Του Κωνσταντίνου-Ειρηναίου Σταμούλη,
Ένα βασικό χαρακτηριστικό στοιχείο της πολιτικής αντιπαράθεσης, όπως αυτή διαμορφώνεται τις τελευταίες ημέρες, αποτελεί η, όχι και σε τόσο ήπιους τόνους, αλληλοεκτόξευση κατηγοριών αναφορικά με εκείνον (όπου «εκείνος» θεωρήστε παράταξη ή πολιτικό αρχηγό) ο οποίος παρακινεί τον κόσμο να διαδηλώνει εν μέσω κορωνοϊού.
Πρώτα πρώτα, μη γελιόμαστε, ο κόσμος έχει μυαλό, κρίση και αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει γύρω του. Αυτό σημαίνει ότι όποιος και να τον παρακινεί να κατέβει στο δρόμο, να συνωστιστεί, ως φυσικό επακόλουθο, και γενικότερα να θέσει σε κίνδυνο την ομαλή επανένταξη της χώρας σε πλαίσιο φυσιολογικών ρυθμών, δεν μπορεί να αποτελέσει την πρωταρχική δικαιολογία για τη συμπεριφορά αυτή. Αν και η έκφραση «ατομική ευθύνη», έχει φορτιστεί αρνητικά στο μυαλό μου εξαιτίας της λανθασμένης, κατ΄εμέ, χρήσης της, οφείλω να επισημάνω ότι στο παρόν θέμα, συζητάμε πράγματι για ατομική ευθύνη. Δεν αντιλαμβάνομαι τους συμπολίτες μου ως μία άμορφη μάζα, που παρακινείται, παρασύρεται και προβαίνει σε πράξεις που αδυνατεί να κατανοήσει, έχοντας εξαρτηθεί από πάθη που της καλλιέργησε η ρητορική ενός πολιτικού αρχηγού. Στα μάτια μου, καθένας και καθεμία που σε αυτούς τους καιρούς διαδηλώνει και συνωστίζεται, γνωρίζει τι πράττει, γνωρίζει τον κίνδυνο, αλλά οφείλει να γνωρίζει και τις ευθύνες του απέναντι στους συμπολίτες του.
Εξετάζοντας το ζήτημα περαιτέρω, ακούστηκε η άποψη ότι η κυβέρνηση φέρει ευθύνη για τις πορείες καθώς αυτές εκδηλώνονται ως αντίδραση στις δικές της πρακτικές. Στο σημείο αυτό και πριν αναφερθώ στα νομοσχέδια της κυβέρνησης θα ήθελα να αναφερθώ στις πορείες για την αστυνομική βία. Στην περίπτωση της Νέας Σμύρνης μιλάμε για μία αυθόρμητη αντίδραση των κατοίκων της περιοχής. Είναι ανθρώπινο, όταν ένα τέτοιο συμβάν αστυνομικής αυθαιρεσίας λαμβάνει χώρα κάτω από το ίδιο σου το σπίτι, να νιώσεις την ανάγκη να διαδηλώσεις, να εκφραστείς. Κάτι τέτοιο δύσκολα ελέγχεται και συχνά ο θυμός και η αγανάκτηση υπερτερούν της συμμόρφωσης με τους απαραίτητους υγειονομικούς περιορισμούς. Το επιχείρημα αυτό επιβεβαιώνεται από το γεγονός πως οι συγκεντρώσεις στη Νέα Σμύρνη δεν αποτέλεσαν καθημερινότητα, δεν αποτέλεσαν μια συνεχόμενη διαμαρτυρία αλλά αντιθέτως περιορίστηκαν σε εκείνες τις ημέρες. Αποτέλεσαν υγειονομικό κίνδυνο; Σαφώς! Αλλά αφενός δεν μπορούσαν να αποτραπούν και αφετέρου δεν χρειάστηκε κάποια πολιτική δύναμη να σπρώξει τον κόσμο στο δρόμο.
Συνεχίζοντας, η κυβέρνηση, το 2019 εξελέγη με ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα. Άσχετα με τη συμπάθεια ή μη απέναντι σε αυτήν και τις πρακτικές της, η κυβέρνηση έλαβε ένα ιδιαίτερα σημαντικό ποσοστό, δείγμα του ότι η πλειοψηφία του λαού συμφωνούσε με όσα είχαν εξαγγελθεί προεκλογικά. Και ρωτάω τώρα εγώ: Ισχυρίστηκε ποτέ η Νέα Δημοκρατία ότι δεν θα νομοθετήσει την κατάργηση του ασύλου; Όχι, το αντίθετο μάλιστα, δεσμεύτηκε για την κατάργησή του. Ισχυρίστηκε ποτέ η Νέα Δημοκρατία ότι δεν θα αναδιαμορφώσει το τοπίο στην εκπαίδευση με βασικό κριτήριο την κρίση της για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος; Όχι. Μάλιστα δεσμεύτηκε για το Ν+2, για την αστυνόμευση των σχολών, για την αναπροσαρμογή των αριθμών των εισακτέων, για τη στήριξη στα ιδιωτικά κολλέγια. Θα μπορούσα να συνεχίσω να απαριθμώ πολλές ακόμα προεκλογικές δεσμεύσεις της Νέας Δημοκρατίας, τις οποίες σήμερα ως Κυβέρνηση υλοποιεί. Θέλω με αυτόν τον τρόπο να κάνω σαφές, ότι οι διαδηλώσεις με βασική αιτία τις δήθεν χουντικές κυβερνητικές μεταρρυθμίσεις, εκπροσωπούν ένα μικρό μέρος της κοινωνίας, διότι η κυβέρνηση δημοκρατικότατα εξελέγη, αλλά θέτουν σε κίνδυνο το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας που τηρεί τα μέτρα για να καταφέρει να απαλλαγεί μια και καλή από τη δίνη της πανδημίας.
Η αντίδραση, η διαμαρτυρία, αποτελεί ένα δικαίωμα που με κόπο, αγώνες και αίμα κατακτήθηκε. Από τους εργάτες στο Σικάγο, μέχρι και τα νεότερα εργατικά κινήματα, ο κόσμος της εργασίας έχει κατακτήσει το δικαίωμά τους στην διαμαρτυρία. Οφείλει όμως και να το προστατεύσει, να το διαχειριστεί σωστά, να το χρησιμοποιήσει προς όφελος της τάξης του, ως όπλο αγώνα και διεκδίκησης, όχι ως όπλο που στρέφει εναντίον του. Και για να το θέσω πολύ πιο απλά: Το δικαίωμα στην διαδήλωση πρέπει να χρησιμοποιείται με τρόπο τέτοιο που να μη θέτει σε κίνδυνο το δικαίωμα στη ζωή. Και υπάρχει και ταξικό πρόσημο εδώ. Μπορείτε να το βρείτε αν αναλογιστείτε την ιατρική φροντίδα που θα λάβει ένας μεσοαστός πολίτης που θα κολλήσει τον ιό, ενδεχομένως σε μία διαδήλωση, συγκριτικά με κάποιον εύπορο πολίτη που θα μπορέσει να εξασφαλίσει πρόσβαση σε ένα καλύτερο περιβάλλον νοσηλείας.
Συνεχίζοντας, δεν θα ήθελα να αναλωθώ σε μικροπολιτική και να υιοθετήσω τη ρητορική της Νέας Δημοκρατίας που δείχνει τον Αλέξη Τσίπρα ως το υπαίτιο για τη διεξαγωγή συγκεντρώσεων διαμαρτυρίας. Διότι αυτό συμβαίνει προκειμένου η Κυβέρνηση να δημιουργήσει αφήγημα για την αποτυχία των μέτρων. Οι συγκεντρώσεις συνέβαλλαν σε αυτό, και η Νέα Δημοκρατία, εκμεταλλευόμενη συνάμα και την αστοχία του πρώην πρωθυπουργού να αναφέρει πως αναλαμβάνει το ρίσκο της διασποράς από τις συγκεντρώσεις, δομεί το αντεπιχείρημά της απέναντι στις όποιες κατηγορίες. Ναι πρόκειται για μία ανεύθυνη φράση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ναι οι συγκεντρώσεις συνέβαλλαν στη διασπορά, αλλά ας είμαστε σοβαροί, οι συγκεντρώσεις δεν αποτελούν ούτε τον μόνο, ούτε τον κύριο λόγο αποτυχίας των μέτρων.
Ποιος τελικά βγάζει τον κόσμο στους δρόμους; Ο διχασμός, η πόλωση, η κούραση από τον ένα χρόνο περιορισμών και τα κοινωνικοοικονομικά προβλήματα που προκύπτουν και θα προκύψουν εξαιτίας των lockdown. Το πολιτικό σύστημα αυτή τη στιγμή, με ελάχιστες εξαιρέσεις, βρίσκεται σε μία διαρκή κόντρα η οποία όπως είναι προφανές μεταφέρεται και στην κοινωνία. Κάτι διαφορετικό από ότι είχε συμβεί στο πρώτο κύμα της πανδημίας, όταν όλα τα κόμματα, λίγο ή πολύ, είχαν συνδράμει στη δημιουργία ενός ηπιότερου πολιτικού διαλόγου. Τότε εχθρός ήταν ο κορωνοϊός, τώρα μάλλον επέστρεψαν οι παλιές έχθρες…
