Της Αρετής Μούστου,
Οι κοινωνικές νόρμες σχετικά με το φύλο, σε μη σεξουαλικά πλαίσια, μπορούν να επηρεάσουν και να δομήσουν τις σεξουαλικές συμπεριφορές μεταξύ των ανδρών και των γυναικών. Επειδή πολλοί πολιτισμοί δίνουν παραδοσιακά περισσότερη αξία στην αρσενική παρά στη γυναικεία συμπεριφορά εν γένει, η έγκριση ενός συμβατικού «ανδρικού ρόλου» κοινωνικά, συνεπάγεται την έγκριση μιας διαφοράς ισχύος ανάμεσα στους άνδρες και στις γυναίκες.
Η συγκεκριμένη κατάσταση, θα μπορούσε εύκολα να μεταφραστεί και στις σεξουαλικές σχέσεις. Σύμφωνα, μάλιστα, με τους Jenkins, Yoder και Kahn, εάν ένα άτομο έχει περισσότερη «δύναμη» (που εδώ λαμβάνει πολύ περισσότερο τη χροιά της «εξουσίας»-«ισχύος»), αυτό το άτομο είναι πιθανό να κυριαρχήσει ή να ελέγξει το άλλο πρόσωπο σε μία σχέση, ενώ την ίδια στιγμή, η έρευνα των δύο τελευταίων για τις οικείες και σεξουαλικές σχέσεις, ανέδειξε ότι οι άνδρες τείνουν να έχουν περισσότερη «δύναμη» στις σχέσεις τους από ό,τι οι γυναίκες. Ωστόσο, οφείλουμε να αναφέρουμε ότι υπάρχει μια διακύμανση αυτής της σχέσης ανάμεσα στα ζευγάρια.
Σε σύγκριση με τις γυναίκες με ίση ή περισσότερη «δύναμη», οι γυναίκες που δε μπορούν να προβάλουν εύκολα τα «θέλω» τους εντός μίας σχέσης, τείνουν να χρησιμοποιούν προφυλακτικά λιγότερο σταθερά και να έχουν λιγότερη επίδραση στη λήψη αποφάσεων κατά τη διάρκεια του σεξ (Pulerwitz et al. 2002, Soet et al. 1999). Γίνεται, συνεπώς, αντιληπτό, πως οι πιο συμβατικές πεποιθήσεις σχετικά με τους ρόλους των ανδρών και των γυναικών στην κοινωνία, μπορούν να οδηγήσουν και σε διαφοροποίηση της ισχύος μεταξύ τους, η οποία κατ’ επέκταση, υπάρχει περίπτωση να προκαλέσει σοβαρές και επικίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές και πεποιθήσεις.
Σε ακαδημαϊκό επίπεδο, οι προαναφερθείσες συμπεριφορές πολλάκις έχουν συσχετιστεί με το ρόλο και τη σεξουαλική συμπεριφορά των ανδρών και, ως επί το πλείστον, καταδεικνύουν μια έντονη σύνδεση των ανδρικών κοινωνικών νορμών με τις επικίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές. Προς υποστήριξη του παραπάνω, αρκετοί θεωρητικοί μίλησαν για τις συμβατικές πεποιθήσεις σχετικά με το ρόλο των ανδρών οι οποίες, ενδεχομένως, προβλέπουν περισσότερους σεξουαλικούς συντρόφους και λιγότερο συνεπή χρήση προφυλακτικού κατά την επαφή (Bogaert and Fisher 1995, Marín et al. 1997, Pleck et al. 1993, Santana et al. 2006). Την ίδια στιγμή, πολύ λιγότερα είναι γνωστά για το πως οι γυναίκες εσωτερικεύουν τους κοινωνικούς κανόνες σχετικά με τους ρόλους των ανδρών και για το πως αυτές οι ιδέες σχετίζονται με τις σεξουαλικές τους συμπεριφορές. Ωστόσο, θα μπορούσαμε σίγουρα να θεωρήσουμε πως η εσωτερίκευση των πεποιθήσεων σχετικά με το ρόλο των ανδρών στην κοινωνία, είναι πιθανό να έχει επιπτώσεις και στις σεξουαλικές συμπεριφορές των γυναικών, υπό διαφορετικές μορφές εκδήλωσης.
Μια ενδεχόμενη αίσθηση καθήκοντος και ευθύνης από μέρους των γυναικών είναι πολύ εύκολο να δημιουργήσει ασύμμετρες σχέσεις, οι οποίες, τις περισσότερες φορές, τις καθιστούν εγκλωβισμένες σε τοξικούς για τις ίδιες δεσμούς. Η παραδοχή ότι «οι άντρες θέλουν μόνο σεξ» που ακούγεται και ξανακούγεται αδιαλείπτως, πόσο μεγάλο και αρνητικό αντίκτυπο έχει τόσο για τους άντρες, όσο και για τις γυναίκες; Γιατί δηλαδή, ένα αγόρι να αναγκάζεται να οικειοποιηθεί μια κοινωνική κατασκευή που έρχεται ενάντια στην προσωπική του ύπαρξη; Στον αντίποδα, γιατί να πρέπει ένα κορίτσι να ξαφνιάζεται με μια ανθρώπινη συμπεριφορά ενός άντρα μετά τη σεξουαλική επαφή και να τη λαμβάνει οριακά ως κομπλιμέντο, χωρίς να μπορεί να την αγνοήσει; Ας δεχτούμε επιτέλους ότι κάτι που θα έπρεπε να θεωρείται ως «bare-minimum» δε θα έπρεπε να μας ξαφνιάζει, αλλά να το απαιτούμε.
Συνοψίζοντας, η διαδικασία του σεξ και οι σεξουαλικές συμπεριφορές και αντιλήψεις, έχουν κατάλοιπα μιας πατριαρχικής συνείδησης, που επηρεάζει και τις γυναίκες, αλλά και τους άνδρες. Οι επικίνδυνες συμπεριφορές που βασίζονται σε υποσκάπτουσες θέσεις ισχύος και οι χαμηλές προσδοκίες για τις γυναίκες από τους άντρες απεικονίζουν τον παραδοσιακό ορισμό της πατριαρχίας, που μάχονταν και εξακολουθούν να μάχονται οι φεμινίστριες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΈΣ ΠΗΓΈΣ
- Bogaert AF, Fisher WA. Predictors of university men’s number of sexual partners. Journal of Sex Research. 1995;32:119–130.
- Jenkins SR. Introduction to the special issue: Defining gender, relationships, and power. Sex Roles. 2000;42:467–493.
- Marín BV, Gomez CA, Tschann JM, Gregorich SE. Condom use in unmarried Latino men: A test of cultural constructs. Health Psychology. 1997;16:458–467.
- Pleck JH, Sonenstein FL, Ku LC. Masculinity ideology: Its impact on adolescent males’ heterosexual relationships. Journal of Social Issues. 1993;49:11–29.
- Pulerwitz J, Amaro H, DeJong W, Gortmaker SL, Rudd R. Relationship power, condom use, and HIV risk among women in the USA. AIDS Care. 2002;14:789–800.
- Santana MC, Raj A, Decker MR, La Marche A, Silverman JG. Masculine gender roles associated with increased gender risk and intimate partner violence perpetration among young adult men. Journal of Urban Health. 2006;83:575–585
- Soet JE, Dudley WN, DiIorio C. The effects of ethnicity and perceived power on women’s sexual behavior. Psychology of Women Quarterly. 1999;23:707–723.
- Yoder JD, Kahn AS. Toward a feminist understanding of women and power. Psychology of Women Quarterly. 1992;16:381–388.
