Της Αγγελικής Μανωλάκη,
«Κανενός δεν αρέσει να πληγώνει τον άλλο· γι’ αυτό νιώθει κανείς καλύτερα, όταν ο άλλος δεν δείχνει πως πληγώθηκε. Κανενός δεν αρέσει η θέα ενός πληγωμένου σκύλου. Έχε το αυτό καλά στο νου σου».
-Λούντβιχ Βιτγκενστάιν, Πολιτισμός και Αξίες
Πρώτα το ζώο, μετά τη γυναίκα, μετά το παιδί. Τι μπορεί να σημαίνει αυτή η απλοϊκή, αλλά και, συνάμα, μπερδεμένη φράση; Σημαίνει πως αυτός που κακοποιεί ζώα, είναι πολύ πιθανό αργότερα ή και ταυτόχρονα να κακοποιεί την οικογένειά του. Πίσω από αυτές τις πράξεις, κρύβεται μία κλινική συμπτωματολογία και ψυχοπαθολογία, που η σιωπή της κοινωνίας μόνο να τη διαιωνίζει μπορεί εις βάρος αυτών που συχνά δεν μπορούν να ζητήσουν βοήθεια από το μαρτύριό τους. Μετά από χρόνια μελετών και ερευνών, οι επιστήμονες, αλλά και οι διωκτικές αρχές, συνδέουν άμεσα τη βίαιη συμπεριφορά κατά των ζώων, που μπορεί να ξεκινήσει από παραμέληση, κακοποίηση και να φτάσει ακόμα και τον θάνατο, με την ενδοοικογενειακή βία, αλλά και άλλα ποινικά κακουργήματα, όπως την ανθρωποκτονία και τον εμπρησμό.
Για να γίνει περισσότερο κατανοητό, ας προβούμε στις παρακάτω αντιστοιχίες, χωρίς να είναι πάντα απόλυτες 100%. Κοιτώντας ένα χτυπημένο και βασανισμένο ζώο, κοιτάμε ένα χτυπημένο παιδί ή σύντροφο. Το παραμελημένο, φοβισμένο ζώο ισούται με ένα παραμελημένο, φοβισμένο παιδί. Μία περίπτωση κτηνοβασίας μπορεί να αποτελεί προπομπό βιασμού και σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκου.
Το 2001, σε έρευνα, που πραγματοποιήθηκε με 1.863 συμμετέχοντες που κακοποιούσαν ζώα (Human Society of the United States, 2002a), το μεγαλύτερο ποσοστό βίας και κακοποίησης σημειώθηκε στα οικόσιτα ζώα συντροφιάς, 74%, ενώ σε ποσοστό 94% οι δράστες ήταν άντρες, κάτι που συνάδει και με τα υψηλότερα ποσοστά ενδοοικογενειακής βίας με δράστες άνδρες έναντι των γυναικών.
Στο πέρασμα των ετών, οι Αμερικανικές Διωκτικές Αρχές έχουν συγκεντρώσει στοιχεία, που αποδεικνύουν πως το 88% των οικογενειών που αντιμετωπίζουν κατηγορίες για κακοποίηση ανηλίκου συνυπήρχαν και κατηγορίες για ταυτόχρονη κακοποίηση ζώου. Σχεδόν 3 στις 4 γυναίκες και 2 στα 3 παιδιά που έχουν διαμείνει σε ξενώνες που στηρίζουν τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας υπήρξαν μάρτυρες κακοποίησης κατοικίδιου.
Το ψυχολογικό προφίλ ενός ατόμου που βασανίζει ζώα μπορεί να είναι αντίστοιχο και παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με το ψυχολογικό προφίλ του ανθρώπου που κακοποιεί τη γυναίκα ή τα παιδιά του. Δεν προκαλεί έκπληξη πως, χτίζοντας το ψυχολογικό προφίλ του ανθρώπου που κακοποιεί συστηματικά ζώα, βρίσκουμε πολλές ομοιότητες με αυτό ενός δράστη βίας μέσα στην οικογένειά του ή τον κοινωνικό περίγυρό του. Κάποια από αυτά τα χαρακτηριστικά είναι τα εξής: απουσία ενσυναίσθησης, παραβατική συμπεριφορά στη διάρκεια της εφηβείας, θύματα ή θύτες σχολικού εκφοβισμού, μειωμένες κοινωνικές δεξιότητες, δυσκολία στη διαμόρφωση στενών διαπροσωπικών σχέσεων και συνεπακόλουθα σεξουαλικά προβλήματα, πιθανή συμπτωματολογία καταθλιπτικών συνδρόμων σε συνδυασμό με αισθήματα ανεπάρκειας και ανασφάλειας, δυσκολία στην υγιή έκφραση συναισθημάτων θυμού και απογοήτευσης. Σε κάθε περίπτωση, οι δράστες πρέπει άμεσα να λάβουν εξειδικευμένη βοήθεια από καταρτισμένο προσωπικό, ώστε να σταματήσουν να προκαλούν πόνο στα ζώα και την οικογένειά τους.
Σύμφωνα με έρευνα των Wright & Hensley, το 2003, οι μέθοδοι κακοποίησης ανθρώπων μεταγενέστερα και ζώων προγενέστερα από τους δράστες ήταν ίδιες, ενώ οι μελέτες των Barnard & Hogan πριν σχεδόν 20 χρόνια, το 1999, δείχνουν πως κάποιοι δράστες χρησιμοποιούν τους φόνους και βασανισμούς ζώων ως πρόβα για τις μετέπειτα δράσεις τους με θύματα ανθρώπους. Είναι χαρακτηριστική και άξια αναφοράς η φράση του Robert K. Ressler, δημιουργό της μεθόδου ανάπτυξης προφίλ του δολοφόνου για την σύλληψη του στο FBI, πως «δολοφόνοι πολύ συχνά αρχίζουν με το να σκοτώνουν και να βασανίζουν ζώα σαν παιδιά». Υπάρχει, επομένως, μια άμεση και αδιαμφισβήτητη σύνδεση ανάμεσα στην κακοποίηση ζώων και μετέπειτα την κακοποίηση ανθρώπων, ωστόσο όλοι όσοι βασανίζουν ζώα δεν γίνονται δολοφόνοι, αλλά οι δράστες κατά συρροή εγκλημάτων κατά της ζωής έχουν ένα μακρύ ιστορικό βίας έναντι των ζώων.
«Μέχρι κάποιος να συγκινηθεί με ένα ζώο, ένα κομμάτι της ψυχής του παραμένει κοιμισμένο».
-Anatole France – Γάλλος συγγραφέας του 19ου αι.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Κακοποίηση ζώων: σκιαγράφηση του ψυχολογικού προφίλ των δραστών, Postmodern.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η σιωπή είναι συνενοχή στην κακοποίηση των ζώων, Syntagmawatch.gr, διαθέσιμο εδώ
