του Ανδρέα Πετρόπουλου,
Η ηθογραφία αποτελούσε για τον Ανδρέα Καρκαβίτσα το μέσο αποτύπωσης των χαρακτηριστικών της γενιάς του νατουραλισμού. Από τους εκπροσώπους του κινήματος που έμειναν στην ιστορία υπήρξε ο πλέον σύγχρονος πεζογράφος και μυθιστοριογράφος της γενιάς του. Ήταν ο άνθρωπος που μπορούσε να συνδέσει με μοναδικό τρόπο την ποίηση με τη λογοτεχνία κι ο μυθιστορηματικός του λόγος να αποτελεί εφόδιο για τους καλλιτέχνες-λογοτέχνες των επόμενων χρόνων.
Η ζωή του Ανδρέα Καρκαβίτσα
Γεννήθηκε στα Λεχαινά Ηλείας στις 12 Μαρτίου του 1865 και ήταν γιος του Δημήτρη Καρκαβίτσα και της Άννας Σκαλτσά. Μέχρι την πρώτη εφηβική του ηλικία πήγε στο σχολείο της περιοχής του και μετά συνέχισε στο Γυμνάσιο της Πάτρας. Έπειτα γράφτηκε στην Ιατρική Σχολή Αθηνών προκειμένου να εκπληρώσει το όνειρο της αγαπημένης του, που όμως λίγα χρόνια αργότερα παντρεύτηκε κάποιον άλλον. Το 1888 αποφοίτησε από την Ιατρική σχολή και συνδέθηκε με τον Παλαμά και τον Ξενόπουλο. Στα 29 του χρόνια αρρώστησε σοβαρά και ταλαιπωρήθηκε πολύ στη ζωή του για να καταλήξει τελικά από φυματίωση το 1922.
Το λογοτεχνικό έργο του Ανδρέα Καρκαβίτσα
Πριν ακόμη συμπληρώσει τα είκοσι χρόνια του, δημοσιεύει τα διηγήματά του σε περιοδικά της εποχής εκείνης. Αρχίζει να συγγράφει ένα ταξιδιωτικό έργο για όλες τις περιοχές της Ελλάδας και να κάνει γνωστό στο ευρύ κοινό το λαογραφικό υλικό από τα διάφορα μέρη της χώρας. Τα νατουραλιστικά στοιχεία είναι ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των έργων του Ανδρέα Καρκαβίτσα, με αποτέλεσμα να θεωρείται ως ο πρώτος εκπρόσωπος αυτού του λογοτεχνικού ρεύματος στην Ελλάδα. Τα κοινωνικά θέματα που εξέταζε ήταν ιδιαίτερα γνωστά και προσπαθούσε να μεταδώσει τόσο τη γλώσσα του λογοτεχνικού του έργου στον απλό κόσμο όσο και να εδραιωθεί στο φάσμα της νέας ελληνικής λογοτεχνίας ως ένας από τους πιο σύγχρονους λογοτέχνες της γενιάς του.
Ένα από τα σπουδαιότερα πρώτα έργα του είναι ο Σπαθόγιαννος που αποτελεί κομβικό σημείο στη λογοτεχνική του καριέρα. Η Λυγερή είναι εμπνευσμένη από την ιστορία του Ηλειακού κάμπου, που άλλωστε είναι γενέτειρά του, ενώ Τα λόγια της πλώρης θεωρούνται ένα από τα σημαντικότερα έργα του λογοτέχνη, αποτελώντας κάποια από τα σπουδαιότερα διηγήματα για τους ανθρώπους της θάλασσας και τις αντιξοότητες που μπορεί να συναντήσουν. Εκεί μας εξιστορεί γεγονότα και καταστάσεις που όλοι βιώνουμε, παλεύοντας μαζί της.
Ένα από τα πιο γνωστά έργα του Ανδρέα Καρκαβίτσα ήταν και Ο Ζητιάνος, ο οποίος δημοσιεύθηκε το 1897 και αποτελεί μέχρι και σήμερα ένα από τα σπουδαιότερα έργα του. Είναι μια νουβέλα η οποία γνώρισε μεγάλη αποδοχή από το ευρύ κοινό και διαβάστηκε από πολλές γενιές Ελλήνων.
Το έργο πραγματεύεται την άφιξη ενός ζητιάνου από τα Κράβαρα (ορεινή Ναύπακτος) στον θεσσαλικό κάμπο και πιο συγκεκριμένα στο χωριό Νυχτερέμι (σημερινός Παλιόπυργος Λάρισας) καθώς και τις καταστροφές που αυτή επιφέρει στις ζωές των κατοίκων του χωριού. Σύμφωνα με τον κριτικό λογοτεχνίας Φώτο Πολίτη: «ο Τζιριτόκωστας δεν είναι απλώς ένας κοινός τύπος Κραβαρίτη. Είναι ο Έλλην πολιτικός, ο Έλλην επιστήμων, ο Έλλην χρηματιστής ή έμπορος, ο ολέθριος «έξυπνος» Ρωμιός της εποχής μας».
Ο Ανδρέας Καρκαβίτσας ασχολήθηκε με τα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα του κράτους. Στο B΄ μέρος θα παρουσιάσουμε την έντονη πολιτική του δράση, τα νεότερα χρόνια της ζωής του καθώς και το γλωσσικό ζήτημα, που υπήρξε ένα από τα σημεία κατατεθέντα των σπουδαίων αυτών έργων του μεγάλου μας λογοτέχνη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ο Ανδρέας Καρκαβίτσας και το ηθογραφικό διήγημα, fractalart.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ανδρέας Καρκαβίτσας-Βιογραφία, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ανδρέας Καρκαβίτσας, wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
