Της Νικολέτας Κουγεντάκη,
Την ώρα που η πανδημία του Covid-19 συνεχίζει να εξαπλώνεται παγκοσμίως, οι δρόμοι στις πόλεις μας ερημώνουν και εμείς γινόμαστε όλο και περισσότερο δεσμώτες του ίδιου μας του σπιτιού. Το πρόβλημα της κοινωνικής απομόνωσης μας οδηγεί να επιλέξουμε με ποια πρόσωπα θέλουμε να ενώσουμε την μοναξιά μας και να συμβιώσουμε στο «δεσμωτήριο», το σπίτι μας. Έτσι, πολλοί νέοι, όντας σε κατάλληλη ηλικία, επιλέγουν ως συνδεσμώτη τον σύντροφό τους. Η συγκατοίκηση ολοένα και περισσότερων νεαρών ζευγαριών δημιούργησε προσδοκίες, ήδη από την πρώτη καραντίνα, για εκρηκτική αύξηση του αριθμού γεννήσεων και των νέων οικογενειών.
Σε πολλές χώρες, όπως στο Βέλγιο και τις ΗΠΑ, οι προσδοκίες αποδεικνύεται ότι όχι μόνο επιβεβαιώθηκαν αλλά συνεχίζουν να επιβεβαιώνονται με πολλές «αφίξεις» μωρών να αναμένονται και μέσα στους επόμενους μήνες. Η χώρα μας, δυστυχώς, ξέφυγε από το γενικό κανόνα. Οι ελπίδες ότι ο εγκλεισμός που προκάλεσε η πανδημία θα ανέτρεπε την σταθερά πτωτική τάση του αριθμού γεννήσεων των τελευταίων χρόνων ναυάγησαν και οι προσδοκίες διαψεύστηκαν. Το προβλεπόμενο baby boom έδωσε την θέση σε ένα καθόλου επιθυμητό πτωτικό boom στον αριθμό των γεννήσεων. Η μείωση, μάλιστα, εντάθηκε εννέα μήνες μετά το lockdown υπό την πίεση της πανδημίας. Οι τοκετοί μειώθηκαν κατά 6,5% κατά τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο του 2020 σε σχέση με τους αντίστοιχους μήνες του 2019. Το ίδιο παρατηρήθηκε, αντίστοιχα, και για τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο του 2021 σε σχέση με του προ-covid έτους 2020.
Γιατί, όμως, παρατηρείται αυτό το φαινόμενο; Γιατί οι νέοι που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία δεν αποφασίζουν να κάνουν το παρακάτω βήμα στη σχέση τους και να αποκτήσουν παιδί; Όλοι μας δεν θα συμφωνούσαμε ότι η μητρότητα και η πατρότητα συνιστούν δύο έννοιες καίριας σημασίας, μια απολύτως αναγκαία διαδικασία για τη διασφάλιση της συνέχισης, όχι μόνο της ανθρώπινης ζωής, αλλά και κάθε εθνικής υπόστασης;
Αναμφίβολα, όλοι μας αναγνωρίζουμε την αξία δημιουργίας οικογένειας, αλλά οι παρούσες συνθήκες είναι εκείνες που ωθούν σε αυτό το φαύλο κύκλο της υπογεννητικότητας. Πιο συγκεκριμένα, η επιβεβλημένη και με μεγάλη διάρκεια αλλαγή συνηθειών μας δημιουργεί άγχος και πολλές φορές και θυμό. Σ’ όλο αυτό που συμβαίνει, έρχεται να προστεθεί και η αίσθηση της απειλής της υγείας μας και η ανασφάλεια για το τι μέλλεται στη συνέχεια. Αυτό από μόνο του μας προκαλεί μεγάλη εσωτερική ένταση, ανησυχία και αποδιοργάνωση. Η κατάσταση, μάλιστα, γίνεται ακόμη πιο επιβαρυντική σε περιπτώσεις που η καραντίνα έχει επιφέρει ανεργία, επαγγελματική αβεβαιότητα, οικονομικές δυσχέρειες και προβλήματα οικονομικής φύσης. Πώς, λοιπόν, κάτω από τις αντίξοες συνθήκες της νέας εποχής, οι νέοι θα σχεδιάσουν με αισιοδοξία τη μελλοντική τους οικογένεια, ενώ έχουν πληγεί σημαντικά τόσο σε συναισθηματικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο; Πώς θα πραγματοποιήσουν τον οικογενειακό τους προγραμματισμό, ο οποίος για πολλούς κιόλας έχει παγώσει και αναβληθεί επανειλημμένες φορές;
Η χώρα μας, εντός του σκληρού πυρήνα της υπογεννητικότητας, οφείλει να εφαρμόζει κάθε απαραίτητο μέτρο για τη διασφάλιση της μητρότητας και της πατρότητας και να αναζητά τρόπους ενίσχυσής της. Όπως είναι, άλλωστε, σαφές, η απόκτηση και η ανατροφή ενός παιδιού -ιδίως στη σύγχρονη εποχή- κοστίζει τόσο σε επίπεδο χρημάτων όσο και σε επίπεδο χρόνου. Η Πολιτεία οφείλει να παρέχει οικονομικά κίνητρα και κατάλληλη κοινωνική πρόνοια σε όλες τις οικογένειες και πόσο μάλλον σε εκείνες που βρίσκονται υπό το στάδιο σύστασης. Έχει χρέος να συνδράμει, ώστε οι γονείς να μπορούν να ανταποκρίνονται ισορροπημένα στις εργασιακές και οικογενειακές υποχρεώσεις τους. Πρέπει να ενισχύει, ακόμη, τα προνόμια, τις διευκολύνσεις και τα επιδόματα που υπάρχουν για τον εργαζόμενο γονέα. Είναι αναγκαίο, επίσης, να παρέχει γονικές άδειες για τους νέους γονείς, περισσότερες και ποιοτικότερες, με βάση τα μέτρα προστασίας κατά του covid, υπηρεσίες για τη φύλαξη των παιδιών. Και, τέλος, να εξασφαλίζει μέτρα κοινωνικής πολιτικής, δηλαδή φορολογικές ελαφρύνσεις, ενισχυτικά επιδόματα και επαγγελματική αποκατάσταση σε άνεργους νέους και νέους αδύναμους να αποκτήσουν οικονομική άνεση.
Παράλληλα, μην ξεχνάμε τη ψυχολογική και συναισθηματική στήριξη που χρειάζονται όλοι όσοι σκέφτονται να γίνουν μελλοντικά γονείς. Στην συναισθηματική ένταση της πανδημίας έρχεται να συμπληρωθεί σαν κομμάτι ενός παζλ και η κύηση και η διαδικασία του τοκετού και των ευθυνών που ανακύπτουν με τη γέννηση του παιδιού. Ο ερχομός, όμως, του παιδιού δεν θα φέρει μόνο υποχρεώσεις και ευθύνες. Θα αποτελέσει και φως ανάμεσα στους γεμάτους φουρτούνες ωκεανούς που πνίγονται οι νέοι, θα τους ανανεώσει ψυχικά και θα τους δώσει ελπίδες ότι τελικά θα τα καταφέρουν. Για αυτό απαιτείται ενθάρρυνση των παιδιών από τους γονείς, τους φίλους και γενικότερα από το κοινωνικό τους περιβάλλον ότι είναι ικανοί και ώριμοι για τη δημιουργία δικής τους οικογένειας. Είναι ανάγκη να προωθηθεί, συγχρόνως, κλίμα αγάπης, σταθερότητας, ασφάλειας και θαλπωρής, ώστε να συνειδητοποιήσουν οι νέοι ότι δεν θα είναι μόνοι σε αυτή τη νέα φάση της ζωής τους. Έχουν δίπλα τους όχι μόνο έναν ώμο αλλά πολλούς να στηριχτούν, ώστε να αποκτήσουν δύναμη και να βοηθηθούν στα δύσκολα. Στο ίδιο πλαίσιο, η δυνατότητα πρόσβασης σε θεσμούς ψυχολογικής στήριξης της οικογένειας, όπως ο θεσμός του Οικογενειακού Συμβούλου και η δυνατότητα επίσκεψης ψυχολόγου και ψυχοθεραπευτή θα λειτουργούσαν ως πρόσθετη και ιδιαίτερα αποτελεσματική αρωγή για πιεσμένα ψυχολογικά ζευγάρια.
Διαπιστώνουμε, λοιπόν, ότι το baby boom υπό τη «δαμόκλειο σπάθη» του κορωνοϊού αυξάνει τους ηλικιωμένους και μειώνει τους νέους. Η Ελλάδα μας «γηράσκει» συλλήβδην και δεν πρέπει να το επιτρέψουμε. Μέσα από μια πανανθρώπινη-αλληλέγγυα ματιά και συσπειρωμένη στάση πρέπει να συστρατευθούμε στην επίλυση του κοινωνικού προβλήματος της υπογεννητικότητας, υπερβαίνοντας τα εμπόδια που το προκαλούν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Η καραντίνα δεν έφερε baby boom στην Ελλάδα, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- Το καλοκαίρι αναμένονται τα μωρά της δεύτερης καραντίνας στο Βέλγιο, vradini.gr, διαθέσιμο εδώ
