Της Ειρήνης Μπούλια,
Από το 2020 μέχρι και σήμερα, με μία μικρή παύση κατά τη μεγάλη έξαρση του κορωνοϊού, η Ταϊλάνδη κλονίζεται από μεγάλες διαδηλώσεις. Οι διαδηλώσεις αυτές, υπό πρωτοβουλία νέων σπουδαστών, έχουν ως σκοπό την επίτευξη τριών βασικών στόχων: Πρώτον, τη διάλυση της Βουλής, δεύτερον το τέλος της παρενόχλησης των επικριτών της κυβέρνησης και τρίτον τη συνταγματική αναθεώρηση. Πέραν της μαζικής κινητοποίησης των φοιτητών από όλα τα κοινωνικά στρώματα, οι διαδηλώσεις υποστηρίζονται και από άλλες ηλικιακές ομάδες, προσδίδοντας ενότητα στο κίνημα. Ο Πρωθυπουργός και πρώην αρχηγός του στρατού, Prayut Chan-o-cha και ο Βασιλιάς, Maha Vajiralongkorn, κατάφεραν να εξελιχθούν σε αμφιλεγόμενες φιγούρες και τελικά να απογοητεύσουν. Η αναθεώρηση του Συντάγματος αποτελεί ένα σημαντικότατο παράγοντα αλλαγής, ωστόσο είναι αμφίβολο το αποτέλεσμα που θα επιφέρει.
Μετά από τη γενικευμένη λαϊκή κατακραυγή, ο Πρωθυπουργός άρχισε να προβαίνει σε μικρές υποχωρήσεις. Δέχθηκε πως το Σύνταγμα χρήζει άμεσης αναθεώρησης, μα αρνείται την κατάλυση ή τροποποίηση των άρθρων σχετικά με τον θεσμό της μοναρχίας. Μπορεί στις δηλώσεις του και στη Βουλή να εμφανίζεται πρόθυμος να προχωρήσει το εγχείρημα, εντούτοις στην πραγματικότητα συνεχίζει να είναι καταπιεστικός, δεσποτικός και να κωλυσιεργεί. Οι δυνάμεις καταστολής έχουν προβεί σε βίαιες ενέργειες και πολλές συλλήψεις έναντι διαδηλωτών αλλά και ηγετών τους. Είναι χαρακτηριστικό πως το Δικαστήριο Εγκλημάτων της Ταϊλάνδης, υποκύπτοντας στην πίεση του Βασιλιά και με βάση το Άρθρο 112, που απαγορεύει οποιαδήποτε προσβολή έναντι του μονάρχη, προχώρησε σε ποινική δίωξη διαδηλωτών. Το πρόβλημα με το συγκεκριμένο Άρθρο είναι πως, λόγω της γενικής του διατύπωσης, κάθε μορφή κριτικής μπορεί να θεωρηθεί προσβολή προς το Στέμμα, ενώ δεν ορίζει επακριβώς ποιες είναι οι κυρώσεις. Έτσι, έχουν υπάρξει περιπτώσεις όπου άνθρωποι έχουν φυλακιστεί για δεκαετίες εξαιτίας μιας απλής επίκρισης κατά του μονάρχη, εξοργίζοντας το λαό και δίνοντας χώρο στους πολέμιους της βασιλείας.
Βασιλιάς και Πρωθυπουργός προσπαθούν να κατευνάσουν τα πλήθη μέσω της ρητορικής τους, ενώ παράλληλα αντιφάσκουν, τιμωρώντας με εξοντωτικό τρόπο τους αντιφρονούντες. Αξιοσημείωτο είναι πως ο θεσμός γενικά ήταν και είναι σεβαστός, μα με την ενθρόνιση του νέου Βασιλιά ξεκίνησαν τα προβλήματα και επήλθε η παρακμή του. Πρόκειται για ένα μονάρχη, ο οποίος έχει ζήσει μεγάλο μέρος της ζωής του στη Γερμανία και είναι αποξενωμένος από τους τρόπους ζωής των Ταϊλανδών. Επιπροσθέτως, η ορκωμοσία του Πρωθυπουργού μετά από το στρατιωτικό πραξικόπημα του 2014 με τις ευλογίες του Στέμματος και η έκτοτε πολιτική τους σύμπλευση προκάλεσε εκτεταμένη δυσαρέσκεια. Κάθε φορά που η κυβέρνηση φυλάκιζε αντιφρονούντες και ασκούσε βία, ο Βασιλιάς απέτυχε να καταδικάσει τα κακώς κείμενά της ή έστω να παρέμβει με κάποιον διαφορετικό τρόπο. Από την άλλη, η κυβέρνηση με τη σειρά της προστάτευε τον θεσμό εις βάρος του λαού.
Πώς ακριβώς αναμένεται να γίνει η πολυπόθητη συνταγματική αναθεώρηση;
Η διαδικασία έχει ως εξής. Η Αναθεωρητική Βουλή εκλέγεται απευθείας από το λαό, αναδεικνύοντας 200 αντιπροσώπους και θα έχει στη διάθεσή της 240 ημέρες για να φέρει εις πέρας το έργο της. Δυστυχώς όμως, εντοπίζονται αρκετά εμπόδια. Πρωτίστως, το Συνταγματικό Δικαστήριο απεφάνθη πως για να είναι νόμιμη η διαδικασία πρέπει να διοργανωθεί ένα δημοψήφισμα, το οποίο θα κρίνει εάν ο λαός θέλει πράγματι το Σύνταγμα να τροποποιηθεί ή να αλλάξει συθέμελα. Το σημείο που δίχασε τους πολιτικούς ήταν εάν πρέπει να διεξαχθεί το δημοψήφισμα πριν ή μετά την τρίτη ακρόαση στη Βουλή. Καθώς οι ίδιοι οι βουλευτές και γερουσιαστές αποφάσισαν πως δεν είναι φρόνιμη η θέσπιση νέου Συντάγματος, επέλεξαν να προβούν στο δημοψήφισμα αφότου πραγματοποιηθεί η τρίτη ακρόαση. Επίσης, υπάρχουν αμφιβολίες για το αδιάβλητο της διαδικασίας, αφού αναμένεται να ασκηθεί πίεση προς τους νομοθέτες, των οποίων η πλειοψηφία είναι πολύ πιθανό να είναι εξαιρετικά συντηρητικοί. Ακόμη, με βάση το ισχύον Σύνταγμα του 2017, είναι αναγκαία μεγαλύτερη πλειοψηφία απ’ ότι πριν, ούτως ώστε να περαστούν οι αλλαγές. Πρέπει να εξασφαλιστεί απλή πλειοψηφία από τη Βουλή, συμπεριλαμβάνοντας τουλάχιστον 84 γερουσιαστές και 43 βουλευτές της αντιπολίτευσης. Τέλος, το τελικό κείμενο θα εγκριθεί από τους πολίτες μέσω ενός δεύτερου δημοψηφίσματος, σε μία προσπάθεια άμεσης νομιμοποίησής του και παύσης των διαδηλώσεων. Παρ’ όλα αυτά, το μεγαλύτερο «αγκάθι» είναι πως οι διατάξεις σχετικές με τη μοναρχία δεν θα αναθεωρηθούν. Μία τέτοια εξέλιξη σαφώς και δε θα ικανοποιήσει τους διαδηλωτές, διότι το κύριο αίτημά τους αφορούσε ακριβώς αλλαγές σχετικές με το βασιλιά, τις αρμοδιότητές του και το περιβόητο Άρθρο 112.
Τελικά, φαίνεται πως η συνταγματική τροποποίηση έχει προσχηματικό και σχετικά ανούσιο χαρακτήρα και χρησιμοποιείται ως μέσο κατευνασμού της κοινής γνώμης. Οι νέοι της χώρας πιθανότατα θα δουν αυτή την εξέλιξη σαν μία υποκριτική πράξη εκ μέρους της πολιτικής ηγεσίας και θα απαντήσουν με ακόμη πιο σθεναρές διαδηλώσεις. Η επιστροφή στην κοινωνική ευταξία και ηρεμία είναι πολύ μακριά, καθώς στην ουσία δεν άλλαξε -και λογικά ούτε θα αλλάξει- η βίαιη συμπεριφορά των Prayut Chan-o-cha και Vajiralongkorn προς τους επικριτές τους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
Thailand’s king, government quieten protesters – for now, Financial Review, διαθέσιμο εδώ
- Charter rewrite may proceed with two referenda, The Bangkok Post, διαθέσιμο εδώ
-
Thai PM gives nod to demand by protesters for charter change, The Straits Times, διαθέσιμο εδώ
-
Thai Court Jails More Pro-Democracy Activists on Royal Defamation Charges, The Diplomat, διαθέσιμο εδώ
- Thai public cleared to participate in charter change, but roadblocks lie ahead, Thai PBS World, διαθέσιμο εδώ
