Της Μαριάτζελας Δημητροπούλου,
Τις τελευταίες μέρες παρατηρούμε να έχει ανέλθει στην επικαιρότητα το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, το οποίο αφορά τη βία στα γήπεδα και την περαιτέρω λήψη μέτρων για την εξάλειψη του φαινομένου αυτού. Εκείνο, όμως, που μας έκανε ιδιαίτερη αίσθηση ήταν η επαναφορά του ιδιωνύμου για τα αδικήματα οπαδικής βίας. Το ιδιώνυμο, όμως, κουβαλά πίσω του μια «βαριά» ιστορία, όχι και τόσο αθώα θα έλεγε κανείς. Ας δούμε, λοιπόν, σταδιακά, περί τίνος πρόκειται.
Αρχικά, σύμφωνα με το ελληνικό Ποινικό Δίκαιο, ως ιδιώνυμο χαρακτηρίζεται η άδικη πράξη που μεν έχει τα βασικά χαρακτηριστικά εγκλήματος, αλλά τα τυπικά κάποιου άλλου τύπου αδικήματος. Συνήθως πρόκειται για πράξη που αποτελεί απόπειρα ή προπαρασκευαστική ενέργεια. Βασικό είναι, επίσης, πως προβλέπονται ιδιαίτερες ποινές σε σχέση με τα αδικήματα γενικής κατηγορίας, αυστηροποιώντας το πλαίσιο της ποινικής αντιμετώπισής τους. Παλαιότερα είχε λάβει και πολιτικές διαστάσεις. Πιο συγκεκριμένα, επρόκειτο για αδίκημα που περιγραφόταν στο Ν 4229/1929, μετά από πρόταση της Κυβέρνησης Βενιζέλου. Στόχος ήταν η ποινικοποίηση των ριζοσπαστικών ιδεών, κυρίως των κομμουνιστικών και των αναρχικών. Έπειτα από μια τροποποίηση που δέχτηκε με το 509/1947, ο νόμος αυτός καταργήθηκε το 1974 από την κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας με το νόμο περί ανασύστασης των πολιτικών κομμάτων, με συνέπεια τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ. Στην ουσία, αποτελούσε ένα νομοθέτημα που έπληττε ευθέως τα δημοκρατικά δικαιώματα των «αντιφρονούντων» πολιτών, παρόλο που τιτλοφορείτο «Περί μέτρων ασφαλείας του κοινωνικού καθεστώτος και προστασίας των ελευθεριών των πολιτών», καταπνίγοντας τη γνώμη και τις ιδέες τους.
Το μέτρο αυτό εφαρμόστηκε στον αθλητισμό πριν από 15 χρόνια από τον τότε Υφυπουργό Αθλητισμού, κ. Γιώργο Ορφανό, αλλά καταργήθηκε από τον κ. Γιάννη Ιωαννίδη το 2009, έπειτα από πιέσεις των οργανωμένων οπαδών.
Στην πραγματικότητα, πρόκειται για ένα ιδιαίτερο σκληρό μέσο, το οποίο θα τιμωρεί σκληρά τους «απείθαρχους» μέσα και έξω από τα γήπεδα. Η κυβέρνηση ευαγγελίζεται πως με το εγχείρημα αυτό θα καταπολεμήσει τα φαινόμενα βίας και χουλιγκανισμού στον αθλητικό χώρο. Η εφαρμογή, όμως, αμιγώς κατασταλτικών μέτρων δεν οδηγούν πάντοτε στα επιθυμητά αποτελέσματα, αλλά αντιθέτως, οξύνουν την ήδη τεταμένη ατμόσφαιρα που επικρατεί. Η καταστολή και η αυστηρή τιμωρία δεν συνεπάγονται με τον σωφρονισμό. Αυτό είναι κάτι που θα έπρεπε να διέπει και το νομικό πλαίσιο των αποφάσεων, αλλά και το σωφρονιστικό μας σύστημα. Το να τιμωρούμε κάποιον για τα παραπτώματά ή τα εγκλήματά του είναι το μόνο εύκολο. Το μεγάλο στοίχημα είναι πώς θα τον βοηθήσει το ίδιο το σύστημα να μην οδηγηθεί ξανά σε παρόμοια αξιόποινη πράξη.
Όπως αναφέρει και ο ίδιος ο Υφυπουργός, «αυτή είναι μια ώρα ευθύνης για όλους». Και η ίδια η πολιτεία και οι πολίτες επωμίζονται με την ευθύνη της αντιμετώπισης του φαινομένου που ταλανίζει χρόνια τώρα τον ελληνικό αθλητισμό. Κάτι τέτοιο, βέβαια, καλό θα ήταν να γίνει μέσα σε ένα υγιές θεσμοθετημένο πλαίσιο και όχι με ένα μέτρο του οποίου οι ρίζες προέρχονται από μια άλλη εποχή και χρονολογικά και πολιτικά!
