Της Μαρίας-Ειρήνης Τζαμάκου,
«Εγώ δεν είμαι σαν τα άλλα κορίτσια», «ευτυχώς εσύ δεν είσαι σαν τις άλλες». Δύο πολυσυζητημένες φράσεις, που, κατά πάσα πιθανότητα, η πλειονότητα των κοριτσιών έχει ακούσει. Οι περισσότερες, μάλιστα, ίσως κολακεύτηκαν από αυτό το «κοπλιμέντο», το οποίο ένιωσαν ότι τους κάνει να ξεχωρίζουν από τις υπόλοιπες κοπέλες. Στην πραγματικότητα, όμως, η έκφραση αυτή αποτελεί ένα κοινωνικό φαινόμενο με αρκετή σπουδαιότητα, που απέχει από την ιδιότητα του κοπλιμέντου.
Το κοινωνικό φαινόμενο “I’m not like other girls” αποτελεί μια αντίδραση ενάντια στα τυπικά γυναικεία στερεότυπα, αναφορικά με το μακιγιάζ, τη μόδα, τη σωματική διάπλαση και άλλα παρόμοια γυναικεία χαρακτηριστικά. Τα κορίτσια, λοιπόν, που δεν συμφωνούν και δεν υιοθετούν αυτό το αρχέτυπο, τείνουν να διαχωρίζονται από τον υπόλοιπο γυναικείο πληθυσμό. Ο ισχυρισμός «δεν είμαι σαν τα άλλα κορίτσια» δεν αποτελεί πρόσφατο γέννημα. Αντιθέτως, εμφανίζεται σε διάφορες δεκαετίες. Συγκεκριμένα, στη δεκαετία του 1950, έρχεται στο προσκήνιο το λεγόμενο “greaser girl”, δηλαδή το «βρώμικο κορίτσι», ενώ στη δεκαετία του 1980-1990 αναδύεται ο τύπος “grunge model”, που απέκτησε μεγάλη δημοτικότητα, λόγω της μη απολογητικής στάσης της γυναίκας απέναντι στη δημόσια κριτική.
Ο σύγχρονος φεμινισμός αναγνωρίζει ότι το προαναφερθέν κίνημα φέρει υπαινιγμούς εσωτερικευμένου μισογυνισμού. Ως εσωτερικευμένο μισογυνισμό, χαρακτηρίζουμε την πεποίθηση, ότι, αφενός, είναι απαραίτητο τα πρότυπα γυναικείας συμπεριφοράς να ακολουθούνται από κάθε γυναίκα, αφετέρου, σε περίπτωση που οι επιλογές μιας γυναίκας δεν θεωρούνται οι «αρμόζουσες», είναι λογικό να δεχθεί την κατάκριση των υπολοίπων. Ίσως, στην αρχή, σαν σκέψη να μοιάζει υπερβολική. Ωστόσο, κατ’ ουσίαν, όταν τα κορίτσια ισχυρίζονται ότι «δεν είναι σαν τα άλλα κορίτσια» ή όταν τα αγόρια θέλουν να ξεχωρίσουν μια κοπέλα από ολόκληρο το γυναικείο φύλο, υποδηλώνεται ότι η «άλλη φυλή» κοριτσιών είναι πιο ρηχή, πιο χυδαία και χωρίς άλλα ενδιαφέροντα, εκτός από τη μόδα, το γυμναστήριο ή την ομορφιά.
Αυτό το «άλλο κορίτσι» υποβαθμίζει το γυναικείο φύλο και παρουσιάζει τις γυναίκες ως επιφανειακά και μη σκεπτόμενα όντα. Αυτό συμβαίνει, διότι, για παράδειγμα, αν μια γυναίκα είναι έξυπνη, αλλά προτιμά να παίζει video games, αυτομάτως δεν είναι σαν τις άλλες κοπέλες, είναι περίεργη και έχει χάσει τη θηλυκότητάς της. Γιατί, όμως, δεν υφίσταται κάτι τέτοιο; Φυσικά, διότι, το φάσμα της θηλυκότητας έχει ποικιλία εκφάνσεων και, ως εκ τούτου, δεν υπάρχει μόνο ένας τύπος γυναικών, από τον οποίο μια «έξυπνη» κοπέλα πρέπει να διαφέρει για να γίνει αποδεκτή.
Μια δημοφιλής ανατροπή του “I’m not like other girls” φαινομένου έχει ως βασικό χαρακτηριστικό της το ότι δίνει την ευκαιρία στα κορίτσια να εξερευνήσουν διαφορετικά μέρη της ταυτότητάς τους, χωρίς να ντρέπονται και χωρίς να χρειάζεται να κατηγοριοποιούνται με βάση κάποιο στερεότυπο. Τα πράγματα και τα ενδιαφέροντα κάθε φύλου δεν είναι δυνατόν να καθορίζονται από την κοινωνία. Το γυναικείο φύλο δεν εντάσσεται σε μια ομάδα που ασχολείται μόνο με τη μόδα, αλλά αποτελείται από εκατομμύρια ανθρώπους με πολύπλοκα ενδιαφέροντα, τα οποία δύσκολα οριοθετούνται.
Αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι ότι τα θηλυκά και τα μη θηλυκά χαρακτηριστικά δεν αλληλοαποκλείονται. Το να γιορτάζουμε και να διακηρύσσουμε τη διαφορετικότητά μας αποτελεί το στοιχείο που μας ξεχωρίζει από το υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο και αναδεικνύει μια ιδιαίτερη πλευρά του εαυτού μας, την οποία δεν είναι ανάγκη να παρομοιάζουμε με κάποια προκατάληψη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- “I’m not like other girls”, thebottomline.as.ucsb.edu, διαθέσιμο εδώ
- The Problem With Saying You’re “Not Like Other Girls”, medium.com, διαθέσιμο εδώ
