Της Ανθής Ντόλα,
Το αίτημα της Ισπανίας για την άρση ασυλίας των τριών Καταλανών βουλευτών ενέκρινε το Ευρωκοινοβούλιο μετά από μία περίοδο αναμονής. Ο πρώην πρόεδρος της Καταλονίας Κάρλες Πουτζδεμόν, η Καταλανή πολιτικός και ευρωβουλευτής Κλάρα Πονσάτι και ο Καταλανός πολιτικός και ευρωβουλευτής Τόνι Κουμίν, οι οποίοι στηρίζουν την ανεξαρτησία της αυτόνομης περιφέρειας της Ισπανίας, έμειναν απροστάτευτοι και ίσως σύντομα θα κληθούν να επιστρέψουν στην Ισπανία και να αντιμετωπίσουν την ισπανική δικαιοσύνη.
Ο Κάρλες Πουτζδεμόν και οι δύο ευρωβουλευτές καταζητούνται από τις Ισπανικές αρχές για την απόπειρα απόσχισης της Καταλονίας από την Ισπανία το 2017, έπειτα από δημοψήφισμα. Σε βάρος και των τριών έχουν εκδοθεί ευρωπαϊκά εντάλματα σύλληψης από την Ισπανία, η οποία επιδιώκει την απέλασή τους. Ήδη από τα τέλη Οκτωβρίου του 2017, ο Κάρλες Πουτζδεμόν κατέφυγε στο Βέλγιο όπου αυτοεξορίστηκε, καθώς η Ισπανία εξέδωσε το πρώτο ευρωπαϊκό ένταλμα για τη σύλληψή του κι ακολούθησαν και άλλα. Στην περίπτωση της Κλάρα Πονσάτι, Δικαστήριο στη Σκωτία όπου και διαμένει, ανέβαλε στις 5 Μαρτίου του 2020 την εξέταση του αιτήματος που είχε καταθέσει η Ισπανία για την έκδοση της εν αναμονή της απόφασης για άρση ασύλου από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Το Βέλγιο μέχρι πρότινος είχε αρνηθεί το αίτημα της Ισπανίας. Τον Ιανουάριο του 2020 δικαστήριο της χώρας αρνήθηκε να εκδώσει ένα ακόμα πρώην μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Κ. Πουτζδεμόν, τον Λιούις Πούιγκ, ο οποίος κατηγορείται για κατάχρηση δημοσίων πόρων. Το βελγικό δικαστήριο υποστήριξε ότι το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας δεν είχε την εξουσία να τον δικάσει. Τα εθνικά δικαστήρια ευρωπαϊκών χωρών όπως του Βελγίου, του Ηνωμένου Βασιλείου αλλά και της Γερμανίας, αρνήθηκαν την απέλαση των μελών της Καταλανικής κυβέρνησης, καθώς θεώρησαν πως οι ακτιβιστές δεν θα είχαν δίκαιη μεταχείριση στην Ισπανία, σύμφωνα με την άποψη της νομικής εμπειρογνώμονος Mar Aguilera Vaqués. Απόδειξη αποτελεί το γεγονός πώς άλλοι ηγέτες του αυτονομιστικού κινήματος στην Καταλονία καταδικάστηκαν στην Ισπανία με την κατηγορία της εξέγερσης το 2019 και τους επιβλήθηκαν ποινές φυλάκισης που φθάνουν και τα 13 χρόνια. Σε κάποιους από αυτούς αρνήθηκαν το δικαίωμα της προσφυγής, αλλά και την χρήση της καταλανικής γλώσσας.
Όμως η κατάσταση εξελίχθηκε διαφορετικά. Η επιτροπή νομικών υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ψήφισε τον Φεβρουάριου του 2021 υπέρ της άρσης της ασυλίας μετά από δίωξή τους. Σε κάθε περίπτωση, 15 βουλευτές ψήφισαν υπέρ, 8 κατά και 2 τήρησαν αποχή. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αρθεί η ασυλία του Κάρλες Πουτζδεμόν η οποία εγκρίθηκε με 400 ψήφους υπέρ, 248 κατά και 45 αποχές έπειτα από μυστική ψηφοφορία στο Ευρωκοινοβούλιο. Παρόμοια ήταν τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας και για τον Τόνι Κουμίν και την Κάρλα Πονσάτι. Σε έκθεση που έδωσε στη δημοσιότητα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναφέρεται πως η απόκτηση της ιδιότητας του ευρωβουλευτή από τους τρεις Καταλανούς πολιτικούς έπεται χρονικά των ενεργειών και της άσκησης δίωξης τους, καθώς ο Κ. Πουτζδεμόν και ο Τ. Κουμίν έγιναν μέλη του Κοινοβουλίου τον Ιούνιο του 2019 και η Κ. Πονσάτι τον Ιανουάριο του 2020.
Από την πλευρά της, η Ισπανική κυβέρνηση εξέφρασε την ικανοποίηση της για την απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναφέροντας χαρακτηριστικά πως δείχνει ότι «τα προβλήματα της Καταλονίας επιλύονται στην Ισπανία». Η Ισπανίδα Υπουργός Εξωτερικών, Αράντσα Γκονθάλεθ Λάγια υποστήριξε πως η απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να άρει την ασυλία για βουλευτές που διώκονται «στέλνει ένα τριπλό μήνυμα» μεταξύ των οποίων πως: «τα προβλήματα της Καταλονίας λύνονται στην Ισπανία, δεν λύνονται στην Ευρώπη». Πρόσθεσε πως ένας ευρωβουλευτής «δεν μπορεί να επικαλεστεί το στάτους του προκειμένου να αποφύγει να εμφανιστεί ενώπιον της εθνικής δικαιοσύνης» και τόνισε την «ισχύ του κράτους δικαίου στην Ισπανία».
Η απόφαση αυτή αφαιρεί αυτόματα την «προστασία» που παρείχε η ασυλία τους Καταλανούς πολιτικούς οι οποίοι πλέον είναι απροστάτευτοι και εκτεθειμένοι. Η Ισπανική κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να τους δικάσει σε ισπανικό έδαφος και προς το παρόν φαίνεται να πλησιάζει στην επίτευξη αυτού του στόχου. Οι εξελίξεις θα καθορίσουν το μέλλον των τριών πολιτικών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Το Ευρωκοινοβούλιο ψήφισε την άρση της ασυλίας τριών Καταλανών πολιτικών, EFSYN, διαθέσιμο εδώ
- Την ευρωβουλευτική ασυλία επικαλούνται Καταλανοί πολιτικοί υποστηρικτές του Πουτζδεμόν, Naftemporiki.gr, διαθέσιμο εδώ
- Άρση ασυλίας για τρεις Καταλανούς αυτονομιστές, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, διαθέσιμο εδώ
- Puigdemont and other Catalan leaders have lost their immunity from prosecution. What happens next?, Euronews, διαθέσιμο εδώ
