Του Μάριου Ντινάκους,
Στο προηγούμενο μέρος είδαμε κάποια βασικά πράγματα για το Ιράν. Κάναμε μία ανασκόπηση της ιστορίας του και είδαμε πώς οι συνεχείς πολεμικές συγκρούσεις επηρέασαν την πορεία της χώρας και πώς διαμόρφωσαν το πολιτικό σκηνικό στο εσωτερικό. Επίσης, παραθέσαμε και τη βασική εικόνα της οικονομίας του Ιράν. Στο δεύτερο μέρος θα αναφερθούμε στην πορεία του κατά Κεφαλήν ΑΕΠ και θα παραθέσουμε κάποια βασικά στοιχεία που αφορούν την υγεία και την εκπαίδευση στη χώρα και αυτό, γιατί τα στοιχεία αυτά μας δείχνουν (μαζί με άλλα δεδομένα φυσικά) το επίπεδο διαβίωσης μίας χώρας.
Όσον αφορά το κατά Κεφαλήν ΑΕΠ, αυτό μπορεί να χωριστεί σε τέσσερεις βασικές περιόδους, ανάλογα με την τάση της κάθε μίας. Στο παρακάτω διάγραμμα, διακρίνονται οι τέσσερεις αυτοί περίοδοι, οι οποίες είναι η άνοδος του ΑΕΠ και του πληθυσμού από την ανεξαρτησία μέχρι και τα μέσα του 1980, η κάθοδος από τα μέσα του 1980 μέχρι και τις αρχές του 2000, η συνεχής αύξηση του ΑΕΠ από το 2000 μέχρι και το 2012 και, τέλος, η μείωση του ΑΕΠ τα τελευταία 8 χρόνια.
- Κατά τη διάρκεια της πρώτης περιόδου (1979-1985) παρατηρείται διπλασιασμός του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, ο οποίος βασίζεται στη μεταρρυθμιστική πολιτική της κυβέρνησης καθώς και στη σταθεροποίηση των τιμών του πετρελαίου μετά την κρίση του 1973 και 1979, όπου παρατηρούνται οι δύο πετρελαϊκές κρίσεις.
- Κατά τη διάρκεια της δεύτερης περιόδου (1986-1996) παρατηρείται μία σημαντική κάθοδος του ΑΕΠ και του πληθυσμού λόγω της πολεμικής εμπλοκής με το Ιράκ καθώς και της χειροτέρεψης των σχέσεων με τη Δύση. Έτσι, η οικονομία και η κοινωνία κατέρρευσαν, καθώς καταστράφηκαν αρκετές υποδομές και μειώθηκαν αρκετές μεταβλητές του ΑΕΠ, όπως η κατανάλωση, οι επενδύσεις και το εμπόριο.
- Κατά τη διάρκεια της τρίτης περιόδου (1996-2012) το κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξήθηκε εντυπωσιακά και άγγιξε περίπου τα 8.000 δολάρια Η.Π.Α. Η οικονομία του Ιράν μετατράπηκε από ένα σχετικά απλό αγροτικό σε ένα σύνθετο και βιομηχανικό σύστημα με πολύ υψηλότερο επίπεδο εισοδήματος. Σε αυτήν τη διαδικασία, η εκπαίδευση, η υγεία, η κοινωνική ασφάλιση και οι υποδομές βελτιώθηκαν σημαντικά. Η χώρα ανέπτυξε, επίσης, μια σειρά από οικονομικά ιδρύματα, για να υποστηρίξει την οικονομική διαδικασία και να επιτρέψει στο κεφάλαιο, την εργασία και τις αγορές προϊόντων να αναπτυχθούν όσον αφορά το μέγεθος, το εύρος και το βάθος. Ένα μεγάλο μέρος αυτού του μετασχηματισμού προέκυψε ως αποτέλεσμα της ικανότητας του Ιράν να εμπλέκεται στις παγκόσμιες αγορές, ιδίως μέσω εισαγωγών γνώσεων, τεχνολογίας και κεφαλαίων και διάφορων άλλων κατηγοριών. Το πετρέλαιο διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη διευκόλυνση αυτών των εισαγωγών, αλλά απέκλεισε επίσης πολλά από αυτά που θα μπορούσε να έχει εκμεταλλευτεί το Ιράν με τη συμμετοχή του πιο εντατικά και εκτεταμένα στην παραγωγή του ορυκτού πλούτου. Αντ’ αυτού, η χώρα απολάμβανε, τουλάχιστον μερικές φορές και λαμβάνοντας υπόψη άλλους παράγοντες, ένα υψηλότερο βιοτικό επίπεδο. Η βιομηχανία, ειδικά η μεταποίηση, δεν κυριαρχεί ποτέ στην οικονομία όσον αφορά τη συνεισφορά της στο ΑΕΠ. Ωστόσο, οι παγκόσμιες δυνάμεις που επέτρεψαν στο Ιράν να κερδίσει ουσιαστικά έσοδα από το πετρέλαιο οδήγησαν στην ανάπτυξη του τομέα των υπηρεσιών και, ως εκ τούτου, συνέβαλαν στις αυξανόμενες δυνάμεις της χώρας όσον αφορά το ανθρώπινο κεφάλαιο, τις υποδομές και τα παρόμοια. Ταυτόχρονα, οι γείτονες του Ιράν προσφέρουν νέες ευκαιρίες για εμπόριο και επενδύσεις. Το βασικό συστατικό που μπορεί να μετατρέψει αυτές τις δυνάμεις και τις ευκαιρίες σε έναν τύπο βιώσιμης και ταχείας ανάπτυξης είναι η αποτελεσματική επιχειρησιακή πολιτική εκ μέρους της κυβέρνησης και η ενσωμάτωση της ιρανικής οικονομίας στις παγκόσμιες αγορές.
- Κατά την τέταρτη περίοδο (2012-2020) το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σταθεροποιήθηκε στα 5.000 δολάρια. Βασικός λόγος της μείωσής του ήταν διεθνείς κυρώσεις λόγω του πυρηνικού προγράμματος, η μείωση του πληθυσμού, η πτώση των τιμών του πετρελαίου και η αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος, καθώς και η μείωση της αξίας του νομίσματος.
ΥΓΕΙΑ
Σχετικά με την υγεία, θα μελετηθεί ο δείκτης των κυβερνητικών δαπανών ως προς την υγεία. Το Σύνταγμα κατοχυρώνει σε κάθε Ιρανό την πρόσβαση σε βασική υγειονομική περίθαλψη. Όπως αποτυπώνεται και στο παρακάτω διάγραμμα, παρατηρείται μία συνεχής αύξηση των κυβερνητικών δαπανών για την υγεία, καθώς και ως προς το ποσοστό του ΑΕΠ. Αυτό συμβαίνει λόγω της επιδότησης σε μεγάλο βαθμό της φαρμακευτικής αγωγής, της βελτίωσης των επιστημών και της τεχνολογίας, καθώς και της αύξησης του αριθμού των φαρμακευτικών εταιρειών στο Ιράν, οι οποίες παράγουν μεγάλο ποσοστό των φαρμάκων. Έτσι, έχει θεσπιστεί ένα ισχυρό σύστημα ασφάλισης, το οποίο βασίζεται στη βελτίωση της υγείας των πολιτών της.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Σχετικά με την παιδεία, θα μελετηθεί ο δείκτης της πρόσβασης των πολιτών στην εκπαίδευση. Όπως παρατηρείται και από το διάγραμμα, έχουμε μία αύξηση του ποσοστού από το 40%, όπου βρισκόταν το 1986, στο 85% το 2016. Αυτό συμβαίνει λόγω της βελτίωσης των υποδομών της εκπαίδευσης καθώς και της κοινωνίας. Έτσι, πλέον κάθε πολίτης έχει πρόσβαση στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού είναι ικανό ως προς την ανάγνωση και τη γραφή.
Εν κατακλείδι, η χώρα μετά την Επανάσταση του 1979, έχει περάσει από αρκετά στάδια μετάβασης και έχει δοκιμαστεί τόσο κοινωνικά όσο και οικονομικά. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ έχει βελτιωθεί σημαντικά σε σχέση με την περίοδο της ανεξαρτησίας και έχει αυξηθεί τα πρώτα χρόνια του εικοστού πρώτου αιώνα. Σχετικά με την υγεία και την εκπαίδευση παρατηρείται μία βελτίωση όλων των σχετικών δεικτών για τη βελτίωση των κοινωνικών υποδομών. Ωστόσο, πρέπει να βελτιωθούν αρκετοί τομείς, όπως η κυβερνητική πολιτική, η απαγκίστρωση από το Θεοκρατικό Σύνταγμα, καθώς και η ελευθερία απόψεων και ιδεών, έτσι ώστε η χώρα να αναπτυχθεί κοινωνικά και οικονομικά και να ελπίζει σε ένα καλύτερο μέλλον.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Brittanica, Iran, 2021, Retrieved from here
- History of early Iran, Retrieved from here
- History of Iran: Empire of the Mind, Ali Akbar Mahdi, 2011, Retrieved from here
- History of modern Iran, Retrieved from here
- Notes on the History of Iran, 2007, Retrieved from here
- Causes of the Iranian 1979 revolution: historical and political aspects, Samuele Vasapollo, 2020, Retrieved from here
- The Iranian Revolution: The Role and Contribution, Muhammad Arif, 2012, Retrieved from here
- The Iranian Economy in the Twentieth Century: A Global Perspective, Hadi Salehi Esfahani & Hashem Pesaran, 2008, Retrieved from here
- The Iranian Economy: Challenges and Opportunities, Mahdi Ghodsi & Richard Grieveson & Robert Stehrer & Vasily Astrov, 2018, Retrieved from here
