Της Κωνσταντίνας Στούκα,
Εξαιρετικά σπουδαίο ζήτημα που χρήζει προσοχής αποτελεί το Brussels Effect, δηλαδή η διαδικασία της μονομερούς ρυθμιστικής παγκοσμιοποίησης, που προκαλείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση με την εξωτερίκευση της νομοθεσίας της εκτός των συνόρων της, μέσω μηχανισμών της αγοράς. Εμπειρογνώμων του θέματος αυτού, δηλαδή του πώς, κατά κάποιο τρόπο, η Ευρωπαϊκή Ένωση κυβερνά τον κόσμο, αποτελεί η Φιλανδή-Αμερικανίδα συγγραφέας, Anu Bradford, καθηγήτρια νομικής και ειδική στο διεθνές εμπορικό δίκαιο, η οποία επινόησε και τον όρο “Brussels Effect” το 2012.
Σημείο σταθμός λοιπόν του θέματος αυτού αποτελεί το σύγγραμμα της Anu Bradford “The Brussels Effect”. Μέσα από το σύγγραμμα της, έρχεται να αναιρέσει την ιδέα ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ταλανίζεται από μία βαθιά κρίση, υποστηρίζοντας πως η Ένωση είναι μια υπερδύναμη που εξακολουθεί να ασκεί αξιοσημείωτη επιρροή παγκοσμίως. Η επίδραση που διαθέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση στα υπόλοιπα κράτη μέλη διακρίνεται από το ότι οι παγκόσμιες πολυεθνικές έχουν ως γνώμονα τα ευρωπαϊκά πρότυπα, αναδεικνύοντας την Ένωση ως ρυθμιστή της διεθνούς σκηνής.
Οι τομείς όπου η Ευρωπαϊκή Ένωση διαμόρφωσε πολιτική είναι αναρίθμητοι, με πρώτη την αντιμονοπωλιακή νομοθεσία. Πιο συγκεκριμένα, η προτεινόμενη εξαγορά της Honeywell από την General Electric με έδρα τις ΗΠΑ τον Οκτώβριο του 2000, εμποδίστηκε από τις αντιμονοπωλιακές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η συγχώνευση δεν προχώρησε, παρά την έγκριση του Αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης. Αναφορικά με τον τομέα των χημικών όπλων, η πολυεθνική Dow Chemical που εδρεύει στις ΗΠΑ ανακοίνωσε το 2006 ότι θα συμμορφωθεί με τον κανονισμό καταχώρησης, αξιολόγησης, εξουσιοδότησης και περιορισμού χημικών ουσιών της Ε.Ε. (REACH) που αφορά την παραγωγή και χρήση χημικών ουσιών σε όλη την παγκόσμια λειτουργία της.
Στη συνέχεια, σχετικά με την αεροπορία, η Ευρωπαϊκή Ένωση το 2012 μερίμνησε για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα της αεροπλοΐας, εντάσσοντάς την στο Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών. Δηλαδή, κάθε αεροπορική εταιρεία, ανεξάρτητα από τη χώρα καταγωγής της, είναι απαραίτητο να αγοράσει άδειες εκπομπών για οποιεσδήποτε πτήσεις εντός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού χώρου. Το κόστος συμμόρφωσης με τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις εκπομπές αεροσκαφών αναγκάζει τους κατασκευαστές να σχεδιάσουν αεροπλάνα με βελτιωμένη απόδοση και μειωμένες εκπομπές. Τα αυστηρά αεροπορικά πρότυπα της Ένωσης λοιπόν, έχουν τεράστιο αντίκτυπο στους παγκόσμιους στόλους αεροπλάνων. Αξιοσημείωτο είναι, ότι η εφαρμογή της ευρωπαϊκής πολιτικής απορρήτου και προστασίας προσωπικών δεδομένων έχει επηρεάσει επίσης, μεγάλο φάσμα χωρών. Ειδικότερα, ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (GDPR) εγκρίθηκε στις 14 Απριλίου 2016 και είχε εξίσου παγκόσμιο αντίκτυπο. Το 2017 κατά τη διάρκεια διαπραγματεύσεων για μια νέα εμπορική συμφωνία μεταξύ Ιαπωνίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ιαπωνία δημιούργησε έναν ανεξάρτητο οργανισμό, ώστε να διαχειριστεί τις καταγγελίες περί απορρήτου, δείχνοντας έτσι τη συμμόρφωσή της με τον ευρωπαϊκό κανονισμό περί προστασίας της ιδιωτικής ζωής. Είναι αδύνατο, τέλος, να παραληφθεί ότι τον Απρίλιο του 2018 ακόμη και το Facebook και η Microsoft δήλωσαν ότι θα εφαρμόσουν τμήματα του GDPR παγκοσμίως.
Συμπερασματικά, το Brussels effect καθοδηγεί τον τρόπο με τον οποίο ο κόσμος δραστηριοποιείται κι αυτό συμβαίνει διότι η Ένωση, όντας μία από τις πλουσιότερες καταναλωτικές αγορές στον κόσμο, δημιουργεί γόνιμο έδαφος για να συνεργαστούν μαζί της άλλες χώρες. Επακόλουθο αυτού είναι οι διεθνείς εταιρείες, παραδείγματος χάρη, να υιοθετούν τους κανονισμούς και τα πρότυπά της. Επιπρόσθετα, δεδομένου ότι οι ευρωπαϊκές αξίες έχουν ευρεία απήχηση, όταν αναφέρονται ιδέες σχετικά με τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής ή τη ρύθμιση της χρήσης των τεχνολογικών επιτευγμάτων, ασφαλώς κεντρίζεται και το ενδιαφέρον των υπολοίπων χωρών. Βέβαια, στο σημείο αυτό αξίζει να ειπωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, αναντίρρητα, χρειάζεται τον υπόλοιπο κόσμο για να λειτουργήσει. Ωστόσο αυτό δε συνεπάγεται την αδυναμία της να ενεργήσει μονομερώς, εάν αυτό κριθεί αναγκαίο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- What is the Brussels Effect, and what does it mean for global regulation?, Microsoft, διαθέσιμο εδώ
- Τhe Brussels Effect, Anu Bradford, διαθέσιμο εδώ
- The Brussels Effect: The Rise of a Regulatory Superstate in Europe, Columbia Law School, διαθέσιμο εδώ
