Της Αλεξάνδρας Ιωάννου,
Στις 16 Μαρτίου 2021 ολοκληρώθηκε ο 62ος γύρος διερευνητικών επαφών μεταξύ των αντιπροσωπειών Ελλάδας και Τουρκίας, στην Αθήνα, ενώ την επόμενη μέρα (17 Μαρτίου 2021) πραγματοποιήθηκαν οι πολιτικές διαβουλεύσεις μεταξύ των υπηρεσιακών Γενικών Γραμματέων των Υπουργείων Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας.
Οι διερευνητικές επαφές
Πώς θα μπορούσαμε να ορίσουμε με απλά λόγια τι εστί διερευνητικές επαφές; Σύμφωνα με προηγούμενη συνέντευξη του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια: «Οι διερευνητικές συνομιλίες δεν είναι διαπραγματεύσεις. Είναι οι συνομιλίες σε επίπεδο πρεσβευτών, οι οποίες προσπαθούν να καθορίσουν τους όρους αναφοράς για να πραγματοποιηθούν πραγματικές διαπραγματεύσεις».
Οι δύο χώρες διερευνούν τα σημεία σύγκλισης (εάν υπάρχουν) στα ζητήματα διαφορών τους που αφορούν την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) στον Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, συμβαδίζοντας με τις επιτάσεις του Διεθνούς Δικαίου. Βέβαια, η τουρκική μεριά προσπαθεί να εντάξει στην ατζέντα και ζητήματα όπως την αποστρατικοποίηση των νησιών, ζήτημα το οποίο δεν είναι αποδεκτό από την ελληνική πλευρά. Τα τελικά συμφωνηθέντα σημεία θα αποτελέσουν την βάση για τις πιθανές μελλοντικές διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο χωρών.
Στις δηλώσεις του Νίκου Δένδια που ακολούθησαν την ολοκλήρωση των διερευνητικών επαφών, δόθηκε έμφαση για ακόμα μια φορά στην ελληνική προσήλωση στις αρχές του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας, όπως και στην διπλωματική οδό: «Η Ελλάδα προσέρχεται στις επαφές αυτές με καλή πίστη. Ευελπιστούμε ότι θα οδηγήσουν στην εξεύρεση κοινού εδάφους για την επίλυση της μόνης διμερούς διαφοράς που έχουμε με την Τουρκία. Δηλαδή την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, επί τη βάσει των αρχών του Διεθνούς Δικαίου και της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας». Με την σειρά του ο Γραμματέας της Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων, κ. Τάσος Χατζηβασιλείου, επεσήμανε ότι: «η ελληνική πλευρά έχει ρεαλιστικές προσδοκίες και δεν περιμένει θαύματα».
Σχετικά με τις μονομερείς αιτιάσεις της Τουρκίας, που είδαν το φως της δημοσιότητας πρόσφατα, ο Νίκος Δένδιας ανέφερε: «όσον αφορά την Ελλάδα, θα απαντηθούν την κατάλληλη στιγμή και με τον ενδεδειγμένο τρόπο, διά της διπλωματικής οδού». Με την δήλωση αυτή, αναφέρεται στην διπλωματική νότα που έστειλε η Τουρκία στην Ελλάδα, το Ισραήλ και την Κύπρο σχετικά με έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης των χωρών αυτών μέσω του υποθαλάσσιου αγωγού Euro Asia Interconnector, απαιτώντας να ζητήσουν την άδεια της Τουρκίας, καθώς, σύμφωνα με την τουρκική πλευρά, εμπίπτει σε θέματα τουρκικής υφαλοκρηπίδας.
Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, ότι οι διερευνητικές επαφές λαμβάνουν χώρα λίγες μέρες πριν την Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (25-26 Μαρτίου), κατά την οποία ο Ύπατος εκπρόσωπος Josep Borell θα υποβάλει την έκθεσή του αναφορικά με την πολιτική, οικονομική και εμπορική πρόοδο των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας.
Οι πολιτικές διαβουλεύσεις
Στις πολιτικές διαβουλεύσεις, ο υπηρεσιακός Γενικός Γραμματέας του ελληνικού Υπουργείου εξωτερικών, Θεμιστοκλής Δεμίρης, ήρθε σε επαφή με τον Τούρκο Υφυπουργό Εξωτερικών, πρέσβη Σεντάτ Ονάλ, ύστερα από περίπου ένα χρόνο από την τελευταία συνάντηση (10 Ιανουαρίου 2020). Τα θέματα που εξετάστηκαν σχετίζονται με διμερή, περιφερειακά και διεθνή ζητήματα. Στις πολιτικές διαβουλεύσεις της Τετάρτης 17 Μαρτίου, το κύριο ζήτημα που εξετάστηκε, μεταξύ άλλων, ήταν η μελλοντική συνάντηση των Υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών.
Στην συνέντευξη Τύπου στην Άγκυρα, ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, προσκάλεσε τον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Δένδια, στην Άγκυρα: «Θα πραγματοποιήσουμε μια συνάντηση στο επίπεδο των υπουργών Εξωτερικών την ερχόμενη περίοδο. Πιστεύουμε πως είναι ωφέλιμο να γίνουν αυτές οι συνομιλίες και στο επίπεδο των ηγετών, έτσι, όταν ο Νίκος Δένδιας έρθει στην Άγκυρα, θα συζητήσουμε επίσης τη συνάντηση του προέδρου μας, Ταγίπ Ερντογάν, με τον Έλληνα πρωθυπουργό, (Κυριάκο) Μητσοτάκη».
Στην πρόταση του τούρκου ομολόγου του, ο Νίκος Δένδιας αποφάνθηκε θετικά υπό την προϋπόθεση της θετικής τουρκικής στάσης: «Είμαι πρόθυμος να συναντηθώ με τον Τούρκο ομόλογό μου και φίλο μου Μεβλούτ Τσαβούσογλου, αλλά βέβαια μια τέτοια συνάντηση πραγματοποιείται μέσα στο κατάλληλο κλίμα. Για να έχει νόημα, πρέπει να διεξαχθεί μέσα στο κατάλληλο κλίμα».
Οι τακτικές πολιτικές διαβουλεύσεις μεταξύ των δύο αντιπροσωπειών στοχεύουν στην διατήρηση ανοιχτών επικοινωνιακών διαύλων, ώστε να διεξάγονται με ομαλότητα οι διμερείς σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας. Η Ελλάδα, πάντα με στραμμένο το ενδιαφέρον στην εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου και συγκεκριμένα του Δικαίου της Θάλασσας, που αποτελούν και μέρος του ευρωπαϊκού κεκτημένου, αποσκοπεί στην σταθεροποίηση των σχέσεων με την γειτονική χώρα. Η ελληνική πλευρά λειτουργεί προς την εξασφάλιση του αμοιβαίου οφέλους και των δύο χωρών. Αναφορικά με τους φυσικούς πόρους της Ανατολικής Μεσογείου, ο Ν. Δένδιας είχε τονίσει ότι: «δεν θέλουμε να αποκλείσουμε την Τουρκία από οτιδήποτε. Όμως κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει κάτω από ένα σύνολο κανόνων. Και ποιοι είναι αυτοί οι κανόνες; Οι κανόνες του διεθνούς δικαίου». Σε καμία περίπτωση, βέβαια, δεν τίθεται υπό αμφισβήτηση η απαραβίαστη εθνική κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας.
Η επικείμενη συνάντηση έχει προγραμματιστεί για τις 14 Απριλίου 2021. Ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών σε συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» δήλωσε ότι η Ελλάδα έχει σταθερές θέσεις και προσθέτει: «Θεωρούμε ότι έχουμε το δίκαιο με το μέρος μας και ότι δεν έχουμε τίποτα να φοβηθούμε. Ο διάλογος δεν είναι ενδοτισμός. Όταν μιλάς, προβάλεις τις θέσεις σου, θέτεις τις κόκκινες γραμμές σου, αλλά δεν ενδίδεις».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ξεκίνησε ο 62ος γύρος των διερευνητικών επαφών Ελλάδας – Τουρκίας, Capital, διαθέσιμο εδώ
- Διπλωματική νότα Τουρκίας προς Ελλάδα, Ισραήλ, ΕΕ: Ζητεί να της ζητούν… άδεια για δραστηριότητα στην Ανατ. Μεσόγειο, Capital, διαθέσιμο εδώ
- Δένδιας: Για ποιο λόγο δέχτηκα την πρόσκληση Τσαβούσογλου, protothema.gr, διαθέσιμο εδώ
- Συνάντηση Δένδια-Τσαβούσογλου στις 14/4, εάν επικρατούν κατάλληλες συνθήκες, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- Νίκος Δένδιας στο euronews: Σημαντικό, αλλά όχι το μεγάλο βήμα οι διερευνητικές, Euronews, διαθέσιμο εδώ
