Της Αγγελικής Ευαγγελακοπούλου,
Στο προηγούμενο μέρος είχαμε αναλύσει το κατά κεφαλήν ΑΕΠ και το πώς η πορεία αυτού του μακροοικονομικού δείκτη επηρεάζει τη ζωή και την ευημερία των πολιτών της Μογγολίας. Έχοντας, λοιπόν, υπόψη όσα αναλύθηκαν στο πρώτο μέρος, θα προχωρήσουμε στην ανάλυση και άλλων δεικτών ευημερίας προκειμένου να έχουμε μία πληρέστερη εικόνα για την ποιότητα ζωής της χώρας.
Και σε αυτή την περίπτωση τα δεδομένα ξεκινούν από το 1990 και φτάνουν έως το 2019. Για τη Μογγολία, το προσδόκιμο ξεκινά από τα 60.3 έτη το 1990. Με βάση τις πληροφορίες από τις εκθέσεις ανθρώπινης ανάπτυξης, φαίνεται να υπάρχει μια συνεχής αυξητική πορεία. Συγκεκριμένα, έως το 2019 ανέρχεται στα 69.9 έτη και αξίζει να αναφερθεί πως ανά τρία έτη αυξανόταν κατά έναν χρόνο (π.χ. από το 1990 έως το 1993 ήταν 60, από το 1993 έως το 1996 ήταν 61 κτλ.). Η ανοδική, αν και αργή, πορεία αποδεικνύει πως το επίπεδο ζωής στη χώρα βελτιωνόταν σταδιακά, προσφέροντας στους πολίτες περισσότερη άνεση και ασφάλεια.
Στη συνέχεια, ακολουθεί ο δείκτης θνησιμότητας των βρεφών, ο οποίος αποτελεί μία ακόμη πιο ισχυρή ένδειξη του επιπέδου της δημόσιας υγείας και της ποιότητας ζωής του πληθυσμού. Τα δεδομένα ξεκινούν από το 1995 και φτάνουν στο 2018. Έτσι, το 1995 το ποσοστό θνησιμότητας βρεφών ήταν 76.9%, γεγονός που προκαλεί αρνητικές εντυπώσεις για την χώρα καθώς περίπου τα ¾ των βρεφών πέθαιναν. Ας σημειωθεί ότι κατ’ αυτή την περίοδο η χώρα βίωνε μεγάλη οικονομική ύφεση λόγω της μετάβασης από ένα σοσιαλιστικό σε ένα φιλελεύθερο οικονομικό καθεστώς και πάνω από το 60% του πληθυσμού ήταν άνεργο. Το ποσοστό θνησιμότητας των βρεφών αφενός γνώριζε σταδιακή μείωση, αφετέρου εξακολουθούσε να είναι σε υψηλά επίπεδα. Αναλυτικότερα, έως το 2005 το 33.5% των βρεφών πέθαιναν, νούμερο που αποτελούσε περίπου το 1/3 των συνολικών παιδιών (το 1995 ήταν στο 63.6% και το 2000 στο 48.8%). Από το 2010, οπότε και το ποσοστό ήταν στο 22%, η μείωσή του άρχισε να πραγματοποιείται με πολύ αργούς ρυθμούς, αφού ανά χρονιά μειωνόταν κατά 1-1.5%, φτάνοντας στο 14% το 2018, που έγινε η τελευταία μέτρηση.
Τα παραπάνω δεδομένα αποδεικνύουν πως, αν και έχουν γίνει προσπάθειες για βελτίωση της δημόσιας υγείας στη χώρα, εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα. Συγκεκριμένα, οι κοινωνικές ανισότητες λόγω γεωγραφικού καταμερισμού του πληθυσμού (αγροτικός και αστικός), η έλλειψη πόρων και η έλλειψη θεσμικού πλαισίου για ορθή λειτουργία της δημόσιας υγείας και η επιβάρυνση του συστήματος υγείας από τα κατάλοιπα της σοσιαλιστικής περιόδου ήταν τα βασικά εμπόδια που έπρεπε να ξεπεράσει η κυβέρνηση. Τα κύρια μέτρα στα οποία στοχεύουν οι αρμόδιοι της χάραξης πολιτικής για την υγεία είναι η ισότητα ευκαιριών για όλους και η ασφαλιστική κάλυψη για όσο το δυνατό μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού γίνεται. Παράλληλα, γίνονται προσπάθειες για εκσυγχρονισμό της δημόσιας υγείας σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα και για αναβάθμιση του συστήματος.
Όσον αφορά τους δείκτες της εκπαίδευσης, αυτοί δείχνουν κατά πόσο ένα κράτος δίνει βαρύτητα στην επιμόρφωση των πολιτών του και πόσο συμβάλλει στην εξέλιξη του ανθρώπινου δυναμικού. Ο πρώτος δείκτης σχετικά με την εκπαίδευση που θα λάβουμε υπόψη μας, λοιπόν, είναι οι κυβερνητικές δαπάνες στον τομέα της εκπαίδευσης και τι ποσοστό του ΑΕΠ αυτές καταλαμβάνουν. Όσον αφορά τα διαθέσιμα δεδομένα, υπάρχουν πολλά κενά, οπότε και θα αναφερθούν ενδεικτικά τα ποσοστά του 2000, που ήταν 5.5%, και της περιόδου από το 2013 έως το 2018, που ήταν 4.1% (4.6% το 2010-2011, 5.2% το 2012, 4.9-4.2% από το 2013 έως το 2015 και 5.2% το 2016). Επιπρόσθετα, αξίζει να σημειωθεί και ο δείκτης που δείχνει την αναλογία μαθητών ανά καθηγητή. Τα δεδομένα ξεκινούν από το 1990 σ’ αυτή την περίπτωση και φτάνουν έως το 2018. Σύμφωνα με πληροφορίες του δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης, οι μαθητές ανά καθηγητή κυμαίνονταν από 30 έως 34. Εξαίρεση είναι το 1995, που ήταν 24, και η περίοδος από το 2011 έως το 2015, που αναλογούσαν 27 με 29 μαθητές ανά καθηγητή.
Τα προαναφερθέντα στοιχεία για την εκπαίδευση δείχνουν πως, αν και έχει σημειωθεί αναβάθμιση του εκπαιδευτικού επιπέδου της χώρας στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, υπάρχουν ανοιχτά ζητήματα που καθυστερούν την πρόοδο. Η ανάπτυξη του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας συνέβη κατά την έξαρση των σοβιετικών δεσμών της Μογγολίας και της καθιέρωσης του σοσιαλιστικού καθεστώτος. Βέβαια από το 1990 και ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της μετάβασης τα ποσοστά αναλφαβητισμού αυξήθηκαν. Η φτώχεια και η αναταραχή εκείνης της περιόδου ήταν εμφανείς και στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας. Από τότε, βέβαια, η μόρφωση των Μογγόλων έχει βελτιωθεί αρκετά. Κάποια θέματα, όμως, συνεχίζουν να την υπονομεύουν. Το βασικότερο -και σε αυτή την περίπτωση- είναι η επίλυση των κοινωνικών διαφορών λόγω γεωγραφικού διαχωρισμού του πληθυσμού σε αστικό και αγροτικό. Έπειτα, στόχοι είναι η εισαγωγή εκσυγχρονισμένου τεχνολογικού εξοπλισμού, που θα βοηθήσει τα παιδιά κάθε ηλικίας να έχουν ευκολότερη πρόσβαση στη μόρφωση, ενώ παράλληλα κύριο μέλημα της κυβέρνησης είναι η καλύτερη θεσμική οργάνωση του εκπαιδευτικού κλάδου και η εύρεση λύσεων για την ομαλή λειτουργία του σε κυβερνητικό επίπεδο.
Τέλος, παρατίθεται διάγραμμα με τον HDI (Human Development Index), δείκτης που αφορά γενικότερα την ανθρώπινη ανάπτυξη σε μια χώρα συναρτήσει τριών επιμέρους δεικτών: του προσδόκιμου ζωής, του βαθμού εκπαίδευσης και της ποιότητας ζωής. Στη Μογγολία με βάση τελευταία μέτρηση είναι 0.737, όπου και παραμένει σταθερά στο 0.7 τα τελευταία δέκα χρόνια, όπως φαίνεται και στο παρακάτω διάγραμμα. Στην παγκόσμια κατάταξη έρχεται στην 99η θέση όσον αφορά τον δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης.
Συμπερασματικά, η Μογγολία αποτελεί χώρα που επί αιώνες βρισκόταν υπό την επιρροή άλλων λαών και κυβερνήσεων (πρώτα της κινεζικής αυτοκρατορίας και έπειτα της πρώην σοβιετικής κυβέρνησης). Αντικειμενικά, είναι πολύ δύσκολο για μία χώρα να αφήσει πίσω της ένα παρελθόν βασισμένο σε ένα εκάστοτε κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό σύστημα και να ξεκινήσει από την αρχή. Ωστόσο, φαίνεται πως υπάρχει σημαντική πρόοδος για τη συγκεκριμένη χώρα αναφορικά με το κοινωνικό επίπεδο και τον πληθυσμό της. Προσπαθεί με όσα μέσα διαθέτει να εναρμονιστεί με τα διεθνή πρότυπα για να γίνει με τη σειρά της ένας ενεργός παίκτης του διεθνούς συστήματος, αναζητώντας συνεχώς τρόπους για βελτίωση και εξέλιξη. Βέβαια, μέσα σε αυτό το κλίμα προόδου υπάρχουν και αρκετά πισωγυρίσματα, όπως η επαναφορά της θανατικής ποινής για μία σειρά εγκλημάτων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Mongolia Health System Review, Retrieved from here
- Education in Mongolia, Global Partnership, Retrieved from here
- Human Development Indicators, Human Development Reports, Retrieved from here
- Life Expectancy at Birth, Human Development Reports, Retrieved from here
- Mortality Rate, Infant (per 1.000 live birth), Human Development Reports, Retrieved from here
- Government Expenditure on Education (% of GDP), Human Development Report, Retrieved from here
- Pupil-teacher ratio, primary school (pupils per teacher), Human Development Reports, Retrieved from here
