Της Μαρίας Κόλλια,
Στις 8 Μαρτίου γιορτάστηκε η παγκόσμια ημέρα της γυναίκας ως ημέρα μνήμης του κινήματος των δικαιωμάτων των γυναικών. Πραγματικά, οι μακρόχρονοι αγώνες των γυναικών φαίνεται να έχουν εν πολλώ δικαιωθεί -τουλάχιστον στις ανεπτυγμένες χώρες του ευρωπαϊκού κόσμου- αφού οι τελευταίες έχουν καταφέρει να κατοχυρώσουν νομικά πλήθος δικαιωμάτων, ένα εκ των οποίων το δικαίωμα τους στην εργασία. Σε αυτό το πλαίσιο προκαλεί έκπληξη η διαπίστωση πως στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παρόλο που οι γυναίκες εργάζονται, απασχολούνται σε συγκριτικά λιγότερες θέσεις σε σχέση με τους άνδρες και αμείβονται κατά 14.1% λιγότερο από εκείνους, ενώ επιτελούν την ίδια εργασία (!).
Εύλογα κανείς αναρωτιέται πως εξηγείται αυτή η διαφορά. Πρόκειται για μια συνέπεια των πολλαπλών ανισοτήτων που αντιμετωπίζουν (ακόμα!) οι γυναίκες όσον αφορά την πρόσβαση τους στην εργασία, στην πρόοδο και στις αμοιβές. Αρχικά, η παρουσία των γυναικών είναι κατά κόρον σε εργασιακούς τομείς με χαμηλές απολαβές, όπως λόγου χάριν στον εκπαιδευτικό τομέα καθώς και σε αυτόν της υγείας, ενώ υπάρχει υπερεκπροσώπηση των ανδρών σε τομείς υψηλών απολαβών, όπως σε αυτόν της επιστήμης και της τεχνολογίας. Έπειτα, δεν είναι αμελητέος ο αριθμός γυναικών που αναλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος των υποχρεώσεων σχετικά με το σπίτι, το νοικοκυριό, την οικογένεια, και κάτι τέτοιο έχει σαφή αντίκτυπο στην επιλογή καριέρας. Tέλος, πολλές φορές οι γυναίκες είναι θύματα διακρίσεων από τα αφεντικά τους τα οποία θεωρούν πως πρέπει να αμείβονται λιγότερο απλώς και μόνο λόγω του φύλου τους! Αξίζει να τονισθεί πως το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων δεν είναι το ίδιο σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το ποσοστό χωρών όπως η Ιταλία, η Ρουμανία και το Λουξεμβούργο να κυμαίνεται γύρω στο 5% ενώ το ποσοστό χωρών, όπως η Γερμανία, η Αυστρία και η Εσθονία να αγγίζει το 19%. Το ποσοστό κάποιων χωρών εμφανίζει ανοδική πορεία ,ενώ σε άλλα η πορεία είναι καθοδική.
Το πρόβλημα αυτό έχει γίνει αντιληπτό από ηγετικά μέλη της Κομισιόν και έχει προκαλέσει ιδιαίτερη ανησυχία. Ως εκ τούτου, έχει προταθεί η ψήφιση νομοθεσίας κοινοποίησης των μισθών από τους εργοδότες στα κράτη-μέλη της Ε.Ε., ώστε οι γυναίκες να έχουν ίδιες οικονομικές απολαβές με τους άνδρες συναδέλφους τους. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: «Για τη διασφάλιση ίσων μισθών, απαραίτητη είναι η διαφάνεια. Έχουμε επαρκή δεδομένα πως χρειάζονται δεσμευτικοί κανόνες και όχι απλώς να βασιζόμαστε στην κοινωνική ευθύνη των εταιρειών, αφού φαίνεται πως κάτι τέτοιο δεν επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα». Πρέπει να σημειωθεί πως το πρόβλημα αυτό έχει αμβλυνθεί στον καιρό της πανδημίας εξαιτίας της οποίας όλο και περισσότερες γυναίκες είναι εκτεθειμένες στον κίνδυνο να μην μπορούν να εξασφαλίσουν ούτε τα απαραίτητα για την επιβίωση τους.
Αναλυτικά, δύο είναι οι πυλώνες της νομοθετικής πρότασης: η διαφάνεια στις πληρωμές και η πρόσβαση στην δικαιοσύνη από την πλευρά των θυμάτων των οικονομικών διακρίσεων. Όσον αφορά τον πρώτο πυλώνα, οι εργοδότες πρέπει να παρέχουν πληροφορίες τόσο για το εύρος των κενών θέσεων στην εκάστοτε επιχείρηση όσο και για το ατομικό και γενικό επίπεδο πληρωμών που προσφέρεται σε άτομα που επιτελούν την ίδια εργασία, είτε πρόκειται για εταιρείες μικρού είτε μεγάλου βεληνεκούς. Σε περίπτωση που αποκαλυφθεί ένα μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων της τάξεως του 5% και άνω και αυτό δεν μπορεί να αιτιολογηθεί από αντικειμενικούς και ουδέτερους παράγοντες, υψηλά πρόστιμα θα επιβάλλονται στις εταιρείες. Όσον αφορά τον δεύτερο πυλώνα, θα παρέχεται αποζημίωση στους εργαζομένους-θύματα των διακρίσεων λόγω του φύλου τους και θα έγκειται στον εργοδότη η απόδειξη πως δεν υπήρχε διάκριση και όχι στον εργαζόμενο. Τα κράτη-μέλη θα κληθούν να καθιερώσουν το επίπεδο των προστίμων ενώ δικαίωμα των εκπροσώπων των εργαζομένων θα είναι η αποκατάσταση της αδικίας.
Συμπερασματικά, παρόλο που η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών θεωρείται ένα από τα κεκτημένα στον σύγχρονο κόσμο, εύκολα γίνεται αντιληπτό από στατιστικές έρευνες τέτοιου είδους πως υπάρχουν ακόμα σοβαρές ατασθαλίες στην εξασφάλιση της ισότητας. Αναμφίβολα λοιπόν, η προαναφερθείσα διάταξη κρίνεται ως ιδιαίτερα σκόπιμη ώστε να γεφυρωθεί το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων. Για αυτό, είναι αδήριτη ανάγκη να θεσπισθεί και ως δεσμευτική η προκειμένη νομοθεσία ώστε όλα τα κράτη-μέλη να εξαλείψουν αυτήν την ανισότητα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The gender pay gap situation in the EU, europa.eu, διαθέσιμο εδώ
- EU wants employers to disclose wages to close gender pay gap, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Commission proposes measures to ensure equal pay, europa.eu, διαθέσιμο εδώ
- Gender Pay Gap EU Draft Proposal Includes Fines for Firms Not Disclosing Gap, Bloomberg, διαθέσιμο εδώ
