Του Κωνσταντίνου-Ειρηναίου Σταμούλη,
Ο κοινοβουλευτικός διάλογος αποτελεί θα λέγαμε τον καθρέφτη της ποιότητας της δημοκρατίας σε μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Πολιτική αντιπαράθεση υπήρχε ανέκαθεν και θα εξακολουθεί να υπάρχει. Είναι άλλωστε απόλυτα υγιές αυτό μιας και η ανταλλαγή ποιοτικών επιχειρημάτων, ο κοινοβουλευτικός έλεγχος και ο δημόσιος διάλογος λειτουργούν ως θεμέλιοι λίθοι του δημοκρατικού μας πολιτεύματος.
Από τη στιγμή όμως που δεν υπάρχει κάποιος που να εγγυάται ότι η αντιπαράθεση θα γίνεται με όρους που θα διασφαλίζουν την παραγωγικότητα αυτής, κατανοούμε ότι οφείλουμε να μεριμνήσουμε εμείς ως πολίτες για την ποιότητα της δημοκρατίας μας. Προφανώς, δεν γίνεται να υπάρχουν περισσότερο ή λιγότερο ποιοτικές δημοκρατίες. Γίνεται όμως να υπάρχουν περισσότερο και λιγότερο εκτεθειμένες δημοκρατίες. Δημοκρατίες με λιγότερες δυσλειτουργίες, με λιγότερες παθογένειες.
Για να γίνουμε και πιο συγκεκριμένοι, στην Ελλάδα, παρατηρούμε το τελευταίο διάστημα ένα «θέατρο του παραλόγου» μεταξύ κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης, σε κάθε αντικείμενο της πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Από την υπόθεση Κουφοντίνα, μέχρι το ζήτημα της αστυνομικής βίας και φυσικά στα θέματα διαχείρισης της πανδημίας. Και πολλά ακόμα. Η πολυφωνία δεν βλάπτει. Αντιθέτως ενισχύει ουσιαστικά τον διάλογο. Όταν όμως αυτή η πολυφωνία μετατρέπεται σε πολυλογία απλά και μόνο στην προσπάθεια αναζήτησης ενός πολιτικού αφηγήματος, τότε φθείρεται, πρωτίστως ο εκφραστής του και, ως μοιραίο επακόλουθο, ο δημόσιος διάλογος άρα και η δημοκρατία.
Εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς αν αρκεί ένα χαμηλό επίπεδο πολιτικών αφηγημάτων προς αντιπαράθεση αποτελεί έναν τόσο μεγάλο κίνδυνο για τη δημοκρατία. Αν εμβαθύνουμε διαπιστώνουμε ότι οι συνέπειες του παραπάνω είναι απρόβλεπτες και εκτεταμένες και αυτές τελικά θέτουν σε κίνδυνο τη δημοκρατία. Μία από τις συνέπειες αυτές είναι η αποχή των νέων από τα κοινά και η ολοένα και αυξανόμενη απομάκρυνση του ενδιαφέροντός τους από τα κέντρα λήψης αποφάσεων.
Οι αντιλήψεις ότι «όλοι είναι ίδιοι», «θα ψηφίσω ένα μικρότερο κόμμα για να μη βγαίνουν συνέχεια οι ίδιοι και οι ίδιοι», «όποιος και να βγει τα ίδια θα κάνει», εκφράζονται συχνά από νεαρά άτομα τα οποία έχουν μάλιστα τη διάθεση να συνθέσουν το κάδρο ενός ενεργού πολίτη, ωστόσο δηλώνουν απογοητευμένοι από τις κυβερνητικές ηγεσίες. Τα πολιτικά «παράθυρα» στα δελτία ειδήσεων τείνουν να αποτελέσουν περισσότερο εστία διχασμού παρά πηγή ουσιαστικού διαλόγου, το ίδιο και συχνά ο κοινοβουλευτικός διάλογος, που πολλές φορές χάνει την ίδια του την ουσία με το ενδιαφέρον να στρέφεται σε εκείνον που θα πει την πιο δυνατή ατάκα και θα δώσει την καλύτερη ανταπάντηση. Λες και πρόκειται για προσωπικό τσακωμό και όχι για έλεγχο του σώματος στα πεπραγμένα της εκάστοτε κυβέρνησης.
Στη μέση οι πολίτες, στη μέση οι νέοι. Εκείνοι που περιμένουν ένα καλύτερο αύριο, που ψήφισαν για αυτό, που απογοητεύτηκαν από την ψήφο τους, που ένιωσαν προδομένοι, που εκδιώχθηκαν στο εξωτερικό. Εκείνοι που έδωσαν εμπιστοσύνη για να διεκδικήσουν μια αξιοπρεπή ζωή. Για εκείνους πολλοί μιλάνε, λιγότεροι ανησυχούν και ελάχιστοι πράττουν. Μα τη στιγμή των εκλογών όλη η υπόλοιπη κοινωνία αναζητά το λόγο που οι νέοι δεν προσήλθαν στις κάλπες. Μάλιστα, τους φορτώνει με το βάρος της άγνοιας για τα κοινά και της αδιαφορίας. Όπως τόνισα όμως και στο άρθρο μου για τη Generation Z, οι νέοι ενδιαφέρονται, έχουν γνώμη και μπορούν να την υποστηρίξουν. Αλλά είναι και αντιδραστικοί. Και όταν εμπιστεύονται τα όνειρά τους σε ένα πολιτικό σύστημα που επιλέγει να τα αντιπροσωπεύει μονάχα όταν αυτά ταιριάζουν στο εκάστοτε αφήγημα και θρέφει τις εκάστοτε διχαστικές αντιλογίες. Τότε αποσύρουν την εμπιστοσύνη τους. Γιατί οι νέοι έχουν κριτήριο. Μα, ποιος τους ακούει;
Αντί λοιπόν να υποστηρίζουμε ότι οι νέοι δεν ενδιαφέρονται για την πολιτική, ας δούμε γιατί η πολιτική με τον τρόπο που ασκείται τους απομακρύνει από τα κοινά.
