλλιο ανάμεσα στους δυο.
Οι κοινωνικές συμβάσεις της εποχής δεν ευνοούν την απρόσκοπτη ανάπτυξη μια ερωτικής σχέσης μεταξύ τους, με αποτέλεσμα οι δυο νέοι να ψάχνουν συνεχώς αφορμές, για να συναντιόνται. Πλάι σε αυτά τα κεντρικά πρόσωπα ξεδιπλώνονται οι ιστορίες οικείων τους ανθρώπων, δίνοντας στο έργο περισσότερη ζωντάνια και πληρότητα. Για παράδειγμα, μεταφερόμαστε στην Αθήνα, για να παρακολουθήσουμε τη ζωή του αδελφού της Άρτεμης, που πήγε να σπουδάσει Ιατρική και στο τέλος παντρεύτηκε ή κατευθυνόμαστε προς Κορυτσά, για να δούμε το έργο που έχει αναλάβει ο φίλος του Γκαστόν στην περιοχή ή ταξιδεύουμε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, για να συναντήσουμε τη δράση του παιδικού φίλου της Άρτεμης, που οι γονείς τους σχεδιάζουν να τους παντρέψουν.
Οι τραγικές σκηνές, που περιγράφονται από τα πεδία των μαχών και των χαρακωμάτων, προσδίδουν στο βιβλίο ένα έντονο αντιπολεμικό μήνυμα. Επιπρόσθετα, η σύνθεση κάποιων γεγονότων από τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας, όπως ο Εθνικός διχασμός, τα Νοεμβριανά, η μεγάλη πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης το 1917 κ.α. φέρνουν τον αναγνώστη σε άμεση επαφή με το, όχι και τόσο μακρινό, παρελθόν της χώρας. Έτσι, το ξέσπασμα της μεγάλης πυρκαγιάς στην πόλη κατέστρεψε το σπίτι των Γεωργίου μαζί με τα όνειρα και τις αναμνήσεις τους, όπως και χιλιάδων άλλων ανθρώπων και επιχειρηματιών. Η οικογένεια θα εγκατασταθεί προσωρινά προς τα ανατολικά της Θεσσαλονίκη, κάτι που θα φέρει πιο κοντά τα πρόσωπα της ιστορίας μας, καθώς ο Γκαστόν εργάζεται ως αρχαιολόγος, που είναι, στις ανασκαφές που κάνει η γαλλική υπηρεσία στο Καραμπουρνάκι.
Τα εμπόδια, που συναντά ο έρωτας των δυο νέων, αντί να λυγήσουν τη θέλησή τους, ενδυναμώνουν τη φλόγα, που υπάρχει στις καρδίες τους. Πρώτο και μεγαλύτερο εμπόδιο ο ίδιος ο πόλεμος, που απειλεί κάθε μέρα να θέσει βίαιο και απρόσμενο τέλος στα όνειρά τους. Αλλά, εάν δεν υπήρχε αυτός, άραγε θα είχαν συναντηθεί ποτέ; Έπειτα, ο κ. Γεωργίου, ο πατέρας της Άρτεμης, που έχει αρχίσει να υποπτεύεται την έλξη που υπάρχει ανάμεσά τους και δεν είναι καθόλου πρόθυμος να δώσει την πολυαγαπημένη μοναχοκόρη του σε έναν ξένο, όπως έλεγε, και να την πάρει μακριά του. Επίσης, στο τέλος του πολέμου, ο Γκαστόν προσβάλλεται από ελονοσία και αναγκάζεται να μεταφερθεί στη Γαλλία δίχως τις αισθήσεις του, μαζί με άλλους άρρωστους στρατιώτες, ενώ πίσω στη Θεσσαλονίκη η Άρτεμης δεν γνωρίζει για την κατάσταση της υγείας του και από τον νου της περνούν διάφορες σκέψεις. Τελικά, ένα γράμμα από τον ίδιο τον Γκαστόν θα λύσει όλο το μυστήριο και θα φέρει, εκτός από τη λύτρωσή της, και μια πρόταση γάμου. Θα μπορέσουν, όμως, οι δυο νέοι να είναι μαζί;
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, αναβιώνει η ζωή της Ελλάδας της δεκαετίας του 1910 και ταυτόχρονα ο αναγνώστης πραγματοποιεί ένα ταξίδι στο σύμπαν των δυο ερωτευμένων και του περίγυρού τους.
