Του Γιώργου Μοσχόπουλου,
Τα τελευταία χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση γνώρισε μια τεράστια και αξιοσημείωτη μεταμόρφωση. Η μεταμόρφωση ενείχε σημαντικές μεταρρυθμίσεις στην προσπάθεια ενίσχυσης και διάδοσης της δημοκρατίας, την κατάρριψη των φραγμών, την αντιμετώπιση συμμετρικών σοκ και την καταπολέμηση των ανισοτήτων. Από σκοτεινή ήπειρος πριν μερικές δεκαετίες τώρα αποτελεί παράδειγμα για πολλούς ανθρώπους κοινωνικής μέριμνας. Αυτό είναι εξαιρετικής σημασίας αν σκεφτεί κανείς πόσες ακόμα ανομοιότητες υπάρχουν στην ήπειρο. Η ΕΕ λειτούργησε ως ζωντανό εργαστήριο για ένα πείραμα οικονομικής συγκυριαρχίας και κοινής διαχείρισης κρίσεων με ένα μείγμα συναίνεσης και δημοκρατίας.
Η Ευρώπη έχει παρομοιαστεί πολλάκις όσον αφορά τις οικονομικές τις πολιτικές με ένα αργοκίνητο καράβι, όμως πλέον πρέπει να αφήσει πίσω της αυτή την τακτική και να βελτιώσει την ταχύτητα λήψης αποφάσεων, διότι προβλέπονται διάφοροι σκόπελοι στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον.
Η γηραιά ήπειρος έδειξε ότι η αρχική άρνηση της πραγματικότητας στις τελευταίες κρίσεις έδωσε τη θέση της σε μέτρα που ίσως πριν 10 χρόνια να θεωρούνταν αδιανόητα. Τι μέτρα άραγε μπορούν να παρθούν για το δημογραφικό πρόβλημα της γήρανσης; Τα συνταξιοδοτικά και ασφαλιστικά συστήματα πιέζονται αρκετά, ειδικά στις χώρες του νότου, και λόγω του ανοίγματος των τελευταίων στις χρηματαγορές, πολλές χώρες έχουν εκτεθεί σοβαρά.
Πέραν αυτού, όμως, θα πρέπει να αντιμετωπίσει τον γεωπολιτικό οικονομικό κίνδυνο της αστικοποίησης. Έχοντας ως στόχο την διαμόρφωση μιας δυνατής Ευρώπης στο μοτίβο όχι μόνο κέντρου αλλά και περιφέρειας, θα πρέπει να βρεθεί άμεσα λύση προκειμένου να γίνει ένας σωστός καταμερισμός και να αξιοποιηθεί το συγκριτικό πλεονέκτημα της περιφέρειας στην παραγωγή συγκεκριμένων προϊόντων για να μπορέσει να αποφορτίσει τα μεγάλα αστικά κέντρα και να τα ωθήσει σε ακόμα πιο αποτελεσματικές οικονομίες κλίμακας. Με αυτόν τον τρόπο θα υπάρξει και μια εσωτερική αναδιανομή στις χώρες που ενδεχομένως να αμβλύνει τις κοινωνικοοικονομικές ανισορροπίες εντός των κρατών μελών.
Τέλος υπάρχει το μεγάλο πρόβλημα της περιβαλλοντικής κρίσης που βρίσκεται ήδη εδώ και μάλλον σε αντίθεση με το δημογραφικό και το αστικό, ήρθε για να μείνει. Το τεράστιο οικονομικό πρόβλημα της ποσοτικής αποτίμησης των περιβαλλοντικών συνεπειών και των οικονομικών πολιτικών για την αποσόβηση των τελευταίων, σε συνδυασμό με την έλλειψη πολιτικής βούλησης, πολύ πιθανόν να αποτελέσουν τροχοπέδη στη διαδικασία οικονομικής ανάπτυξης της ΕΕ.
Συμπερασματικά, υπάρχει πληθώρα βράχων που πρέπει αριστοτεχνικά να αποφύγει το βαρύ καράβι της ΕΕ και όλα αυτά τη στιγμή που η Γερμανίδα ηγέτιδα-καπετάνιος αποσύρεται χωρίς να φαίνεται ότι υπάρχει στον ορίζοντα ένας ηγέτης ικανός σηκώσει το βάρος αυτό. Θα μπορέσει η ΕΕ να σιγήσει τις φωνές αμφισβήτησης άραγε…;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- (n.d.) What Kind of Europe? Oxford University Press.
- Grauwe, P. D. (2000). The economics of monetary integration. Oxford: Oxford University Press.
- Held, C. C., & Gottmann, J. (1951). A geography of europe. Economic Geography, 27(3), 279. doi:10.2307/141104
- Clements, B., Dybczak, K., Gaspar, V., Gupta, S., & Soto, M. (2017). The fiscal consequences of shrinking and ageing populations. Ageing International, 43(4), 391-414. doi:10.1007/s12126-017-9306-6.
