Της Μαριλίνας Γερασίμου,
Μετά τη δολοφονία του George Floyd, τον περασμένο Μάιο, το Black Lives Matter (BLM) αναδύθηκε και έγινε ένα από τα μεγαλύτερα κινήματα στην ιστορία, όχι μόνο των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά και παγκοσμίως. Οι φωνές των ανθρώπων ξεπέρασαν τα σύνορα της Αμερικής και ξεχύθηκαν με ορμή στον υπόλοιπο κόσμο, για να διεκδικήσουν, για άλλη μία φορά, τα αυτονόητα: τον αδιαπραγμάτευτο σεβασμό, που δικαιούται ο κάθε άνθρωπος, ανεξαρτήτως χρώματος, φυλής ή θρησκείας, την ίση μεταχείριση, καθώς και την εξυγίανση των θεσμών προς μια κοινωνία πραγματικά δημοκρατική και απαλλαγμένη από τη μισαλλοδοξία, τη βία και τον ρατσισμό. Η ρατσιστική και προκατειλημμένη συμπεριφορά προς τους Μαύρους, από την εποχή της αποικιοκρατίας και της δουλείας στην Αμερική του 17ου αιώνα μέχρι και σήμερα, δεν περιορίζεται μόνο στις Η.Π.Α. Δυστυχώς, ο ρατσισμός έχει επεκταθεί και έχει διαμορφώσει (λανθασμένες) αντιλήψεις σε όλο τον πλανήτη, ακόμα και στην Ελλάδα.
Η 21η Μαρτίου, που μόλις πέρασε, έχει καθιερωθεί από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ως η Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων. Μια μαύρη επέτειος μνήμης, με αφορμή το τραγικό περιστατικό του 1960, στην πόλη Σάρπβιλ της Νοτίου Αφρικής, όπου η τοπική αστυνομία πυροβόλησε 69 φοιτητές την ώρα που διαδήλωναν ειρηνικά για την απόκτηση ίσων δικαιωμάτων. Η 21η Μαρτίου, άλλωστε, έχει και έναν ακόμη συμβολισμό. Η εαρινή ισημερία, με τον πιο φυσικό τρόπο, επιβεβαιώνει την ισότητα έμπρακτα, καθώς η μέρα και η νύχτα έχουν ίση διάρκεια.
Από το τραγικό περιστατικό του 1960 μέχρι και σήμερα έχουν γίνει σημαντικά βήματα, αλλά η 21η Μαρτίου εξακολουθεί να λειτουργεί ως υπενθύμιση της ανάγκης μας για επαγρύπνηση απέναντι σε στερεότυπα, που συνεχίζουν να επιβιώνουν και να επιβάλλουν διαχωριστικές γραμμές και αποκλεισμούς, όπως επιβεβαιώνει ο τραγικός θάνατος του George Floyd και τόσων άλλων, που πέθαναν άδικα. Η συζήτηση αυτή είναι πάντα επίκαιρη και ζωτικής σημασίας, ειδικά για μια μεγαλούπολη, όπως η Αθήνα, στην οποία καλούνται να συνυπάρξουν άνθρωποι από πολλά διαφορετικά υπόβαθρα, διαφορετικές φυλές, χρώματα και θρησκείες. Ο λόγος, για τον οποίο είναι μεγάλη η ανάγκη να είναι πάντα επίκαιρη αυτή η συζήτηση, δεν είναι για να αναδειχθούν οι επιμέρους ταυτότητες, αλλά για να κερδηθεί η εγγύτητα και η αποδοχή ανάμεσα στους κατοίκους.
Αυτό είναι το μήνυμα που ήθελαν να περάσουν οι πρωταγωνιστές του έργου “The AfroGreeks”, όταν μετέτρεψαν την άδεια πόλη της Αθήνας σε σκηνή, στην οποία εκτυλίχθηκε μια σειρά από δράσεις για μία ολόκληρη ημέρα. Εμπνευστές των δράσεων αυτών ήταν ο ανήσυχος σκηνοθέτης και κινηματογραφιστής Μενέλαος Καραμαγγιώλης και η ομάδα Documatism, σε συνεργασία με την Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση (ΕΡΤ), το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΠΟΑ), τον Δήμο Αθηναίων και τη Humanrights360.
Θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς, πώς ακριβώς θα εξασφαλίσουμε την εγγύτητα στην εποχή του κορωνοϊού. Για ακριβώς αυτόν τον λόγο, το μήνυμα της προαναφερθείσας ομάδας είναι διπλό. Το τέλος των περιορισμών πρέπει να μας βρει περισσότερο ελεύθερους, απαλλαγμένους από προκαταλήψεις και έτοιμους να αγκαλιάσουμε και να αποδεχθούμε τη διαφορετικότητα.
Βέβαια, το πρότζεκτ “The AfroGreeks” δεν είναι κάτι καινούργιο, που δημιουργήθηκε μέσα από το BLM ή λόγω της πανδημίας. Η ομάδα “The AfroGreeks” ξεκίνησε το 2015 στην Κυψέλη ως ένα μέρος δημόσιου διαλόγου για την Αφρικανική κοινότητα στην Αθήνα. Από τότε συνεχίζει κάνοντας αισθητή την παρουσία της σε εκθέσεις τέχνης, ζωντανές εκδηλώσεις και συζητήσεις. Πρωταγωνιστές του είναι οι 140 Αφροέλληνες, που ζουν και δουλεύουν στην Αθήνα, διεκδικώντας τα δικαιώματά τους μέσω της τέχνης, κάνοντας ορατούς τους αόρατους και σχηματίζοντας μια ηχηρή αντίδραση ενάντια σε κάθε μορφής ρατσισμού, που μπορεί να βιώνει κάποιος «ξένος» λόγω του χρώματός του ή της διαφορετικής του ταυτότητας.
Είναι προφανές, πως το αίτημα των ανθρώπων της ομάδας αυτής για ισότητα και άρση του ρατσισμού είναι αδιασάλευτο στο πέρασμα του χρόνου, δεν φθίνει και μόνο ενισχύεται. Η ανάγκη για αποδοχή και οικουμενικότητα δεν ξεπηδάει μέσα από γεγονότα, όπως οι αναρίθμητες δολοφονίες Μαύρων στην Αμερική. Αυτά τα γεγονότα απλώς φέρνουν στο προσκήνιο το ζήτημα, για άλλη μια φορά, ακόμα πιο επιτακτικά και δίνουν το έναυσμα για μεγαλύτερη κινητοποίηση και διεκδίκηση. Από την άλλη, ο αγώνας αυτός φαίνεται πως δεν μπαίνει ποτέ σε παύση. Ακόμα και εν μέσω πανδημίας, ομάδες, όπως οι “The AfroGreeks” δείχνουν με τον καλύτερο τρόπο πως το αίτημα για ίση μεταχείριση δεν μπαίνει ποτέ σε δεύτερη μοίρα και πως οι άνθρωποι μπορούν να αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους ειρηνικά μέσω της έκφρασης και της τέχνης. Ας ελπίσουμε πως η επιστροφή στην κανονικότητα, όπως συνηθίζουμε να λέμε, θα φέρει μαζί της την αγάπη και τον σεβασμό, που μας έλειπαν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΈΣ
- The AfroGreeks: Δράσεις στην άδεια Αθήνα ενάντια στον ρατσισμό, athensvoice.gr, Διαθέσιμο εδώ
- 9 ΑΦΡΟΕΛΛΗΝΕΣ ΣΥΖΗΤΟΥΝ: ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ «ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΩ» ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ; onassis.org, Διαθέσιμο εδώ
- The AfroGreeks: Μια ολοήμερη δράση για την ποίηση και ενάντια στο ρατσισμό, ertnews.gr, Διαθέσιμο εδώ
